Forum godinnen en beeldvorming
 weblog | godinnen | forum home ||

Aphrodite

Wil je iets weten over een godin of iets anders wat met mythologie te maken heeft? Stel hier je vraag en kijk of iemand je kan helpen.

Berichtdoor els » vr 07 mei , 2004 11:04

Deze vraag kreeg ik in mijn mailbox, van Stephanie:

Ik had een paar vragen over de god Aphrodite:
- Welk 'vakgebied' heeft deze god?
- Waar woont deze god? / waar is haar vereringsplaats?
- Wat is haar relatie met andere 12 Olympische goden?
- Welke feesten (+waar) werden ter ere van haar georganiseerd?
- Hoe wordt ze voorgesteld?
- 1 mythe waarin ze een hoofdrol speelt
els
Beheerder
 
Berichten: 3134
Geregistreerd: zo 14 jul , 2002 22:08
Woonplaats: Amsterdam

Berichtdoor els » vr 07 mei , 2004 11:24

Beste Stephanie, ik heb van het weekend niet veel tijd om op vragen in te gaan. Daarom zet ik je vraag maar even op het forum.
Ik kan je wel adviseren om op de volgende pagina's te kijken:

Atlas van de mythologie, klik daar op Aphrodite:


Kroons mythologisch woordenboek, klik op Aphrodite:


Deze website:


Encylopedia mythica, klik ook daar op Aphrodite (is wel in het Engels)


Greek mythology link (ook Engels, je wordt ook nog getracteerd op een heel lelijk venusbeeld maar er zijn veel antwoorden te vinden)
els
Beheerder
 
Berichten: 3134
Geregistreerd: zo 14 jul , 2002 22:08
Woonplaats: Amsterdam

Berichtdoor els » vr 07 mei , 2004 11:27

Bij Kroons mythologisch woordenboek staat een mooie afbeelding van de geboorte van Venus, naar Botticelli. Dat vind ik nou wél een leuk plaatje. :heks:
Ik bedoel natuurlijk de tweede, niet de eerste.

:grijns: :grijns: :duivel:

els
Beheerder
 
Berichten: 3134
Geregistreerd: zo 14 jul , 2002 22:08
Woonplaats: Amsterdam

Berichtdoor Âanti » vr 21 mei , 2004 16:08

hallo ,

weet er iemand iets over de lybische aphrofite?

ooit las ik dat ze naar italie gebracht is. ze is de tweede bekende aphrodite, en de derde mooiste .

maar ik weet hier niet veel over . (zoals altijd)
Âanti
 
Berichten: 30
Geregistreerd: ma 17 mei , 2004 15:12

Aphrodite - Lybië

Berichtdoor RoyJava » di 13 sep , 2005 14:26

http://www.koxkollum.nl/mythologie/mythe9.htm


erykine (erycina)
Een bijnaam van Aphrodite naar den berg Eryx op Sicilië, alwaar zij op de noordwestelijke punt eenen prachtigen tempel had. Deze tempel was, naar men verhaalde, gesticht door haren zoon Eryx, dien zij aan Butes gebaard had. (Zie Butes.) Onder denzelfden naam werd de godin vereerd in Psophis in Arkadië, waar Psophis, de dochter van Eryx, haar eenen tempel bouwde. -
De dienst dezer godin was over geheel Sicilië verspreid en kwam van daar in het begin van den tweeden Punischen oorlog naar Rome (Zie Venus.), waar haar in het jaar 217 vóór Chr. na den slag bij het Trasimeensche meer een tempel werd opgericht. Een tweede tempel dezer godin werd vóór de Porta Collina gebouwd in 181 vóór Chr. -
Bij den tempel op den Eryx op Sicilië werden eigenaardige feesten gevierd de Anagogia en Katagogia.
In en bij dien tempel werden namelijk tallooze duiven gehouden, die op eenen bepaalden tijd alle wegvlogen, naar men zeide, naar Lybië. Dit werd als het vertrek van Aphrodite beschouwd en door een feest, de Anagogia, gevierd. Negen dagen later keerden zij terug met eene vreemde, buitengemeen schoone duif voorop. Dit noemde men de terugkomst der godin, die feestelijk gevierd werd door de Katagogia. (Zie Katagogia en ... Anagogia.)
RoyJava
 
Berichten: 366
Geregistreerd: ma 12 sep , 2005 20:07
Woonplaats: Den Haag

National Museum Rome - Aphrodite

Berichtdoor RoyJava » di 13 sep , 2005 14:34

http://www.roma2000.it/zmunaro.html

The most important of the works on exhibit are the Lyceum Apollo and the Aphrodite of Cyrene. The first, and IInd century A.D. copy of the original by Praxiteles, was found near the Baths of Trajan, by the Church of St. Peter in Chains, while the Aphrodite comes from Cyrene, in Libya ...
RoyJava
 
Berichten: 366
Geregistreerd: ma 12 sep , 2005 20:07
Woonplaats: Den Haag

Berichtdoor RoyJava » di 13 sep , 2005 14:37

Beelden van Aphrodite, inclui Lybië >>>

http://www.utexas.edu/depts/classics/fa ... _page.html
RoyJava
 
Berichten: 366
Geregistreerd: ma 12 sep , 2005 20:07
Woonplaats: Den Haag

Berichtdoor Pallas Athena » za 04 maart , 2006 18:38

i.v.m die 2de aphrodite weet ik alleen dit:
In Plato's Symposium werd onderscheid gemaakt tussen twee Aphrodites. Als kind van Dione heette Aphrodite wel Dionaea, of Aphrodite Pandemos, onder deze namen symboliseerde zij de lichamelijke liefde. Met haar naam Urania zou ze, als kind van Uranus, voor de hogere, spirituele liefde staan.
ook wordt venus soms als aphrodite gezien maar het zijn 2 verschillende godinnen
Pallas Athena
 
