Sorteren op feest || Sorteren op datum
23 december - Larentalia | | |
Later ook Larentinalia geheten.Feest gehouden voor Acca Larentia. Centraal stonden grafrituelen bij het graf van Acca Larentia. Het werd gevierd door de pontiffs en de flamen Quirinalis.
Godinnen: Acca Larentia |
21 december - winterzonnewende | | |
Godinnen: Demeter |
19 december - Opalia | | |
Feest voor de Romeinse oogstgodin Ops. Ook de zaaigod Saturnus stond met het feest verbonden.
Op 25 augustus werd voor Ops de Opiconsivia gevierd.
Godinnen: Ops | Ops |
Van 17 december tot 23 december - Saturnalia | | |
Winterfeest tijdens het wintersolstitium voor de zaaigod Saturnus, het Romeinse equivalent van de Griekse god Kronos. de Romeinse zaaigod. Oorspronkelijk werd het gevierd op 17 december, maar ten tijde van de late Republiek was het uitgebreid en duurde het van 17 tot 23 december.
De laatste dagen van het feest werden Sigillaria genoemd.
Negentien december was een grote feestdag voor de oogstgodin Ops, de Opalia. Met dit feest was Saturnus ook geassocieerd.
Het begon als winterfeest van de boeren, maar later nam iedereen deel. Zaken werden opgeschort en iedereen had vakantie. Gokken in het openbaar was bij wijze van uitzondering toegestaan. Men droeg informele kleding en pillei. Het was een feest van de omgekeerde orde, waarbij slaven werden bediend door hun meesters. In elk huis werd iemand tot 'koning' gekozen om de feestelijkheden voor te zitten.
Bij de tempel van Saturnus in Rome vond een offer plaats. Er werd gegeten en gedronken, en er werden geschenken gegeven. De slaven werden bediend door de meesters.
Saturnus was een oud-Italische of Etruskische god van de landbouw of zaaitijd, zoals men zegt in de historische 'gouden tijd'. Vanwege de overeenkomst van de Saturnalia met de Griekse Cronia werd Saturnus sinds de 3e eeuw gelijkgesteld met Cronos.
In het kerstfeest zijn diverse kenmerken van de Saturnalia bewaard gebleven. Het was een tijd van vrolijkheid die werd gedeeld met vrienden en familie, het geven van geschenken, en er werden kaarsen aangestoken. Het kerstfeest op 25 december was een vervanging van de Saturnalia. De datum werd vastgesteld op de dag waarop Sol Invictus, de onoverwinnelijke zon, werd vereerd. De eerste vermelding van het kerstfeest dateerd van het jaar 336.
Godinnen: Ops |
Van 17 december tot 5 januari - Compitalia | | |
De Compitalia was een Romeins landelijk feest, dat niet was verbonden aan een vaste kalenderdag, maar werd gevierd op een dag tussen 17 december en 5 januari. De praetor van de stad maakte bekend wanneer het werd gehouden.
Het feest was gewijd aan de lares (beschermgeesten van kruisingen en de boerderijen). Op kruisingen werden altaren aan de lares opgericht. Deze waren open aan vier zijden, zodat de lar van elke boerderij erdoor kon. Hier werd een gebroken ploegschaar opgehangen. Ook werden er houten poppen opgehangen voor alle vrije personen van het huishouden, en een wollen bal voor elke slaaf.
Godinnen: Acca Larentia |
Van 4 november tot 17 november - ludi Victorae Sullanae | | |
Spelen ter ere van de consul Sulla, ter herinnering aan zijn overwinningen. Ze werden ingesteld in het jaar 81 v.o.j., naar aanleiding van Sulla's overwinning op een groot leger van Samnieten aan de Romeinse Porta Collina. Ze werden nog tot 200 jaar na zijn dood gevierd. Het feest was gewijd aan de godin Victoria, de godin van de overwinning, die centraal stond in de imperialistische overwinningen van de Romeinen. Oorspronkelijk heette het feest Ludi Victoria, maar waarschijnlijk is daar later Sullanae aan toegevoegd om onderscheid te maken met de Ludi Victoriae Caesaris, voor de overwinningen van Julius Caesar. |
2 november - Allerzielen | | |
Met allerzielen worden de doden geëerd met lichtjes, omdat ze in de nacht van allerzielen naar de aarde zouden afdalen om contact met hun verwanten te zoeken. Kaarsen worden gebrand ter nagedachtenis van alle doden.
Dit gebruik komt overeen met het ontsteken van lichten tijdens het feest voor Osiris en alle overledenen, begin november. Deze gewoonte bestond op meerdere plaatsen en leefde overal voort; in 998 werd opgenomen onder de kerkelijke feestdagen.
Het ontstaan van het leven en het sterven werd in Griekenland ondermeer herdacht met de opkomst en ondergang van de sterrengroep de Pleiaden, respectievelijk in maart en november. Op 1 november, tegenwoordig 'Allerheiligen', werden gebeden voor de doden uitgesproken. Allerheiligen werd pas aan het begin van de 7e eeuw gevierd op 1 november; daarvoor viel het samen met pinksteren, dat aanvankelijk een feest voor de doden was, en later werd de datum voor het feest van Maria en de heiligen gesteld op 18 mei.
Allerzielen viel samen met de pre-Christelijke Wilde Jacht, de nacht dat de doden tijdens de najaarsstormen door de lucht raasden onder aanvoering van Odin of voormalige godinnen als Diana of Hetate. Een bekende Germaanse aanvoerster van de Wilde Jacht was Perchta, wier gevolg van zielen de voorloper was van de latere horde Zwarte Pieten in het gevolg van Sint-Nicolaas, dat nu wordt gevierd op vijf december, Sinterklaasavond. De Wilde Jacht vond verder nog plaats in de nachten tussen kerst en driekoningen, en tijdens de paasweek.
