Geplaatst: za 19 maart , 2005 10:54De meesten onder ons denken direct aan het Oude Egypte. Inderdaad vanaf 2600 vC werden er katten in en om het huis gehouden om enerzijds de graanvoorraden te verdedigen tegen ongedierte maar zeker ook omdat de Egyptenaren de katten vereerden. De Egyptenaren staan te boek als grote kattenliefhebbers. Zij geloofden fervent dat alle katten gewijd waren en beschermd dienden te worden. Toen Caesar het Nijlgebied veroverde, doodde een Romeinse soldaat een kat. Een woedende menigte lynchte de soldaat en sleepte zijn lijk door de stad. De kat nam een vooraanstaande plaats in de mythologie van Egypte in. In het Dodenboek wordt de kater Mau genoemd en de poes Mait. Inwijdelingen in de Mysterieën leerden dat katten de woorden voor het verdrijven van de krachten der duisternis kenden. Zij gingen zelfs in de rouw als hun kat stierf. Een kat werd zelfs gemummificeerd en gebracht naar de kattegod Bastet. Alhoewel over dit laatste ook twijfel bestaat. Bastet zou slechts een vorm zijn van Isis, een incarnatie van haar ziel.
Maar laat ik U teleurstellen - of misschien niet. De kat is of werd niet gedomesticeerd in Egypte.
In de Uruk beschaving (proto-soemerisch) 3600 vC zijn er ook bewijzen van huiskatten, ook hier met de functie van de graanvoorraden te vrijwaren van ongedierte. Doch omwille van dezelfde reden heeft onlangs de archeologe Jeannette Boertien (Leiden) het bestaan van katten ontdekt in de Jordaanvallei. Jericho, vermoedelijk één van de eerste landbouwnederzettingen en meer specifiek van de Natufian-cultuur in het jaar 7000 vC.
En wat te denken van çatal Hüyük in Anatolië, 8000 vC, waar er afbeeldingen zijn van een barende moedergodin met rond haar voeten gekronkeld luipaardachtige beesten.
Zelf katten in huis hebbend, weet ik ondertussen dat niet de mens baas speelt over de katten maar dat de kat zelf zijn huisje zoekt. De mensen worden getollereerd om er ook in te verblijven. Waarom zoeken katten mensen op? Simpel! Daar is veel gemakkelijker aan eten te komen!
En nu nog straffer! Op een wand in Les Trois Frères, een grotkamer vlakbij de Tuc d'Audoubert in Frankrijk, zien we 18000 jaar oude schilderingen van katachtigen. Deze schilderingen speelden ooit een rol in mystieke, spirituele rituelen. Men zou de kat kunnen aanbeden hebben omwille van zijn jachttalenten? Zijn vruchtbaarheid? Kent iemand van jullie nog meer informatie over dit onderwerp?
Maar laat ik U teleurstellen - of misschien niet. De kat is of werd niet gedomesticeerd in Egypte.
In de Uruk beschaving (proto-soemerisch) 3600 vC zijn er ook bewijzen van huiskatten, ook hier met de functie van de graanvoorraden te vrijwaren van ongedierte. Doch omwille van dezelfde reden heeft onlangs de archeologe Jeannette Boertien (Leiden) het bestaan van katten ontdekt in de Jordaanvallei. Jericho, vermoedelijk één van de eerste landbouwnederzettingen en meer specifiek van de Natufian-cultuur in het jaar 7000 vC.
En wat te denken van çatal Hüyük in Anatolië, 8000 vC, waar er afbeeldingen zijn van een barende moedergodin met rond haar voeten gekronkeld luipaardachtige beesten.
Zelf katten in huis hebbend, weet ik ondertussen dat niet de mens baas speelt over de katten maar dat de kat zelf zijn huisje zoekt. De mensen worden getollereerd om er ook in te verblijven. Waarom zoeken katten mensen op? Simpel! Daar is veel gemakkelijker aan eten te komen!
En nu nog straffer! Op een wand in Les Trois Frères, een grotkamer vlakbij de Tuc d'Audoubert in Frankrijk, zien we 18000 jaar oude schilderingen van katachtigen. Deze schilderingen speelden ooit een rol in mystieke, spirituele rituelen. Men zou de kat kunnen aanbeden hebben omwille van zijn jachttalenten? Zijn vruchtbaarheid? Kent iemand van jullie nog meer informatie over dit onderwerp?
'Uit een persbericht'
...Archeoloog Jeannette Boertien te Leiden publiceert vandaag in het maandblad 'Kattenmanieren' de voorlopige resultaten van een onderzoek naar de allervroegste huiskatten, waaraan zij later nog een gekoppelde wetenschappelijke publicatie zal wijden. Hieruit blijkt dat de kat als huisdier zo'n 7000 voor Christus, in het Jordaandal in de Levantijnse Corridor te Jordani, voorkomt.
Dit gebied was de eerste landstreek waar de mens zich als landbouwer vestigde. Deze allereerste boerensamenleving kende nog geen aardewerk en men maakte kommen, schalen en borden van steen. Onderzoek ter plekke en in vakliteratuur naar sporen van katten, met behulp van vergelijkend botonderzoek, een gevonden afbeelding van een kleibeeldje en een lijst van meegenomen dieren tijdens een verhuizing naar Cyprus leverde voldoende bewijs op voor het feit dat de kat als huisdier al voorkwam in deze prehistorische vroege Steentijd. Vanuit dit gebied, waar Boertien opgravingen doet, is de mens zich later gaan verspreiden naar gebieden in Noord Afrika, Europa en Azië en nam dan ook zijn huisdieren mee.
"Mijn belangstelling voor katten begon door mijn eigen katten", aldus Boertien. "Zelf heb ik al jaren raskatten als huisdier en als archeoloog, bezig met opgravingen in Jordanië, zag ik dat daar ook katten in het nabijgelegen dorp waren. Een vriendin van mij, die werkt voor het maandblad 'Kattenmanieren' vroeg mij of ik naast mijn reguliere promotie-onderzoek ook eens wilde gaan speuren naar mogelijk vroege huiskatten daar. Juist omdat ik werk in het gebied waar de allereerste mensen gingen landbouwen en dit zou domesticatie mogelijk maken."
Die aanvankelijke vraag voor een artikel leidde niet alleen tot deze bevindingen, maar ook tot mogelijk vervolg:
"Ik blijf hier naast mijn promotie-onderzoek nog wel even mee bezig", vertelt Boertien.
Ook op de universiteit van Leiden bleek de belangstelling groot. Domesticatie van huisdieren is een fascinerend deel van de culturele revolutie van de mens en het kunnen plaatsen van de kat in het verhaal zo'n 3000 jaar eerder dan bij de graanschuren in Egypte naar die allereerste prehistorische boerensamenlevingen in Jordani geeft weer een stuk extra beeld van hoe mensen samenleefden en zich ontwikkelden.