Berichten: 189
Geregistreerd: vr 03 maart , 2006 20:33

Berichtdoor Pallas Athena » za 04 maart , 2006 18:51

Welk 'vakgebied' heeft deze god?
liefde en schoonheid
De godin gold in het bijzonder als beschermgodin van de zeevarenden. In het algemeen was Aphrodite de zegen brengende Al-moeder, beschermster van planten- en dierenwereld. In deze functie is zij een voortzetting van een oude pre-Helleense godin, de ‘heerseres der dieren’, die in het Minoïsche cultuurgebied op Kreta en de Egeïsche Eilanden werd vereerd.

Waar woont deze god? / waar is haar vereringsplaats?
Cytherea of Cythereïa; een Grieks eiland waar een speciale cultus aan Aphrodite gewijd was.
Erycina; de tempel die aan Aphrodite gewijd was op de berg Eryx op Sicilië.

Aphrodite was bovendien beschermster van de liefde en alle verliefden en haar meest geliefde bezigheid was om goden verliefd te doen worden op aardse vrouwen. Zij schepte er genoegen in ingewikkelde plannen te smeden om ze in de valstrik van de liefde te lokken en dan vooral Zeus, die elk ogenblik in weer een andere liefdesaffaire verwikkeld was.

Maar ze hielp ook mensen verliefd worden.Enkele voorbeelden:Atalante, Ariadne, en nog vele anderen.

Wat is haar relatie met andere 12 Olympische goden?
Aphrodite werd geboren toen Cronus zijn vaders edele delen (penis) afhakte
en in de zee gooide. Uit het schuim van de zee dat daardoor ontstond werd Aphrodite
helemaal naakt geboren. Maar in een ander mythe werd ook verteld dat zij het kind van
Zeus en Dione was. Haar naam betekent letterlijk: "uit het schuim geboren".
Ze werd door de Westenwind naar Cyprus gedragen en werd aangekleed door de Seizoenen.
Cyprus was haar dan ook heilig.

Ofschoon ze getrouwd was met de lelijke en manke god Hephaistus, was hij niet echt haar
keuze maar was deze keuze haar opgelegd door de godin Hera. Ze was eigenlijk heel erg
verliefd op Ares, de God van de Oorlog. Met hem kreeg ze 3 kinderen: Phobus, Deimos en
Harmonia.

Men zei dat ze ook nog de moeder was van Eros en Anteros. Een andere grote liefde van
Aphrodite was een sterveling genaamd Adonis. Bij de geboorte van Adonis werd Aphrodite
zo verliefd op hem en dat vertelde zij aan Persephone. Deze werd zelf ook verliefd op
Adonis en zij ontvoerde hem en wilde hem niet teruggeven.

Zeus of Eros (dit is niet helemaal duidelijk) zorgde ervoor dat Aphrodite verliefd werd
op Anchises en samen kregen ze Aeneas. Aphrodite waarschuwde Anchises aan niemand te
vertellen dat Aeneas hun zoon was.

Welke feesten (+waar) werden ter ere van haar georganiseerd?
Het meest vereerd werd de liefdesgodin in Athene en Korinthe, waar grote feesten, aphrodisia, ter ere van haar gevierd werden. Cultusoorden had zij daarnaast op Cyprus, Cytherea, Knidos en Sicilië.

Hoe wordt ze voorgesteld?
Ze werd ofwel volkomen naakt, ofwel met een weinig bedekkende gordel voorgesteld,
de 'Venusgordel'. In die gordel verborg ze allerlei aantrekkelijkheden,

1 mythe waarin ze een hoofdrol speelt
Aphrodite komt aan haar naam door de volgende mythe:
Gaia (de aarde) en Ouranos (de hemel) hadden vele kinderen. Maar omdat Gaia opeens
allemaal monsters baarde verstopte Ouranos zijn kinderen op een geheime plaats.
Gaia vond dit maar niks en bedacht een wrede list om haar man te straffen.
Kronos (een van de kinderen van Gaia en Ouranos en de vader van Zeus en Hera) wilde graag
meehelpen met het uitvoeren van de list omdat hij het niet eens was met Ouranos.
Gaia had een grote sikkel van staal gemaakt waarmee Kronos de geslachtsdelen van zijn vader
moest afsnijden. Nadat Kronos dit had gedaan gooide hij de edele delen van zijn vader in
zee, uit het schuim wat hieruit ontstond is Aphrodite ontstaan.
Maar zoals bij wel vele mythen zijn er verschillende versies, zo zegt Homerus dat
Aphrodite gewoon de dochter is van Zeus en Dione.
Pallas Athena
 
Berichten: 189
Geregistreerd: vr 03 maart , 2006 20:33

Berichtdoor Endymion » ma 12 feb , 2007 13:19

Aphrodites relatie met de andere twaalf Olympïers:

Zeus: (pleeg)vader
Hera: schoonmoeder, tante, vriendin en rivale
Athena: halfzuster, vriendin en rivale
Apollo: halfbroer
Poseidon: oom, minnaar
Ares: minnaar, halfbroer
Artemis: halfzuster, tegenpool
Hephaistos: echtgenoot, halfbroer
Hermes: halfbroer, minnaar, vriend
Demeter: tante, vriendin
Hestia: tante


Dan nog:
Hades: oom
Persephone: halfzuster, vriendin en rivale
Dionysos: halfbroer, minnaar