De Britse Kelten vierden hetzelfde dodenfeest met vreugdevuren onder de naam Samhain, later verbasterd tot Halloween.
De Griekse lotsdemonen de keren, die verwant zijn aan de zielengeleidende harpijen, verschijnen tijdens het Atheense feest de anthesteria, als de treurende zielen. Dit was een bloemenfeest, gevierd in februari/maart, waarbij veel werd wijn gedronken; tot slot vond een huwelijk plaats in een ossenstal. Het wordt voornamelijk bijgewoond door vrouwen; de god Dionysos, wiens bloed werd geïdentificeerd met de wijn, stond erin centraal. De wijn had in deze tijd de tweede gisting achter de rug, en was nu geschikt voor consumptie. Dit was ook een feest van de doden en de wederopstanding, waarbij eer werd betuigd aan de overleden voorouders. Tevens speelde tijdens het feest, dat samenviel met de dag- en nachtevening van de lente, de terugkeer van het licht en het nieuwe jaar een rol.
In de islam leeft het feest voor tijdens de nacht van Al-Qadr, waarin de koran is geopenbaard. Dit feest valt tijdens de laatste dagen van Ramadan. Ook in Mexico werd een groot bloemenfeest gevierd op de herdenkingsdag van de doden, waarin de bloemengodin Xochiquetzal centraal stond. Nog steeds wordt op 2 november, de Dias de los Muertos, haar heiligdom met goudsbloemen versierd.
In India werd het feest voor de voorouders of dode zielen geassocieerd met de geluksgodin Laksjmi; dit is Diwali, een lichtfeest gevierd met de nieuwe maan omstreeks onze maand november. In een maanjaar valt de eerste dag van de maand altijd tijdens de nieuwe maan, dus in feite zou dit overeenkomen met 1 november als hier een maankalender werd gehanteerd. In India begint met diwali tevens het nieuwe jaar; het vieren van het nieuwe jaar met het ontsteken van lichtjes in het hele huis komt dus overeen met ons gebruik van het aansteken van kaarsen tijdens kerst en nieuwjaar.
Godinnen: Electra |
1 november - Allerheiligen | | |
Allerheiligen behoort sinds 835 tot de kerkelijke feesten. In Engeland en de VS wordt het gevierd onder de naam Halloween. |
0 oktober - Thesmophoria | | |
Met de Thesmophoria wordt het drie dagen durende oogstfeest in Attica bedoeld, dat in oktober wordt gevierd. Aan dit feest mochten alleen vrouwen deelnemen. Tijdens de Thesmophoria werd de afdaling van Persephone of Demeter naar de onderwereld herdacht met rouwrituelen. De dagen worden wel Dagen van smart genoemd, vanwege Demeters verdriet om het verdwijnen van haar dochter. Aan het einde van het feest werd de terugkeer van Persephone met veel vreugde gevierd.
De naam van het feest verwijst naar Demeter als Thesmophoros, de Wetgeefster. Grieks Thesmoi betekent wet, of thesmos betekent 'datgene wat is neergelegd'. Phoria betekent 'dragen'. Baring en Cashford wijzen erop dat het neergelegde het varken kan zijn, dat in eerst in een heilige afgrond wordt gegooid, daar tot het voorjaar blijft liggen, en vervolgens op een altaar wordt gelegd. Zij vermelden ook dat het verband tussen het koren en varken al uit het Neolithicum stamt.
De eerste dag heette afwisselend Kathados (Afdaling) en Anados (Opklimming). Op deze dag werden varkens, deegkoeken en pijnboomtakken in een heilige kloof gegooid gevuld met slangen, megara geheten. Deze plaatsen waren heilige grotten of gewelven. De restanten van het vorige jaar werden opgehaald. De rottende resten werden later door priesteressen of 'haalsters' opgehaald en uitgestrooid over het land om een goede oogst veilig te stellen.
Voor de vrouwen in de grotten mochten afdalen, moesten zij eerst worden gereinigd door drie dagen lang bepaalde regels te volgen. Zij trokken de grot en verlichtten deze met de drie fakkels van de onderwereld. In hun hand hielden zij het mandje dat de heilige inhoud bevatte, een varkentje, zoals te zien is op een afbeelding op een vaas uit de vijfde eeuw v.o.j. Beneden aangekomen maakten zij volgens Lucianus een ratelend geluid om de slangen te verjagen, iets wat nogal zinloos op mij overkomt, want slangen zijn namelijk doof. Mischien was dit gebruik intimiderend bedoeld om nieuwsgierigen op een afstand te houden, misschien vergiste Lucianus zich gewoon. De vrouwen namen de resten mee, die op een altaar werden gelegd. Wie een gedeelte hiervan vermengde met het zaaigoed en dit uitstrooide over het land was verzekerd van een goede oogst.
De geofferde varkens namen de zonden van het afgelopen jaar met zich mee. Het volgende jaar werden de vergane resten gebruikt als mest om het land te bevruchten. Het varken was aan Demeter gewijd; zij werd in de Griekse kunst regelmatig met een varken afgebeeld. Tijdens het feest werd door de vrouwen varkensvlees gegeten.
De tweede dag heette Nestia, 'vasten'. Barings en Cashford beschrijven dit als zowel het nabootsen van de natuurlijke cyclus als een heropvoering van Demeters verdriet, terwijl ze treurde bij de bron. Dit was een sombere dag.
De derde dag werd Kalligenia (schoon geboren) genoemd. Op deze dag at men een feestmaal, en de varkensresten werden over het land verspreid. Zo valt de terugkeer van de godin samen met de terugkeer van de vegetatie en het koren.
