
Wie godinnen- en godenverhalen leest en begrijpen wil, ontkomt er niet aan: veel mythes. Mythes stammen uit een periode waarin anders gedacht werd dan nu: was de denkwijze van de mens aanvankelijk magisch, later werd het mythisch, terwijl we nu rationeel denken en er zijn mensen die denken dat we onderweg aan het gaan zijn naar het volgende stadium, nl. spiritueel denken. In ons rationele denken (en ook bvb in het religieuze denken) komen desalniettemin nog steeds heel veel magisch-mythische elementen voor, ook al beseffen veel mensen dat zelf niet meer.
Een voorbeeld:
- een Iman weigerde minister Verdonk weigerde een hand te geven. Dat is in onze westerse cultuur vrij beledigend. Op haar vraag waarom, antwoordde de Imam: dat is mijn geloof, zo zijn de regels van mijn geloof, dat staat in de Koran.
De vraag is of deze man weet waar deze regel vandaan komt. De reden van deze regel (gesteld in een tijdperk van magisch-mythisch denken) is dat mannen doodsbang waren voor de vrouwelijke menstruatie. Het geloof heerste dat mannen die in aanraking waren geweest met een vrouw (die dus zonder dat hij het wist in haar 'periode'kon zijn) ziek of dood zouden gaan, cq niet meer bij 'hun' goden aan hoefden te komen.
Veel gebruiken en godsdiensten zijn nog steeds doortrokken van dit magische denken. Magisch denken valt samengevat te vertalen als een denken waarbij oorzaak en gevolg (di het rationele denken) nog niet in een logische samenhang worden gezien. Men legt een te korte link tussen oorzaak en gevolg: associatief?
De basis van het magische en mythische denken wordt grotendeels gevormd door archetypen. Jung meent dat iedereen beelden en patronen in zijn herinnering heeft, die voortkomen uit een collectief geheugen van de hele mensheid. Hierin liggen alle ervaringen die mensen in de hele geschieden is hebben meegemaakt opgeslagen. Het heldenverhaal is er bvb een van.
Een van de hoofdindelingen bij archetypen is het 'vrouwelijke'en 'mannelijke'. Dit zie je in heel veel verhalen over godinnen en goden terugkomen. Ik geef een overzicht. (En zeg er meteen bij dat ik zie ook niet allemaal helemaal goed begrijp, maar misschien kunnen lezers ze zelf plaatsen - zijn het eye-openers.) Ik noem eerst het vrouwelijke principe en daarna het mannelijke.
maan - zon
aardegodin, moeder aarde (Terra Mater) - zonnegod, hemelgod (God de Vader die in de hemel is!)
aarde en water, vruchtbaarheid - lucht en vuur, bliksem, donder
ontvangen - scheppen
nacht - dag
slang - adelaar
onderwereld, grafheuvel, steen - hemel, regen, storm
hart - pijl
meer, zee - schip
molen - molenaar
genezen - doden
nacht - dag
gevolg - oorzaak
materie - geest
bron, put, gat - toren, stok
kikker, pad - zwaan, ooievaar, haan
rust, huis - beweging, jacht
links - rechts
horizontaal - verticaal
kat, muis, uil - paard, wolf, bok, hert
nacht - dag
vaatwerk - hamer, speer
deur, drempel, venster - bal, schijf
Wees je er svp van bewust dat de betekenis van een woord los staat van de gevoelswaarde die je eraan geeft. Immers de gevoelswaarde is iets wat er (later) door anderen aan toegekend is. Bvb. het begrip links heeft door toedoen van het patriarchaat, juist omdat het een vrouwelijk principe was (je hart zit links), een slechte naam gekregen.
Voor wie denkt dat dit onzin is, nog een voorbeeld. Zou het toeval zijn dat in de meest patriarchale rijken die we gekend hebben de adelaar het symbool was: in het Romeinse rijk, in het Derde Rijk van Hitler-Duitsland en in de Amerikaanse vlag? Dat Hells Angels (het 'toppunt'; van macho) vaak de adelaar als symbool voeren? En dat er soms een symboliek is van een opvliegende adelaar die een slang in zijn klauwen heeft? Hij vliegt majestueus en onaantastbaar in de hemel (), doet wat hij wil, heeft de ultieme vrijheid.
Het huis van de slang is de aarde. Zij woont in de aarde. Zij vervelt en is daardoor ook het symbool voor vernieuwing van het leven. Zij lijkt op de navelstreng. (Veel mannenschrijvers maker er graag de fallus van - wat mij weer voorkomt een typisch geval van 'pikken'!)