Eros: zoon
Endymion
 
Berichten: 89
Geregistreerd: ma 12 feb , 2007 12:20

Aphrodite

Berichtdoor mark » zo 08 jul , 2007 20:02

Zie de tekst hieronder

aphrodite
Eene godin van zeer groote beteekenis in de Grieksche mythologie. Bij haar kan men nauwkeuriger dan bij eene der andere Grieksche godheden den Oosterschen oorsprong herkennen. Uit Phoenicië is zij tot de Grieken gekomen, maar deze hebben naar hunnen aanleg en hunne behoeften haar wezen zoo hervormd, dat zij in waarheid eene echt Grieksche godin is geworden. -
De verhalen omtrent hare geboorte luiden verschillend. Volgens Homeros was zij eene dochter van Zeus en Dione, die eene Titanide of eene Okeanide was. Met deze moeder, het symbool van die vruchtbaarheid der natuur, die het in haar uitgestrooide zaad met rijken oogst teruggeeft, werd Aphrodite somtijds geïdentificeerd, hoewel Dione als afzonderlijk goddelijk wezen hare eigen beteekenis en persoonlijkheid had. Anderen noemen haar eene dochter van Uranos en de godin van den dag Hemera; nog anderen trachten de omtrent hare afkomst afwijkende mythen daardoor in overeenstemming te brengen, dat zij drie of vier godinnen van dien naam aannemen. Het meest bekend is echter de door Hesiodos verhaalde mythe, volgens welke Aphrodite uit het zilveren schuim der zee ontstaan is, in het oogenblik, waarop de golven der zee bevrucht werden door eenige nedervallende bloeddroppelen van den eersten wereldgebieder en godenkoning Uranos, nadat deze door zijnen zoon Kronos met eenen diamanten sikkel gewond en daarna van de heerschappij was beroofd. Zij rees uit de baren der zee op als de schoonste aller vrouwen, blank als het schuim, waaruit zij geboren werd, en beminnelijkheid en lieftalligheid lagen op haar glimlachend gelaat en over haar geheele wezen verspreid. Zoo kreeg zij den naam Aphrodite, "de uit schuim geborene", of Anadyomene, "de opduikende".


Sandro Botticelli (1445 - 1510): de geboorte van Venus (1477 - 78), Uffizi, Firenze
Eerst zweefde zij over de wateren naar het eiland Kythera, van waar zij den bijnaam van Kythera, of Kythereia verkreeg; vervolgens ging zij naar het eiland Kypros. Waar zij verscheen, veranderde de woeste grond in bloeiende velden; bloemen ontsproten onder hare bekoorlijke voeten en de geheele aarde juichte in hemelsche verrukking. Een zachte adem der Zephyrs had haar naar het land gevoerd. Daar wachtten haar de Horen der lente op om haar naar de onsterfelijke goden te voeren, of wel, zooals de beroemde beeldhouwer Phidias het voorstelde, Aphrodite werd toen zij uit de zee opdook door Eros, (die dan natuurlijk niet als haar zoon gedacht kan worden) (Zie Eros.) ontvangen, door Peitho bekranst en weldra was ze omringd door alle goden des hemels en der aarde.