De pijnboomtaken verwijzen naar Adonis, Persephones geliefde, wiens geslachtsdeel door een zeug werd afgebeten terwijl hij onder een pijnboom zat. Adonis zelf speelt in de Thesmophoria echter geen rol meer. Uit een beschrijving van de scholiast Lucianus blijkt dat zijn plaats is overgenomen door de zwijnenhoeder Eubuleus, wiens kudde in dezelfde kloof in de aarde verdween als die waarin Hades Persephone meevoerde. Dit wordt ook als reden gegeven voor het gooien van varkens in het ravijn. Eubuleus wordt de broer van Triptolemus genoemd. Hades was misschien voor hij de god van de onderwereld werd zelf het object van interesse van Persephone. Adonis' oorsprong is te vinden in het jaarlijkse offer van de Soemerische herder Dumuzi, die jaarlijks werd geofferd.
Graves noemt een aantal Europese feesten die overeenkomsten met dit Griekse korenfeest vertonen. Zo onderging in Grenoble een geit een soortgelijk ritueel als het varken in Griekenland. In Pouilly werd een os geslacht en bewaard tot de lente. In Hessen en Meiningen werd op aswoensdag of Maria Lichtmis varkensvlees gegeten: de botten werden in de zaaitijd in de gezaaide akker geplaatst.
Het feest komt ook overeen met Maria Lichtmis (Engels Candlemass) en Lammas, de Keltische korenfeesten ter ere van Brigid.
Godinnen: Demeter |
Van 17 september tot 23 september - Eleusinische mysteriën | | |
Ook Eleusinia. In Athene en Eleusis werden ere van Demeter werden deze dagen in september gevierd, gedurende de herfst-equinox. Grondslag was de roof en het terugvinden van Persephone. Centrale attributen hierbij waren fakkels en een korenaar.
Aan de mysteriën ging een periode van vasten vooraf, ter herinnering aan de ronddolende zoektocht van Demeter naar haar dochter. Het centrale mysterie was de afgesneden korenaar, die aan de gelovigen werd getoond. De kern hiervan was dat het graan uit het eigen lichaam van de godin werd voortgebracht. Nieuw leven was mogelijk door haar dood.
Het woord mysterie komt van het Grieks muein, dat sluiten van zowel ogen als mond betekent. Dit verwijst naar het geheime karakter van de toedracht van de rituelen, en naar datgene dat de inwijdeling moest ondergaan. De in te wijden personen werd reiniging en verlossing beloofd. De geheimen mochten niet worden verraden.
Tijdens de kleine mysteriën werd men ingewijd aan de rivier Ilysses in Athene. Staande op de huiden van offerdieren werd de eed van geheimhouding afgelegd. De grote mysteriën, die in september werden gevierd, duurden 9 dagen.
Eerste dag was de dag van de vergadering: de inwijdelingen kwamen bijeen om hun handen in gewijd water te wassen. De voornaamste priester was de Hiërophant ( openbaarder van de geheimen); hij symboliseerde de wereldschepper.
De Daduchus (fakkeldrager) symboliseerde de de zon. De Hiëroceryx (heraut van het heilige) fungeerde als symbool van Hermes en de maan.
Tijdens de tweede dag reinigden de mysten (inwijdelingen) reinigden zich in de zee.
De derde dag, de dag van droefenis, was een vastendag. ’s Avonds laat at men een bepaald gebak en dronk een gemengde drank.
Op dag vier, de Epidauria, vond een processie plaats, waarbij een beeld van Demeter werd gedragen.
De vijfde dag was fakkeldag: de mysten trokken onder leiding van de Daduchus naar de tempel in Athene. De matrones droegen mandjes waarin zich geheime voorwerpen bevonden.
Zesde dag: feestelijke processie: het beeld van Iacchus werd langs de Heilige Weg van Athene naar Eleusis gedragen. De mysten voerden dansen uit, zongen hymnen en er werden offers gebracht.
In de volgende dagen vond de inwijding in de mysteriën plaats.
De menigte liep over de Heilige Weg, en stopte bij een vijgeboom en twee bruggen. Bij de tweede brug was een soort wachtwoord vereist om verder te mogen gaan.
In een onderaardse tempel moest de eed van geheimhouding worden herhaald. In het donker vonden verschijningen plaats, die werden verklaard door de Hiërophant. Waarschijnlijk werd de sfeer verhevigd door een hallucinoge drank, kukeyon.
De zevende dag werd het beeld teruggedragen. Op deze dag werden wedstrijden gehouden en offers gebracht.
De mysteriën kunnen zijn beïnvloed vanuit Egypte. Ze stammen misschien al uit de Myceense tijd. Veel elementen uit de mythologie en liturgie zijn te herleiden tot de rituelen uit Ugarit met betrekking tot Anat, Shapash en Baäl.
Tijdens de offers werd altijd een varken geofferd. Aan het slot van de mysteriën vertrekt Demeter met haar dochter naar de hemel ofwel naar de berg Olympos.
Godinnen: Baubo | Cybele | Demeter | Hekate |
Van 4 september tot 19 september - ludi Romani | | |
Romeinse spelen ter ere van Jupiter Optimus Maximus ('Allerhoogste'). Aanvankelijk vonden ze alleen plaats op 13 septbember. Tijdens de late republiek was dit uitgebreid tot 10 dagen. Tijdens Julius Caesar waren het 15 dagen, waarbij één dag diende om Caesar te vereren. Sinds 366 v.o.j. werden ze jaarlijks gevierd.
Op 13 september vond het Epulum Iovis ('feest voor Jupiter') plaats. De spelen begonnen met een plechtstatige processie van het Capitool naar het Circus Maximus. Hier vond een offer plaats, dat werd gevolgd door de ludi circenses en de ludi scaenici, waaronder wagenrennen. |
25 augustus - Opiconsivia | | |
Feest voor de Romeinse oogstgodin Ops. Misschien speelde ook de god Consus een rol.
Op 19 december werd een ander feest voor Ops gevierd, de Opalia.
Godinnen: Ops |
23 augustus - Volcanalia | | |
De Volcanalia werd in Rome gevierd ter ere van de vulkaangod Vulcanus en de godin Maia of Bona-Dea, met wie Vulcanus werd geassocieerd. In de heetste periode van het jaar kwam brand vaak voor, en om branden te weren werden er op de oevers van de Tiber vuren ontstoken, waarin levende vissen werden verbrand.