Ook in sprookjes en dromen komen deze beelden voor. Met de uitleg ervan moet je trouwens altijd voorzichtig zijn.
Als mensen reacties hebben, aanvullingen, of wat dan ook: welkom.
uitroepteken
Een voorbeeld:
- een Iman weigerde minister Verdonk weigerde een hand te geven. Dat is in onze westerse cultuur vrij beledigend. Op haar vraag waarom, antwoordde de Imam: dat is mijn geloof, zo zijn de regels van mijn geloof, dat staat in de Koran.
De vraag is of deze man weet waar deze regel vandaan komt. De reden van deze regel (gesteld in een tijdperk van magisch-mythisch denken) is dat mannen doodsbang waren voor de vrouwelijke menstruatie. Het geloof heerste dat mannen die in aanraking waren geweest met een vrouw (die dus zonder dat hij het wist in haar 'periode'kon zijn) ziek of dood zouden gaan, cq niet meer bij 'hun' goden aan hoefden te komen.
Veel gebruiken en godsdiensten zijn nog steeds doortrokken van dit magische denken. Magisch denken valt samengevat te vertalen als een denken waarbij oorzaak en gevolg (di het rationele denken) nog niet in een logische samenhang worden gezien. Men legt een te korte link tussen oorzaak en gevolg: associatief?
De basis van het magische en mythische denken wordt grotendeels gevormd door archetypen. Jung meent dat iedereen beelden en patronen in zijn herinnering heeft, die voortkomen uit een collectief geheugen van de hele mensheid. Hierin liggen alle ervaringen die mensen in de hele geschieden is hebben meegemaakt opgeslagen. Het heldenverhaal is er bvb een van.
Een van de hoofdindelingen bij archetypen is het 'vrouwelijke'en 'mannelijke'. Dit zie je in heel veel verhalen over godinnen en goden terugkomen. Ik geef een overzicht. (En zeg er meteen bij dat ik zie ook niet allemaal helemaal goed begrijp, maar misschien kunnen lezers ze zelf plaatsen - zijn het eye-openers.) Ik noem eerst het vrouwelijke principe en daarna het mannelijke.
maan - zon
aardegodin, moeder aarde (Terra Mater) - zonnegod, hemelgod (God de Vader die in de hemel is!)
aarde en water, vruchtbaarheid - lucht en vuur, bliksem, donder
ontvangen - scheppen
nacht - dag
slang - adelaar
onderwereld, grafheuvel, steen - hemel, regen, storm
hart - pijl
meer, zee - schip
molen - molenaar
genezen - doden
nacht - dag
gevolg - oorzaak
materie - geest
bron, put, gat - toren, stok
kikker, pad - zwaan, ooievaar, haan
rust, huis - beweging, jacht
links - rechts
horizontaal - verticaal
kat, muis, uil - paard, wolf, bok, hert
nacht - dag
vaatwerk - hamer, speer
deur, drempel, venster - bal, schijf
Wees je er svp van bewust dat de betekenis van een woord los staat van de gevoelswaarde die je eraan geeft. Immers de gevoelswaarde is iets wat er (later) door anderen aan toegekend is. Bvb. het begrip links heeft door toedoen van het patriarchaat, juist omdat het een vrouwelijk principe was (je hart zit links), een slechte naam gekregen.
Voor wie denkt dat dit onzin is, nog een voorbeeld. Zou het toeval zijn dat in de meest patriarchale rijken die we gekend hebben de adelaar het symbool was: in het Romeinse rijk, in het Derde Rijk van Hitler-Duitsland en in de Amerikaanse vlag? Dat Hells Angels (het 'toppunt'; van macho) vaak de adelaar als symbool voeren? En dat er soms een symboliek is van een opvliegende adelaar die een slang in zijn klauwen heeft? Hij vliegt majestueus en onaantastbaar in de hemel (), doet wat hij wil, heeft de ultieme vrijheid.
Het huis van de slang is de aarde. Zij woont in de aarde. Zij vervelt en is daardoor ook het symbool voor vernieuwing van het leven. Zij lijkt op de navelstreng. (Veel mannenschrijvers maker er graag de fallus van - wat mij weer voorkomt een typisch geval van 'pikken'!)
Ook in sprookjes en dromen komen deze beelden voor. Met de uitleg ervan moet je trouwens altijd voorzichtig zijn.
Als mensen reacties hebben, aanvullingen, of wat dan ook: welkom.
uitroepteken