Aphrodite komt zoo reeds door hare geboorte en hare afkomst in betrekking tot de drie deelen van het heelal. Haar oorsprong is uit den hemel; zij is geboren uit de zee; de aarde heeft haar ontvangen met al de pracht en heerlijkheid, die de lente geven kan. Deze drievoudige betrekking, waarin Aphrodite tot de natuur staat, heeft op haren eeredienst eenen grooten invloed uitgeoefend; zij wordt namelijk vereerd vooreerst als de hemelsche "Urania", als de godin, die bij de hemelsche goden te huis behoort en bij hen hare woonplaats heeft; ten tweede als Aphrodite Pandemos, d. i. die godin, die over het gansche land en het gansche volk hare macht doet gelden. Verkeerdelijk heeft men zeer dikwijls de tegenstelling gemaakt tusschen A. Urania als de godin eener reine, kuische, geöorloofde liefde en A. Pandemos als die eener liefde, welke alleen het genot der zinnen kent. Deze opvatting lag niet in den geest der Grieken in den besten en zuiversten tijd hunner mythologie. De oorspronkelijke opvatting van deze beide namen was deze, dat A. Urania, eene machtige godin des hemels was, de oude natuurgodin, het symbool van de vruchtbaarheid des natuur, A. Pandemos daarentegen de godin, die door hare macht, d. i. , de ieder mensch ingeschapenen behoefte aan liefde, het gansche volk doordringt. Eene derde Aphrodite, Euploia genaamd, was eene godin van de zee en de scheepvaart. In deze drie hoedanigheden werd zij b. v. op het voorgebergte Knidos in Klein-Azië in drie afzonderlijke heiligdommen vereerd. -
Op andere plaatsen wederom werd de godin vereerd wegens haren buitengewonen invloed op het hart der menschen, waaraan zij liefde of afkeer inboezemde, en kwam deze Aphrodite Epistrophia of Apostrophia, die hare wedergade vond in de Romeinsche Venus Verticordia d. i. "die de harten wendt", als derde godin in gezelschap van de A. Urania en Pandemos voor. De latere mythologie maakte evenwel tusschen de verschillende hoofdvormen, waarin de godin vereerd werd een zoo groot onderscheid, dat zelfs voor iederen vorm eene verschillende genealogie werd aangenomen.
Het meest afgezonderd en onderscheiden van de overige vormen van haren eeredienst was zeker die van A. Urania. -
Het was dezelfde eeredienst als die van A. Akraia, d. i. "op de hoogten", welke vooral inheemsch was op Kypros, te Knidos, te Korinthe en op den berg Eryx op Sicilië. Deze dienst was zeer eenvoudig. Bloedige offers mochten op hare altaren niet worden gebracht. Bovendien is eene eigenaardigheid, dat het beeld van A. Urania gewapend was en zij gemeenschappelijk met Ares vereerd werd. Vrouwen waren meest overal van haren eeredienst uitgesloten. In Sikyon, waar hare priesteressen eene strenge kuischheid betrachten moesten, droeg zij op haar hoofd een zinnebeeld van het hemelgewelf en in hare handen een papaver en een appel, de zinnebeelden der vruchtbaarheid. Altijd werd A. Urania voorgesteld als geheel gekleed, en men trachtte hare beelden den stempel van ernst en kuischheid te geven, zoodat zij later als van zelf het zinnebeeld van reine liefde en huwelijkstrouw werd. Maar hare eigenlijke beteekenis als natuurgodin was die van den sterrenhemel, welke van boven zegen en vruchtbaarheid doet neêrdalen, vooral door den dauw der koele nachten. Zoo geloofde men b. v. op den berg Eryx, dat het groote altaar hetwelk de godin daar bezat, iederen morgen vol was van dauw en van frisch gras, dat des nachts was aangegroeid. -
Het eigenlijke symbool van deze godin was de maan en nevens de maan was haar de Venusster (de Grieksche Aphrodite werd later vereenzelvigd met de Romeinsche Venus) geheiligd. -
Deze A. Urania was het, welke de wijsgeeren plachten te prijzen en aanteroepen, en te roemen wegens de helderheid, die zij door hare groote macht over den hemel verspreidde en de vruchtbaarheid, die zij uit den hemel op de aarde deed nederdalen.
Uitgebreider en voor het grootste gedeelte van het Grieksche volk aantrekkelijker was de eeredienst van die Aphrodite, die niet eene abstracte natuurgodin is, maar die over het gansche land en het gansche volk hare macht en haren invloed doet gelden, van Aphrodite Pandemos. dat is de godin der tuinen en bloemen, de bekoorlijke godin der lente, de godin, die de zinnen bekoort door de liefde. Haar was vooral de lente geheiligd met de schoone bloemen, die zij voortbrengt, zooals myrten en rozen. Juist in de vruchtbare vochtigheid der lente openbaarde zij zich bij voorkeur. Als de Zephyr weêr begon te waaien en Zeus en Hera hun huwelijksfeest vierden, als de hemel bevruchtenden regen op de aarde deed nederstroomen en de doodslaap des winters week voor het jonge, frissche leven der lente, dan was het de tijd om Aphrodite Pandemos te vereeren. Het was een lievelingsonderwerp der Grieksche dichters, om hare macht, d. i. de macht der liefde, zooals die zich vooral in de lente in de gansche natuur openbaart, te bezingen. In dat jaargetijde smaakt ook de godin zelve het zoet genot der liefde. Zij vertoeft bij Adonis op Kypros, bij Hephaistos op Lemnos, bij Ares te Thebe, bij Anchises in de bosschen van het Ida-gebergte. Het spreekt van zelf, dat de voornaamste feesten van deze Aphrodite in de lente werden gevierd, vooral te Paphos en te Amathus op Kypros, waar men dan tevens de geboorte van Aphrodite uit de zee onder vroolijkheid en dans en al de uitgelatenheid der liefde, herdacht.
Tegenover de vroolijkheid en de uitgelatenheid van die lentefeesten stond evenwel ook de diepe, even buitensporige smart, welke een deel van den eeredienst van Aphrodite kenmerkte bij die feesten, welke betrekking hadden op den dood van Adonis. -
Deze schoone jongeling, die of als herder de kudden in het gebergte weidde, of als jager door de bosschen rondzwierf mocht zich in de liefde van Aphrodite verheugen, totdat hem een evenzwijn doodde. De godin zocht hem, vond eindelijk zijn lijk en kon zelfs van dat lijk niet scheiden. Eindelijk kregen de goden medelijden met haar en stonden toe, dat Adonis slechts de helft van het jaar in de onderwereld zou doorbrengen, maar gedurende de andere helft in gezelschap van Aphrodite, zoolang de lente en de zomer duurden, het heerlijke licht der zon mocht genieten. -
Vooral in het Oosten knoopten zich aan dezen mythus zeer groote feesten vast. Op zinnebeeldige wijze werd dan eerst het verdwijnen van Adonis voorgesteld; men zocht hem, tot men eindelijk zijn lijk vond en hem beklaagde. Al de plechtigheden, al de klaagliederen, waarmede eene lijkstatie vergezeld ging, werden ook in acht genomen en aangeheven door den stoet, die zijn beeld als dat van eenen gestorvene met zich voerde, totdat aan het einde van het feest de blijde kreet weerklonk: "Adonis leeft en is verrezen!" en zoo door de tijding van zijnen terugkeer de smart in blijdschap deed verkeeren. Kleine tuintjes met kort bloeiende bloemen werden hem ter eere gekweekt. -