Godinnen: Camenae | Egeria | Juturna |
15 augustus - Maria hemelvaart | | |
13 augustus of 15 augustus. Op deze dag werd Maria in de hemel opgenomen. Dertien augustus was ook een belangrijke feestdag ter ere van de godin Diana of Artemis in Ephese. In deze plaats verkreeg Maria in 431 haar epitheton 'Hemelkoningin'. De populaire mythe dat Maria door Jezus en de engelen naar de hemel werd gedragen werd in de zesde eeuw een officiële dag op de kerkelijke kalender, op de datum die eerder aan de Ephesische godin was gewijd.
Godinnen: Diana |
13 augustus - Panatheneeën | | |
Grieks Panathenaea, 'heel Athene'. Feest voor de godin Athene. Het werd jaarlijks in de zomer gevierd. Eens in de vier jaar, het derde jaar van elke Olympiade, werden de Grote panathenaeën gevierd.
Het feest begon op de 28e dag van de maand Hekatombaion, die ongeveer liep van half juli tot half augustus onze maandrekening. Hekatombion betekent een offer van honderd ossen; de maand was genoemd naar de vele koeien die tijdens het feest aan Athene werden geofferd.
Het feest werd gevierd met offers, muziek- en poëziewedstrijden en atletiekwedstrijden. Muziekwedstrijden werden toegevoegd door de Atheense koning Pericles, die regeerde vanaf 443 v.o.j.
Alle Atheners behalve slaven mochten eraan deelnemen. Tijdens het feest zou de geboorte van Athene worden gevierd. Ook zou ze worden geëerd als de beschermgodin van de stad.
In een processie werd de godin in het Erechteum een door jonge meisjes geweven kleed aangeboden.
http://en.wikipedia.org/wiki/Canephorae
http://en.wikipedia.org/wiki/Panathenaic_Festival
http://depthome.brooklyn.cuny.edu/classics/dunkle/courses/panfest/panfest.htm
Godinnen: Athene |
9 augustus - Berehynia | | |
Acht september was de geboortedag van de Russische oogstgodin Berehynia. |
22 juli - Concordia | | |
Voor Concordia werd jaarlijks een feest gevierd op 22 juli. Op deze datum had Lucius Opimus de tempel voor Concordia gewijd aan de voet van het Capitool, naar aanleiding van het neerslaan van een volksopstand onder leiding van Gaius Gracchus. De tempel brandde af en werd in het jaar 9 door Tiberius herbouwd als tempel voor Concordia Augusta, de 'eenheid van Augustus'.
Godinnen: Concordia |
Van 20 juli tot 30 juli - ludi Victoriae Caesaris | | |
Spelen ter ere van de overwinning van Julius Caesar bij Pharsalus in het jaar 48 v.o.j., toen hij zijn medeconsul Pompeius de Grote tijdens een door hem gestarte burgeroorlog versloeg. Pompeius vluchtte naar Egypte, waar hij werd onthoofd in opdracht van de jonge farao.
De overwinningen van Caesar werden door de staat ingestelde feestdagen.
De feesten werden ingesteld ter ere van de voorouder van de gens Julia, Venus Genetrix, en werden in het jaar 46 v.o.j. gevierd o 26 september, de dag de tempel voor Venus Genetrix werd gewijd. Toen heetten de spelen Ludi Veneris Genetricis. In 45 werden de spelen verplaatst naar juli, en de naam werd veranderd. |
21 juni - Solstitium | | |
Zonnewende. Latijn solstitium. De twee dagen in het jaar waarop de kortste of langste dag valt, en waarna de dagen weer langer respectievelijk korter gaan worden. De winterzonnewende valt op 21 december, zomerzonnewende op 21 juni. De zon komt dan op ter hoogte van de steenboks- en de kreeftskeerkring. De twee andere markeringspunten van het jaar vallen tijdens de equinox, 21 maart en 21 september. Op die dag komt de zon op op de hoogte van de evenaar, en zijn dag en nacht even lang.
Het Latijnse woord solstitium is opgebouwd uit sol (zon) en stitium, van sistere, 'tot stilstand brengen'.
Traditioneel worden deze dagen overal ter wereld gevierd. Het christendom heeft twee van deze feesten in het christendom opgenomen, nl. de geboorte van Christus met kerst in december, en zijn dood en herrijzenis met pasen, in maart of april. De zomerzonnewende is vaak gewijd aan Johannes. |
21 juni - zomerzonnewende | | |
De zomerzonnewende valt op 21 juni, als de nachten het kortste en de dagen het langste zijn. Na deze dag worden de dagen weer korter. Het is het begin van de zomer.
Godinnen: Fortuna | Gabija |
11 juni - Matralia | | |
MATRAʹLIA, a festival celebrated at Rome every year on the 11th of June, in honour of the goddess Mater Matuta, whose temple stood in the Forum Boarium. It was celebrated only by Roman matrons, and the sacrifices offered to the goddess consisted of cakes baked in pots of earthenware (Varro, de Ling. Lat. V.º p31, Bip.; Ovid. Fast. VI.475, &c.). Slaves were not allowed to take part in the solemnities, or to enter the temple of the goddess. One slave, however, was admitted by the matrons, but only to be exposed to a humiliating treatment, for one of the matrons gave her a blow on the cheek and then sent her away from the temple. The matrons on this occasion took with them the children of their sisters, but not their own, held them in their arms, and prayed for their welfare (Plut. Camil. 5, Quaest. Rom. p267). The statue of the goddess was then crowned with a garland, by one of the matrons who had not yet lost a husband (Tertull. Monogam. c17). The Greek writers and their Roman followers, who identify the Mater Matuta with Leucothea or Ino, explain the ceremonies of the Matralia by means of the mythological stories which relate to these Greek goddesses. But the real import of the worship of the Mater Matuta appears to have been to inculcate upon mothers the principle, that they ought to take care of the children of their sisters as much as of their own, and that they should not leave them to careless slaves, the contempt for whom was symbolically expressed by the infliction of a blow on the cheek of the one admitted into the temple (Compare Hartung, Die Religion der Römer, vol. II p75).
