Schokkend: vrouwelijke Jezus

http://www.nrc.nl/kunst/article888341.e ... et_borsten
Moet dat nou, Jezus met borsten
Gepubliceerd: 10 januari 2008 15:35 | Gewijzigd: 10 januari 2008 15:37
Toneelgroep Wunderbaum maakte een stuk over toenemende spiritualiteit in een tijd van ontkerkelijking. Waarom schokt de kruisiging van een vrouwelijke Jezus?
Door onze redacteur Wilfred Takken
Maartje Remmers als Jezus met kruis in ‘Kamp Jezus’
Foto NRC Handelsblad, Leo van Velzen Gent, 10 jan. Daar komt Jezus op, met zijn kruis op de schouder, net als op het plaatje. Alleen in het toneelstuk Kamp Jezus verschijnt de Heiland in de gedaante van een meisje van 29 jaar. Ze trekt de juiste lijdende gezichten, neemt de juiste lijdende poses aan, en toch wringt er iets. Het is ongemakkelijk en daarom geestig, en een beetje schokkend. Zelfs voor een ongelovige verslaggever van een liberale krant.
Terwijl de Jezus over het podium van het NTGent theater in het Belgische Gent naar voren sjokt, denkt de godloochenaar in de zaal: waarom is het eigenlijk schokkend? Omdat het een ironische variatie is, met een vrouw? Nee, omdat de offerdood van de zoon van God, de kern van het christelijk geloof, hiermee een erotische lading krijgt. En seks met kerk, dat geeft vuurwerk. Je zit toch de hele tijd te kijken of die witte lap niet van haar schouders zal glijden, of per ongeluk haar onderbroek zal prijsgeven. Of zouden gelovigen die op mannen vallen, stiekem met dezelfde blik naar de mannelijke versies van Jezus kijken? Mag een Jezus aantrekkelijk zijn? Eigenlijk is het hele idee van het naspelen van de marteldood van Jezus al een beetje pervers. En al die perverse horror-Jezussen die bloedend en kapotgeslagen worden getoond, van de gotiek tot Mel Gibson; vergeleken daarbij is dit een zedig, schoon plaatje.
Bij het tiende tafereel zetten de spelers van toneelgroep Wunderbaum de zaak nog wat meer op scherp. „Jezus wordt van zijn kleding ontdaan en krijgt gal en azijn te drinken.” luidt de tekst. En ja hoor, daar hangen ineens twee blonde borsten aan het kruis.
Nu grijpt één van de andere spelers in. Boos eist ze dat het passiespel wordt stopgezet. Zij vindt de vertoning met de topless Jezus onnodig schoppen tegen symbolen die voor andere mensen heilig zijn. De actrice is Vlaams, en komt van een nonnenschool. De anderen zijn meest Nederlands en ongelovig opgevoed. Afgezien van enkele vertoningen in Rotterdam, speelt Kamp Jezus voor Vlaamse zalen, grote kans dat een flink deel van het publiek katholiek is opgevoed, en even zal slikken bij de borsten van Jezus. Moet dat nou?
Dan wordt het meisje aan het kruis kwaad omdat aan haar integriteit wordt getwijfeld: „Ik hang hier... ik heb echt een superoprechte insteek!”
In Kamp Jezus waagt het goeddeels ongelovige collectief Wunderbaum (voorheen Jonghollandia) zich aan het gevoelige onderwerp religie. Walter Bart: „Ondanks de ontkerkelijking leeft religie en spiritualiteit enorm. Misschien omdat religie niet meer vanzelfsprekend is, iedereen moet zijn eigen geloof bijeen shoppen. Dus hebben wij Kamp Jezus bedacht, waar van huis uit atheïstische jongeren bijeenkomen om de leegte in hun bestaan op te vullen. Deze ietsisten trachten als in een soort workshops te bidden, spelen een passiespel, en zingen een Dies Irae en een Pie Jesu. Dat is zo’n beetje het onuitgesproken kader van de voorstelling. Daarbinnen laten we allerlei losse scènes zien, met de losheid en de energie van een rockconcert.”
Dus klinkt het vrolijk op het podium: „Welkom op Kamp Jezus! Soms voelt het goed je verstand achter te laten bij de deur en binnen te komen met je hart.” Die blije toon, de popmuziek, en het kampidee, doen evangelisch aan, maar de beelden en liederen zijn katholiek. Bart: „Van alle geloven heeft het katholieke de meest theatrale en muzikale vormen.”
Het begint in Kamp Jezus met een nagespeelde scène uit Ingmar Bergmans symbolistische film Het zevende zegel, waarin een man in het aangezicht van de dood twijfelt aan God: „Geen mens kan leven met de dood als alle dingen zonder zin zijn.” Dan komen de liederen, begeleid door gospelband The GodSquad, en de gebeden. Maartje Remmers (die ook Jezus speelt): „Om het waarachtig te houden, hebben we thuis, voor onszelf, een gebed ingesproken voor een videocamera.” De gebeden zijn nogal onorthodox. Walter Bart bidt eenvoudig: „Lieve Heer, het voelt goed hardop te praten tegen niemand. Als dit bidden is, ben ik blij dat ik bid. Amen.” Actrice Maartje Remmers houdt juist een lang en persoonlijk verhaal over de bleekheid van haar schijnbaar volmaakte leven.
Uit de voorstelling spreekt een behoefte om op gemeenzame toon om te gaan met God. Dat is schrikken voor de gelovigen die gewend zijn aan een eerbiedige, vormelijke omgang. Maar het is wel logisch voor dit clubje twintigers, dat immers gewend is om met alles en iedereen informeel om te gaan, en meteen persoonlijk te worden. En de basisvraag is oprecht: wat moet een generatie die alles heeft gekregen, behalve God en een probleem? Of zoals Maartje Remmers het in haar gebed verwoordt: „Ik wil écht leven, écht lijden. Ze zoeken niet per se naar God, ze zoeken naar zingeving.
Remmers, nadat ze beschroomd heeft verteld over een mystieke ervaring met een duif op haar autodak: „Iedereen schaamt zich ervoor, zelfs nu durf ik dit nauwelijks te vertellen. Maar het is er, iedereen heeft die spirituele gevoelens. Met Kamp Jezus zoeken we naar de vormen om ze in te gieten.”
Première vanavond NTGent, Gent. Tournee t/m 24 februari (23 en 24/2 Rotterdam). Inl.: 00-32-9-2250101, www.ntgent.be