The Awakening of Adonis
John William Waterhouse
Het spreekt van zelf, dat we hier te doen hebben met eene zinnebeeldige voorstelling van het vergankelijke der heerlijkheden, die de lente schenkt, met de uitdrukking van het gevoel van angst en somberheid, dat den mensch overvalt, als alles in de natuur den doodslaap schijnt in te gaan. -
De mythe wist te verhalen van twee kinderen, die de godin aan Adonis zou geschonken hebben en noemde hunne namen: Golgos en Beroë.
Ten derde staat Aphrodite in betrekking tot de zee. Zij heet daarom Euploia, d. i. "die eene goede vaart schenkt". Natuurlijk werd zij in die hoedanigheid het meest aan de kusten vereerd. Zij is eene godin der kalme, rustige zee. Zij weet Poseidon, als deze stormen wil verwekken, tot bedaren te brengen en verschaft den zeelieden eene gelukkige vaart en voert hen in eene veilige haven. Natuurlijk dat hare betrekking tot de zee ook haren grond vond in het feit dat zij zelve uit de zee geboren was.
Aan deze drie voorstellingen, die men zich van Aphrodite vormde sloten zich verder andere aan. Vooreerst werd zij nog vereerd als godin der schoonheid. Zelve bezat zij die schoonheid, en elke bekoorlijkheid, die eene vrouw kan hebben, was in de hoogste, in volkomen mate haar deel. Die schoonheid door versierselen des lichaams te doen uitkomen, was hare eigenaardige taak. Geheel vreemd zijn haar dan ook al die daden, waaruit een mannelijke geest spreekt, zooals de daden des oorlogs. Waagt zij zich in den krijg, het bekomt haar kwalijk, zooals toen zij voor Troje door Diomedes, die zich in den steun van Pallas Athena mocht verheugen, gewond werd. Op het slagveld kan zij hare macht niet doen gelden, en toch is ze machtig. Niet alleen helpt zij de Trojanen den langen strijd volhouden door den steun, dien zij verleent aan haren lieveling Paris en haren zoon Aineias, maar zij bedwingt allen die zij onder hare macht wil brengen door de onweerstaanbare kracht harer schoonheid. De gulden Aphrodite, de zoet lachende Aphrodite zijn bijnamen, die op deze eigenschap der godin betrekking hebben. Zij draagt den gordel der liefde, die alle toovermiddelen, welke de liefde tot hare beschikking heeft in zich bevat: het hevig verlangen en de zoete taal der liefde, die zelfs den geest der verstandigen van het rechte spoor doen afdwalen. Hare oogen, haar schoone boezem, haar liefelijke mond, die met eenen rozenknop wordt vergeleken, worden door de Grieksche dichters dikwijls met geestdrift bezongen. Waar men de uitnemende schoonheid eener sterfelijke vrouw helder in het licht wil stellen, daar vergelijkt men haar met Aphrodite. Door de Horen en de Chariten laat zij zich telkens bekransen met de bloemen der lente; hare kleederen zijn met de geuren dier bloemen doortrokken. Die eenvoudige doch schoone versiering der godin met bloemen heeft ook de beeldende kunst, die in Aphrodite het ideaal van vrouwelijke schoonheid trachtte voor te stellen, overgenomen. -
In het Oosten werd daarvan afgeweken, in de echte Grieksche kunst niet.
Verder is Aphrodite de godin der liefde. Zij schenkt aan de stervelingen de innemende bekoorlijkheid, die liefde opwekt, maar zij boezemt ook den verterenden hartstocht der liefde in. Zij zelve is met haar voorbeeld voorgegaan. Zij heeft den hartstocht der liefde gevoeld, zij heeft meer dan éénen gelukkig gemaakt door hem hare liefde te schenken. In wettigen echt was zij vereenigd met Hephaistos, den kreupelen god des vuurs. Doch deze mocht zich op den duur niet in hare trouw verheugen. De mannelijke, krijgshaftige Ares, de god des oorlogs wist haar te winnen. Toen Hephaistos de ongëoorloofde verstandhouding bemerkte, waarin zijne gade tot Ares stond, vervaardigde hij een kunstig net. Terwijl de beide minnenden zich veilig waanden voor elke stoornis, werden zij plotseling door Hephaistos in dat net gevangen en aan de spottende blikken en woorden der overige goden prijsgegeven. -
Uit die verbindtenis van Aphrodite en Ares sproot een drietal kinderen: Harmonia, Eros en Anteros. -
Ook tot Hermes stond Aphrodite in eene zeer nauwe betrekking. De vrucht hunner vereeniging was Hermaphroditos. Bij Dionysos was zij volgens sommigen de moeder van Priapos en aan Poseidon zou zij eene dochter met name Rhode gebaard hebben. -
Maar niet alleen goden, ook stervelingen mochten zich soms in de liefde der godin verheugen. We zagen dit reeds bij Adonis. De mythe weet verder te verhalen van hare liefde voor den Trojaanschen herdersvorst Anchises, dien zij opzocht in de schaduwrijke bosschen van het Idagebergte. Zij baarde hem een' zoon Aineias, dien zij gedurende zijn gansche leven steeds als eene trouwe moeder ter zijde stond. Zij redde hem, toen hij in den strijd gewond ternederlag, voerde hem met zijnen vader behouden uit Troje, toen de stad verwoest werd en bijna al de ongelukkige inwoners omkwamen; zij stond hem bij in al de moeilijkheden, die hij op zijne zwerftochten ondervinden moest en door haar toedoen werd het hem gegeven de grondslagen te leggen van het Romeinsche rijk, dat eens de wereld overheerschen zou. Op zijne afstammelingen, die zich naar Iulus, den zoon van Aineias Iulii noemden, ging hare genegenheid over, zoodat ook de groote hervormer van het Romeinsche staatswezen C. Iulius Caesar meende zich hierom in de bijzondere gunst van Aphrodite te mogen verheugen. -
Zoo ook Butes, een der Argonauten, die door het gezang der Seirenen verlokt, van de Argo in zee sprong, maar door Aphrodite werd gered en gekoesterd. Zij baarde hem eenen zoon Eryx geheeten. -
Anderen mochten zich, zoo al niet in de liefde, dan toch in de uitnemende gunst der godin verblijden. Onder deze moet in de eerste plaats Paris, de zoon van den Trojaanschen koning Priamos genoemd worden. Aan hem had Aphrodite verplichting. Want toen de godin van den twist, Eris, op den bruiloftsdisch van Peleus en Thetis, waar zij alleen van alle goden en godinnen niet was genoodigd, eenen appel geworpen had met het opschrift "aan de schoonste" en Hera, Athena en Aphrodite elkander het bezit daarvan betwistten, werd Paris door Zeus tot scheidsrechter aangesteld; hij wees den appel toe aan Aphrodite, daartoe geleid door de onweerstaanbare schoonheid der godin en door de belofte, die zij hem deed, dat zij hem de liefde zou verschaffen van de schoonste vrouw der aarde; deze belofte vervulde zij door hem het hart te doen winnen van Helena, de gade van den Spartaanschen koning Menelaos. Altijd bleef Aphrodite Paris beschermen en begunstigen, tot hij kort vóór of bij den val van Troje door het zwaard der Grieken viel.