http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/-secondary/SMIGRA*/Matralia.html
Godinnen: Mater Matuta |
9 juni - Fornax | | |
Negen juni was een feestdag voor de Romeinse broodgodin Fornax. Op deze dag werd de oven door de vrouwen versierd met slingers en bloemen. Er werd een krans gehangen om de nek van de ezel, die de molensteen in beweging bracht waarmee het graan werd gemalen. Op dezelfde dag vierden de Romeinen ook de Vestalia, voor de aan Fornax verwante haardgodin Vesta, aan wie Fornax later werd gelijkgesteld.
Godinnen: Fornax |
Van 7 juni tot 15 juni - Vestalia | | |
De Vestalia werd van 7 juni tot 15 juni ter ere van de Romeinse haardgodin Vesta gevierd. Op de eerste dag van het feest werd de penus Vestae, het 'heilige der heiligen' in het 'diepste' van de tempel, geopend. Dat was de enige dag dat dit gedeelte was geopend. Vrouwen brachten hier dan hun offers, waaronder bijvoorbeeld de restanten van het geboorte van een kalf.
Godinnen: Fornax |
4 juni - bendideia | | |
De bendideia werd op vier juni voor Bendis gevierd.
Godinnen: Bendis |
0 juni - Scirophoria | | |
Het Griekse feest scira werd gevierd op de 12e van de maand Scirophoria, die liep van half mei tot half juni. Varkensbeeldjes met slangvormige koeken werden geofferd aan de godin, of zoals ook wordt gezegd jonge maagden in witte kleren en varkens. Het bloed werd in de ploegvoren gesprenkeld om de vruchtbaarheid te bevorderen.
http://en.wikipedia.org/wiki/Skirophorion
http://en.wikipedia.org/wiki/Skira |
29 mei - Ambarvalia | | |
'Rondgang rond de velden'. De Ambarvalia was een zuiveringsrite die rond 29 mei werd gevierd. Het was een van de feriae conceptivae, verschuivende vieringen die niet op een vaste kalenderdag vielen. Verwant is de Amburbium, een 'rondgang rond de stad', gevierd in februari.
Het feest kende besloten en openbare vieringen. De besloten feesten werden geleid door het 'hoofd van de huishouding' en hun familie en slaven ('familie' betekent eigenlijk slaven). De openbare feesten vonden plaats langs de grenzen van de stad en de velden. Onderdeel van het feest was een processie rond de velden van Rome (ager Romanus), met als doel het kwaad van de velden te weren en de gewassen te zuiveren. In de processie werden langs de grenzen van de velden en de oude stadsgrens van Rome offerdieren, bestaande uit schapen, varkens en ossen, meegevoerd.
De processie werd aangevoerd door 12 fratres Arvales, die in Rome landerijen en wijngaarden bezaten. Tijdens de rondgang werd gebeden. Een bekend gebed was de ambervale carmen.
Het was een vrije dag voor de landbouwers. Het gebied binnen de grenzen was op deze dag gevrijwaard van alle kwaad.
Bij het ritueel stonden vruchtbaarheidsgoden zoals Ceres, Dea Dia en Bacchus centraal, maar ook Mars, Jupiter en Janus.
De instelling van de fratres Arvales ('broeders van het veld') wordt genoemd in de Romeinse oorsprongsmythologie; Romulus nam de plaats in van een zoon van zijn overleden voedster Acca Larentia, en stichtte de broederschap met de overige elf zoons. In die tijd was Rome niet veel groter dan de heuvelen waarop de stad was gebouwd. De rondgang verdween tijdens de republiek, maar de keizer Augustus blies de rituelen bij de aanvang van het nieuwe koninkrijk weer nieuw leven in. In die tijd was een rondgang praktisch niet meer mogelijk. Maar Vergilius en Cato (in Re Rustica) beschrijven een rondgang die hier waarschijnlijk naar verwijst.
De rondgang overleefde in bepaalde christelijke rituelen.
Godinnen: Acca Larentia | Ceres |
Van 24 mei tot 25 mei - Thargelia | | |
De Thargelia was een feest voor Apollo en Artemis, dat werd gevierd op de zesde en zevende dag van de maand Thargelion, die ongeveer overeenkomen met 24 en 25 mei. Op deze dag werd hun geboortedag gevierd. De eerstelingsvruchten, nog onrijpe vruchten, werden op die dagen geofferd. Een zondebok (man) werd de dag ervoor met groene takken de stad uitgejaagd.
http://en.wikipedia.org/wiki/Thargelia |
Van 9 mei tot 13 mei - Lemuria | | |
Tijdens de Lemuria (gevierd op oneven dagen, namelijk 9, 11 en 13 mei) kwamen in Italië de kwade schimmen van de doden, lemures of larvae genaamd, uit hun graven en bedreigden de levenden. In het Griekse heten deze geesten Lamia. Zij zou als geliefde van Zeus door Hera tot waanzin zijn gedreven, en doodde haar eigen en andere kinderen. De Keltische Lamiae Tres ('drie heksen') zijn hiermee verwant. Het Latijnse woord lamia heeft betrekking op een mensenetende reus of op een heks. Mogelijk werd met deze naam verwezen naar de drie vrouwelijke moedergodinnen, de Matres, die overal in de Keltische wereld werden vereerd.
|
28 april - Floralia | | |
Feest ter ere van de godin Flora. Het werd aanvankelijk gevierd op 27 april, maar sinds de invoering van de Juliaanse kalender op 28 april. Op deze dag was haar tempel op de Aventijnse heuvel gewijd.