Op Kypros wist men te verhalen van Kinyras, den eersten priester der godin, den vervaardiger van de treurliederen, die op de feesten, waarop men den dood van Adonis herdacht, werden gezongen. Hem werd de instelling toegeschreven der nachtelijke feesten ter eere der godin gevierd (pervigilia Veneris). De godin schonk hem schoonheid, rijkdom, bekwaamheid, geluk, al hetwelk hij behield tot op hoogen ouderdom, en na zijnen dood mocht zijne asch en later die zijner nazaten in haren tempel rusten. -
Verder werd Pygmalion voor zijne trouwe gehechtheid aan den dienst der godin beloond, doordat zij aan een door hem vervaardigd ivoren beeld, dat den naam van Galatheia droeg, waarvoor hij in liefde was ontbrand, adem en leven gaf, opdat het hem tot eene levensgezellin zou worden.
Als godin der liefde verwekt Aphrodite dezen hartstocht in het gemoed der menschen; vooral in het hart der vrouwen doet zij dien als een verterend vuur ontbranden. We zagen daarvan reeds een voorbeeld bij Helena, aan wie zij eene liefde voor Paris inboezemde, zoo groot, dat ze zich liet verleiden, om echtgenoot, kind en vaderland te verlaten. -
Zoo ook wist zij in Medeia zulk eenen hevigen hartstocht te doen ontvlammen voor Iason, dat zij alle plichtgevoel en liefde voor hare ouders vergat, om den beminden man te volgen. -
Aphrodite was het ook, die het hart van Pasiphaë, van Ariadne door hartstocht verblindde, welke Phaidra eene onzalige liefde deed opvatten voor haren stiefzoon Hippolytos, die zich aan den dienst van Artemis had gewijd. Van daar een strijd tusschen de beide godinnen, die in den treurigen dood hunner beschermelingen eindigde. -
Die macht van Aphrodite, welke zij door den hartstocht der liefde kan uitoefenen is eene onuitputtelijke stof voor de Grieksche dichters, want die macht is oneindig; zij strekt zich zelfs uit over het rijk der dooden. Wie door de liefde op aarde ongelukkig zijn geworden zwerven op eene afzonderlijke plaats in de onderwereld nog rusteloos rond.
Aphrodite schenkt ook het genot der liefde; dat te smaken is zelfs plicht tegenover haar. Wie het geringschat of veracht is haar vijand. Daar Hippolytos de hem aangeboden liefde van Phaidra versmaadde, bewerkte zij zijnen dood. Daar Narkissos ongevoelig bleef voor de liefde van de schoone nymph Echo, boezemde zij hem eene liefde voor zich zelven in, die de oorzaak werd van zijnen dood. -
Deze trek in het wezen der godin gaf echter aanleiding tot eene instelling, die met onze begrippen van zedelijkheid in strijd is. Aan vele van hare tempels waren priesteressen verbonden, die den tempeldienst waarnamen, op hare feesten muziek en dansen uitvoerden, maar ook zich prijs gaven aan ieder, die haar begeerde. (Hierodulen.) -
Al moge in den oudsten tijd hierdoor grooter kwaad verholpen zijn, zoodat zelfs Solon dergelijke instellingen in zijne wetten voorschreef, ten slotte hebben zij zich toch gestrekt tot het bevorderen der zedeloosheid en tot het vernietigen van het familieleven, d. i. van den grondslag van den staat, zooals vooral te Korinthe is geschied. -
Geen wonder, dat de Aphrodite Pandemos, die op zulk eene wijze vereerd werd, niet bij allen in hoog aanzien stond.
Doch ook van eene betere, reinere, al is het dan ook nog eene zinnelijke liefde was Aphrodite de godin. De liefde, die de bewerkster is van de voortplanting van het menschelijk geslacht, zonder welke geen staat kan blijven bestaan, was ook, wanneer ze gelouterd was door de heilige instelling van den echt een uitvloeisel van haar wezen. Het schoonste dat Aphrodite een meisje kan schenken is een gelukkig huwelijk. Dit is het toppunt van geluk, dat de vrouw uit hare hand ontvangt. Onder hare bescherming stond de vrouwelijke jeugd en zij was ook de gehuwde vrouw nabij in de moeilijke uren, waarin zij aan hare kinderen het levenslicht schonk. Vandaar dat ze dikwijls met Artemis werd aangeroepen en dat de afzonderlijke godin Eileithyia, die in lateren tijd in het bijzonder der barende vrouwen tot hulpe was, even goed een deel van haar wezen voorstelde, als van dat van Artemis. -
Reine, trouwe, echtelijke liefde, huiselijke tucht en eerbaarheid, dat was het, wat zij onder hare hoede nam. Maar dat alles schreef men toe aan Aphrodite Urania, en vandaar de sterke tegenstelling, die, hoewel niet in het oorspronkelijke wezen der godin gelegen, in lateren tijd tusschen de Urania en de Pandemos werd gemaakt.