De Ludi Florales werden sinds 173 v.o.j. jaarlijks tijdens de Floralia gehouden. Zij vielen onder de verantwoordelijkheid van de plebeïsche aediles. Tijdens de republiek duurden de spelen zes dagen, tot 3 mei.Ze werden ingeluid door theatervoorstellingen, en beëindigd met een offer voor Flora. In het circus werden hazen en geiten losgelaten. Naar het publiek werden bonen etc. gegooid. Al deze zaken dienden om een voorspoedige oogst af te dwingen.
Flora werd voorgesteld als een meisje met een bloemenkrans. Het doel van het feest was een mooie bloesem te bewerkstelligen, zodat de oogst later in het jaar goed zou zijn.
Godinnen: Flora |
19 april - Cerialia | | |
Feest gewijd aan Ceres, de Romeinse godin van het graan. De Romeinen hadden haar gelijkgesteld aan de Romeinse Demeter.
Godinnen: Ceres |
15 april - Parialia | | |
Herdersfeest, te Rome gevierd op 21 april. De naam is waarschijnlijk afgeleid van Pales (de godin van kudden en weiden). Het kan ook komen van parere = voortbrengen: dat duidt op een vruchtbaarheidsfeest. Men sprong door een strovuur en dreef er de kudden doorheen. |
Van 4 april tot 10 april - Megalensia | | |
Ook Megalesia of Megalesiaca. Feest en spelen ter ere van Cybele of de Magna Mater (Grieks meter Megale. Het feest was ingesteld in het jaar 191 v.o.j. De feesten voor de Magna Mater waren vaste kalenderdagen, in tegenstelling tot de agen voor haar zoon Attis, zoals de Hilaria. Het feest bestond oorspronkelijk uit spelen, de Ludi Megalenses, in het Circus Maximus. Later werder en theatervoorstellingn aan toegevoegd.
De priesters van de Magna Mater, de galli, droegen haar beeld in een processie door Rome, begeleid met de muzikale klanken van tamboerijnen en cymbalen. Hierbij brachten zij zichzelf verwondingen toe. Dit gebruik is bij bepaalde christelijke flagellantenstromingen bewaard gebleven. Op 10 april, de geboortedag van de Magna Mater, werden in het circus grote spelen gehouden.
Godinnen: Cybele |
1 april - Veneralia | | |
De Veneralia, een feest voor Venus Verticordia, werd op 1 april gevierd. De tempel voor Venus Erycina werd gewijd op 23 april in het jaar 215 v.o.j.
Godinnen: Fortuna |
1 april - Akitu | | |
Update. Akitu is het Babylonische nieuwjaarsfeest. Het werd gevierd op de eerste dag van de maand Nissan, die valt rond ons huidige 1 april. In het feest komen twee mythen samen: het scheppingsverhaal, waarin Tiamat, aanvankelijk een moeder van de goden, in de gedaante van een monster door Mardoek wordt verslagen en in tweeën gespleten; van de helften van haar lichaam maakt hij hemel en aarde. De andere mythe is het ritueel van het heilig huwelijk tussen Ishtar en haar geliefde (Tammoetz), een magische gebeurtenis die de vruchtbaarheid veiligstelt.
http://www.atour.com/education/20010329a.html |
25 maart - Hilaria | | |
Vreugdefeest in Rome ter ere van de hemelvaart van Attis. De dag werd voorafgegaan door de 'dag van het bloed', een dag van rouw waarop de priesters zichzelf met zwepen ranselden, en andere rituelen, zoals een tauroboleum. Het feest maakte deel uit voor de feesten van de Magna-MaterMagna Mater[/a], een naam voor CybeleCybele[/a], die verwant was met Attis. Attis speelde aanvankelijk een ondergeschikte rol in de feesten, maar de keizer Claudius gaf een prominentere rol aan Attis. De Hilaria werden voor het eerst genoemd in de tijd van de keizer Antoninus Pius (138-161).
Godinnen: Cybele |
25 maart - Maria Boodschap | | |
25 Maart. De aankondiging van de geboorte van Jezus, negen maanden voor zijn geboorte op 25 december. Op dezelfde dag werd de geboorte van Horus aangekondigd bij de maagd Isis. |
15 maart - Anna Perenna | | |
Godinnen: Anna Perenna |
Van 15 maart tot 27 maart - Cybele | | |
Romeins feest voor Cybele en Attis. Aanvankelijk lag de nadruk op de Magna Mater, de grote moeder van de goden. In de tweede eeuw begon de dood van de god Attis, de rouw hierom en zijn wederopstanding centraal te staan.
15 maart: Canna Intrat: processie van de rietblazers.
22 maart: Arbor Intrat (equinox). Begrafenis van de beeltenis van Attistis, die aan een boomstam was vastgebonden.
24 maart. Sanguis. Dat van het bloed. Een dag van rouw en offers, en aderlaten tijdens flagellantenceremonies.
25 maart. Hilaria. Dag van de wederopstanding van Attis.
27 maart. Lavatio. Reiniging of loutering.
Godinnen: Cybele |
1 maart - Matronalia | | |
Feest voor de Romeinse godin Juno, op 1 maart, de kalenda, in Rome gevierd. Deze dag was in Rome nieuwjaarsdag. Het feest werd door vrouwen bij de tempel van Juno Lucina gevierd. Er werd aan Juno en aan haar zoon Mars geofferd.Op deze dag kregen de vrouwen cadaeus van hun echtgenoten, en slavinnen werden door hun meesteressen getrakteerd.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Tempel_van_Juno_Lucina
http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Europe/Italy/Lazio/Roma/Rome/_Texts/PLATOP*/Aedes_Junonis_Lucinae.html |
23 februari - Terminalia | | |
De Terminalia was het Romeinse feest voor de grensstenen. De naam is verwant met de naam van de god Terminus van de grensstenen, die kan worden geassocieerd met de Griekse Hermes en de Etruskische Turms. Landeigenaren verzamelden zich bij de grensstenen van hun land en versierden hun kant van de steen. Er werd een altaar gemaakt,en er vonden offers plaats van koek, honing en wijn. Er werden liederen gezongen voor de goden. Zowel familieleden als bedienden en slaven namen aan de feestelijkheden deel. |
17 februari - fornicalia | | |
De fornicalia werd door de Romeinen op gevierd ter ere van Fornax, de godin van het broodbakken en de oven. Op deze dag werd het eerste graan geofferd aan Ceres. De fornicalia werd gevierd in de curia, een vergaderlokaal waar waar religieuze bijeenkomsten werden gehouden, die werden geleid door een eigen priester, de curio. De Curio Maximus stelde de datum vast waarop het feest aanving en kondigde de viering aan op de tafels (schrijftabletten) die op het Forum Romanum te lezen waren. Het feest werd afgesloten door de Quirinalia, op 17 februari. Op deze dag werd herdacht dat de god Quirinus, een naam voor Mars, naar de hemel was opgestegen. De herkomst van het feest zou al dateren van de stichtingstijd van Rome, en zou door de eerste koning Numa Pompilius zijn ingesteld.
Godinnen: Fornax |
Van 13 februari tot 15 februari - Lupercalia | | |
De Lupercalia werden jaarlijks op 15 februari gevierd. Het feest is genoemd naar de wolf die Romulus en Remus zou hebben gezoogd. De oorsprong van het feest gaat ver terug, misschien al voor de Romeinse tijd. De Lupercalia vond plaats bij de gewijde grot op de Palatijnse heuvel, de Lupercal, waar de te vondeling gelegde Romulus en Remus zouden zijn gezoogd door de de wolvin, Lupa. Aan het woord lupa zou de naam van de Lupercalia afkomstig zijn. Lupa betekent behalve wolf ook prostituee.
Priesters met de naam luperci ('wolfmannen') offerden bij de grot geiten en een hond, en gewijde koekjes. Twee jongens uit belangrijke families werden ingesmeerd met het bloed. De luperci kleedden zich in de huiden van de geofferde dieren en renden zo van de Palatijn af naar beneden, onderwijl de omstanders ranselend met zwepen van repen van de huiden, in een vorm van vruchtbaarheidsmagie. De zwepen heetten februa, 'zuivering' of 'koorts'.
De Romeinse bronnen zijn er niet zeker van welke godheid aanvankelijk centraal heeft gestaan. De Lupercalia zou een herderscultus zijn rond de herdersgod Lupercus. Deze Lupercus lijkt echter te zijn verzonnen in de tijd van Augustus, toen met het afschaffen van de Republiek en de komst van het nieuwe koninkrijk allerlei oude rituelen van het oude koninkrijk weer nieuw leven in werden geblazen.
Ook werden de goden Inuus en Faunus, alternatieve namen voor de Griekse herdersgod Pan, genoemd als de god van de Lupercalia.
Bij de grot stond de heilige vijgeboom, de ficus ruminalis, gewijd aan de godin Rumina. De boom speelde een rol bij het feest de lupercalia. Ondermeer de Vestaalse maagden hadden hierbij een aandeel. Zij offerden koek, gebakken van het eerste gemalen graan van het jaar. Het woord voor wolvin, 'lupa', was tevens een woord voor een prostituee. Hiernaar was de Lupercalia genoemd. Ook van de Vestaalse Acca Larentia werd gezegd dat zij lupa werd genoemd omdat ze een prostituee was. Het is één van de aanwijzingen dat de betekenis van de vijgeboom teruggaat op een godsdienst waarin heilige seks een rol speelde.
Onlangs is bij het restaureren van het paleis van Augustus op de Palatijn een kamer gevonden die de Lupercale zou kunnen zijn. Augustus had voor hem en zijn vrouw Livia een huis op de top van de Palatijnse heuvel laten bouwen. Andere keizers volgden hem na. Het woord paleis is afkomstig van Palatijn.
De Lupercalia hadden een belangrijke rol gespeeld bij de moord op Julius Caesar in het jaar 44 v.o.j. De consul Marcus Antonius had in dat jaar tijdens de Lupercalia in zijn functie als Lupercal geprobeerd zijn medeconsul Julius Caesar te kronen, maar Caesar sloeg de kroon met een gebaar af, als teken dat hij de alleenheerschappij het koningschap verwierp, maar juist de Romeinse Republiek in ere wilde houden. Toch werd de verdenking dat Caesar uit was op de alleenheerschappij en absolute macht verstrekt, en het was een van de oorzaken die tot de moordaanslag een paar maanden later leidden.
Julius Caesar adopteerde zijn neef Augustus per testament, en gaf zo via de verwikkelingen na zijn dood indirect aanleiding tot de vergoddelijking van Augustus en hervormingen van het Romeinse Rijk die Augustus de alleenheerschappij schonk die Caesar tijdens de Lupercalia was aangeboden. Het feest speelde zo een rol bij de herdenkingen voor de vergoddelijkte Caesar.
De Lupercalia werd in het jaar 494 door de paus Gelasius I verboden. Het feest op 15 februari werd toen een christelijk feest, namelijk het feest van de Zuivering van de heilige maagd Maria.
http://news.nationalgeographic.com/news/2007/01/070126-rome-palatine.html
lupercal grot gevonden
http://news.nationalgeographic.com/news/2007/01/070126-rome-palatine_2.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Lupercalia
Godinnen: Acca Larentia | Fauna | Rumina |
Van 13 februari tot 21 februari - Parentalia | | |
In Rome werden tijdens de Parentalia in februari overledenen geëerd. Het feest begon op de Ides van februari, en duurde tot 22 februari, de Feralia. Op de laatste dag kwamen families samen bij de graven om graan en wijn te offeren.