In den tijd, toen de zedelijkheid in Griekenland meer en meer tot een lager peil daalde, leende zich de dienst van Aphrodite om de onzedelijkheid te bevorderen, vooral door den invloed der "Hetairen", d. i. van die vrouwen, die zich aan mannen aansloten zonder met hen door het huwelijk verbonden te zijn. Deze waren schoon, dikwijls schrander, geestig en ontwikkeld, maar op den duur moest een dergelijke toestand toch tot een diep verval der zeden leiden. Die vrouwen nu lieten zich dikwijls met Aphrodite vergelijken, door beeldhouwers of schilders als Aphrodite afbeelden, zij waren weldra bijna de voornaamste dienaressen van Aphrodite. Dat daarbij Urania voor Pandemos geheel moest onderdoen, laat zich gemakkelijk begrijpen.
Aphrodite was steeds door eene gansche schare van wezens omringd, wier voornaamste taak was aan hare schoonheid en bevalligheid nog meerderen glans en luister bijtezetten. Vooreerst waren de Horen en Chariten steeds in haar gezelschap. We hebben reeds gezien, dat zij het zijn, die haar kleeden en opsmukken en versieren met den gordel, waarin de tooverkracht der liefde woont, die aan de godin hare macht schenkt over goden en menschen. Verder Peitho, de godin der vleiende overreding, Eros, Pothos en Himeros, d. i. "de god der liefde," "de begeerte" en "het hevig verlangen" en eindelijk Hymen of Hymenaios, de god van het huwelijk en het huwelijksfeest.
Behalve onder de reeds genoemde bijnamen werd de godin nog onder verscheidene andere namen vereerd, vooral naar de plaatsen, waar zij tempels had, zooals Kypris, Paphia, Amathusia, Idalia, Knidia, Kythereia, Erykine (Erycina.). -
Onder hare overige bijnamen verdienen nog vermeld te worden Areia, een naam, die zinspeelde op den innigen band, waardoor zij met Ares was verbonden, tengevolge waarvan zij tot op zekere hoogte zelve ook eene godin des oorlogs was geworden. Vooral in Sparta, welks vrouwen door buitengewone schoonheid uitmuntten, werd zij onder dien naam vereerd. -
Aphrodite Hetaira was oorspronkelijk eene godin, die den innigen band der vriendschap beschermde en beheerschte; later werd zij de schutsgodin van die vrouwen te Athene, welke, zooals wij boven gezien hebben, haar leven geheel aan den dienst dezer godin wijdden en zich met haar durfden vergelijken. -
Over Aphrodite Kallipygos, die vooral op Sicilië vereerd werd, zie Kallipygos. -
Te Sparta werd ook nog tegelijk met eene Aphrodite Urania, wier beeld gewapend werd voorgesteld, eene A. Morpho vereerd, naar het schijnt, eene godin der kuische liefde en der huwelijkstrouw.
Aan Aphrodite was alles geheiligd wat zich door buitengewone vruchtbaarheid onderscheidde: zoo in het plantenrijk de myrthe en de appel, onder de dieren de ram en de bok, de haas, de duif, de musch, de dolfijn.
Ook werd de zwaan van oudsher een lievelingsvogel der godin genoemd.
Wat nu de beelden van Aphrodite betreft, deze werden in de oudheid in grooten getale overal in Griekenland aangetroffen. -
Men moet evenwel onderscheid maken tusschen de oudste symbolische voorstellingen der godin en de beelden, die haren oorsprong te danken hadden aan de latere ontwikkelde Grieksche kunst. Zoo werd zij o. a. te Paphos op Kypros vereerd onder de gedaante van eenen kegel of eene pyramide, die in het allerheiligste gedeelte van den tempel was geplaatst. Bij de eigenlijke Aphroditebeelden kon men een groot onderscheid waarnemen bij de voorstelling van Aphrodite Urania en de afbeeldingen dier Aphrodite, welke de korte, vergankelijke aardsche schoonheid, die zij geschonken had ook nabijbleef en begeleidde tot het graf (A. Epitumbidia), en de voorstelling van de godin der zinnelijke liefde, der schoonheid, der bekoorlijkheid, van het genot. De eerste heeft als attributen bij zich een duif, een appel, eene bloem of een ei en is meestal met kleeding bedekt, de tweede daarentegen is meestal geheel of gedeeltelijk naakt, heeft eenen bok of eenen haas bij zich en draagt dikwijls eenen spiegel in de hand. Onder de beroemdste beelden der godin in de oudheid was dat hetwelk in haren tempel te Knidos stond, vervaardigd door den Atheenschen beeldhouwer Praxiteles. -