Tijdens de Caristia, de eerste dag na de Parentalia, waren alle tempels gesloten en huwelijken verboden.
http://www.bookrags.com/research/parentalia-eorl-10/
Godinnen: Acca Larentia |
11 januari - Carmentalia | | |
Godinnen: Camenae | Carmenta |
11 januari - Juturnalia | | |
De Juturnalia werd in Rome door de Romeinen voor de bronnimf Juturna gevierd op 11 januari. Het feest werd geassocieerd met water. Er werd vooral aan deelgenomen door mensen die beroepsmatig iets met water te maken hadden, maar ook dichters en schrijvers zouden eraan hebben deelgenomen. Men geloofde dat zij werden geïnspireerd door het bronwater dat onder haar controle stond.
Godinnen: Camenae | Juturna |
6 januari - Epifanie | | |
Zie driekoningen. |
6 januari - Driekoningen | | |
Epifania, gevierd op zes januari. De manifestatie ('verschijning') of openbaring van het pas geboren, goddelijke kind Jezus aan de drie koningen of wijzen uit het oosten, die door een ster bekend werd gemaakt. Centraal stond de komst van de 'vleesgeworden' god op aarde. Het feest ontstond in de vierde eeuw in het Byzantijnse Rijk.
In het Evangelie van Mattheüs wordt gesproken van 'magoi' uit het oosten, wat wel wordt geïnterpreteerd als Perzische magiërs, omdat zij bekende sterrenwichelaars waren. In de vertaling is dit wisselend koningen of wijzen geworden. Het aantal werd gefixeerd op drie. Sinds de achtste eeuw kregen de koningen ook namen, namelijk Kaspar, Melchior en Balthasar.
Driekoningen wordt in Nederland voornamelijk door kinderen gevierd. Deze gaan met lampionnen langs de deuren en zingen liedjes, om zo snoep op te halen. Ook werd er vroeger een speciale koek gebakken met hierin een boon verborgen; het kind dat dit deel van de koek trof, was deze dag de 'koning'. |
6 januari - Theofanie | | |
Driekoningen, zes januari |
0 januari - Lenaia | | |
Dionysosfeest, in Athene in januari gehouden. Tijdens dit feest werden komedies opgevoerd, en later ook tragedies. Lenaios of Linaios was een naam voor Dionysos. Met Lenobatai zouden de trappers van de druiven worden bedoeld, maar ook de priesters die het feest leidden.
http://en.wikipedia.org/wiki/Lenaia |
- hemelvaart | | |
Diverse goden werden na hun dood in de hemel opgenomen: Osiris, Romulus, Heracles etc |
- Kaaba | | |
Heiligdom in Mekka dat tegenwoordig de gebedsrichting van de moslims bepaalt, en waarnaar iedere moslim minstens eenmaal in zijn of haar leven een pelgrimstocht naar moet maken. Oorspronkelijk was dit een heiligdom uit de polytheïstische Arabische godsdienst. Centraal in de verering staat een ingemetselde zwarte steen, de Hajar al-Aswad, die was gewijd aan de 'Oude Vrouw'; hier werd de godin aanvankelijk door priesteressen werd geëerd. Later namen mannen in vrouwenkleren gehuld hun taak over. In de ka'aba is volgens de overlevering Hajar begraven.
De steen werd voor de islamisering vereerd als een vagina of fallus. De godin die in de ka'aba werd aanbeden was dezelfde als de godin Cybele, wier naam evenals het woord kaba met 'kubus' in verband wordt gebracht. Het heiligdom had de vorm van een kubus. De godin werd vereerd door gecastreerde, voor vrouw doorgaande priesters, de galloi. De seksualiteit die vroeger een rol speelde in de tempel komt nog naar voren in mythen als die van Atalanta, die na haar seksuele vereniging met Melanion in Cybeles tempel door de godin in een leeuw werd veranderd. Dezelfde betekenis bestaat nog altijd in het Hindoeïsme, waar overal de yoni-lingams worden vereerd, stenen die de vrouwelijke en mannelijke geslachtsorganen symboliseren.
Eenzelfde cultus bestond in de tempel van Jeruzalem; ook hier werd de cultus rond de godin als steen geleid door als vrouw geklede priesters. Onderzoek toonde aan dat tempel in Jeruzalem dezelfde vorm en functie had als de tempel die de ka'aba bevat. Het woord kaba komt van het Sanskriet Gabha, 'heilig'. De ruimte is identiek aan het 'Sanctus Sanctorum' of 'Heilige der Heiligen' van de joodse tempel of de Katholieke kerk.
In Jeruzalem werden in het Heilige der Heiligen de Ark des Verbonds bewaard. Deze zou twee platte stenen bevatten, die de god en godin symboliseerden.
Volgens een andere islamitische legende waren Adam en Eva in de steen van de ka'aba verenigd. De steen was gesneden uit een enorme robijn en bevatte een witte steen in het hart. De kleuren rood en wit vertegenwoordigden respectievelijk het vrouwelijk en mannelijk principe. Later werd de steen door de zonden in de wereld helemaal zwart: de derde heilige kleur. De steen had oorspronkelijk waarschijnlijk dezelfde functie als de Hindoeïstische yoni-lingam, de vereniging van het vrouwelijke en mannelijke geslachtsorgaan.
Volgens sommigen was de steen een meteoriet. |
- Orpheïsche mysteriën | | |
|
- Carnaval | | |
|
- ludi Ceriales | | |
Godinnen: Ceres |
- ludi Fortunae reducis | | |
|
- Dionysia | | |
Apollonius van Tyana, een profeet uit de 1e eeuw, veroordeelde de Atheners vanwege hun gedrag tijdens de Dionysia, dat ze hielden tijdens de maand Anthesteria. Hij meende dat in de theater solo's en plechtige hymnes ten gehore zouden worden gebracht, zoals dat gebruikelijk was tijdens komedies en tragedies.
http://en.wikipedia.org/wiki/Dionysia |
|