Praxiteles : Aphrodite van Knidos (ca. 350 - 340 voor Chr.)
Deze kunstenaar was de schepper van het ideaal, dat de Grieksche kunstenaars in hunne voorstellingen van Aphrodite trachtten te bereiken. Ook eene met kleederen versierde Aphrodite op het eiland Kos door denzelfden kunstenaar vervaardigd schijnt tot de uitstekendste kunstwerken der oudheid behoort te hebben. -
Verschillende beroemde schilderijen van Grieksche meesters beeldden eveneens de godin af. De Aphrodite Anadyomene van Apelles was onder deze het beroemdst. (Zie Anadyomene.)
Van de overgebleven beelden van Aphrodite is het schoonste en vermaardste de zoogenaamde Venus van Milo op het eiland Melos (tegenwoordig Milo) in het jaar 1820 gevonden. Gelijk de eerste der nevensgaande afbeeldingen toont is bij dit beeld het bovenste gedeelte van het lichaam naakt en zijn de onderste ledematen van de heupen af met een dun gewaad bedekt. Daar de armen verloren zijn, is het niet met zekerheid uit te maken, welk denkbeeld den kunstenaar bij het vervaardigen van dit beeld voor oogen heeft gezweefd.

Venus van Milo / Aphrodite van Melos
Na deze moet in de eerste plaats de zoogenaamde Mediceïsche Venus genoemd worden, thans te Florence. Dit beeld werd in Rome gevonden. Op het voetstuk wordt een Atheensch kunstenaar met name Kleomenes als de maker er van genoemd. De tijd, waarin deze kunstenaar geleefd heeft, is geheel onzeker. Waarschijnlijk is het beeld niet ouder dan de eeuw van Keizer Augustus. De tweede der hierbij gevoegde afbeeldingen stelt deze Mediceïsche Venus voor.

De Medici Venus; eerste eeuw voor Chr., kopie van het origineel door Praxiteles uit de 4e - 3e eeuw voor Chr., en mogelijkerwijs uit de Villa Adriana in Tivoli.
De derde afbeelding stelt een beeld voor, dat in het museum van het Vatikaan wordt bewaard. (?) Het is de zoogenaamde Vénus accroupie. De godin is afgebeeld op het oogenblik, dat ze zich neerbukt in het bad. Dit beeld wordt tot de schoonste en liefelijkste voorstellingen gerekend, die er van Aphrodite zijn bewaard gebleven.

Hurkende Venus (derde eeuw voor Chr., Louvre, Paris)
De vierde is eene Venus genitrix uit de villa Borghese. (?) De godin wordt hier meer voorgesteld als eene moederlijke godin. Zij is met een om het lichaam sluitend onderkleed bedekt, dat alleen de linker borst bloot laat. Met eene bevallige beweging van den rechterarm is zij juist bezig haar naar achteren afvallend opperkleed van grovere stof naar boven te trekken. Het gelaat is ronder dan bij die beelden, welke naar het voorbeeld van Praxiteles zijn gevormd; de uitdrukking van kuische zedigheid en vrouwelijke waardigheid, die de beeldhouwer er aan heeft weten te geven, maken eenen treffenden indruk.

Venus van Arles
Zooals reeds gezegd is kan men bij Aphrodite duidelijker dan bij eenige andere Grieksche godheid den Oosterschen oorsprong herkennen. De godin, die in de verschillende Oostersche godsdiensten in wezen en natuur gelijk was aan de Grieksche Aphrodite droeg in verschillende streken verschillende namen, waarvan we hier Mylitta, Alilath en Astarte noemen. -
Door de Romeinen werd zij geïdentificeerd met hunne Venus.

http://www.koxkollum.nl/mythologie/frameset.htm

Aphrodite (Oud-Grieks: Ἀφροδίτη / Aphrodítē) is een godin van zeer grote betekenis in de Griekse mythologie. Ze is de godin van onder andere de liefde, de seksualiteit en de vruchtbaarheid. Sommigen beschouwen haar ook als de godin van het evenwicht. Uit Fenicië is zij tot de Grieken gekomen, maar deze hebben naar hun aanleg en hun behoeften haar wezen zo hervormd, dat zij een echt Griekse godin is geworden.
[bewerk] Oorsprong
Hoewel het beeld van Aphrodite - voornamelijk dan van Aphrodite Urania - veel oosterse kenmerken vertoont1, is haar mogelijk oosterse oorsprong omstreden. Sommige geleerden dichten haar een Indo-Europese oorsprong toe, zij het met onmiskenbaar oosterse kenmerken2. De rol van Cyprus schijnt belangrijk te zijn geweest voor het oosterse element in het Griekse Aphroditebeeld3. Buiten de oosterse hypothese is er de weinig waarschijnlijke stelling van Tümpel4 dat ze van Thessalische oorsprong zou zijn, daar haar cultus in Thessalië en Boeotië zeer verbreid was. Indien we in de naakte vrouw van wie de genitaliën sterk gemarkeerd zijn en die omringd wordt door vogels op enkele gouden plaatjes uit Myceense schachtgraven, al een voorstelling van Aphrodite mogen zien, moet men zich afvragen in hoeverre ook de Myceense en zelfs de Minoïsche beschaving al onder oosterse invloed stond5. Door sommige antieke auteurs6 werd ze beschouwd als oudste van de Moiren (schikgodinnen).

In 'archaïsche tijden' ging het, aldus B.G. Walker7, om de oude godentrias 'maagd/moeder/oude vrouw'. Haar heerschappij over de wereld liep volgens het ius naturae. Aanvankelijk was ze niet alleen een Griekse godin, maar ook een Syrische, ook bekend onder de naam Asherah of Astarte 8. En als oermoeder van de Romeinen schonk zij hun voorvader Aeneas het leven 9. De naam van Anchises, haar minnaar die Aeneas bij haar kreeg en daarna gecastreerd werd, betekende "hij die met Isis paart". Aanvankelijk had zij onder verschillende namen ook een liefdesband met Semitische godheden. Na 70 v. Chr. besloeg haar cultus ook de hoofdtempel in Jeruzalem.

Zij werd, aldus Walker, ook Mari genoemd (de zee). Egyptische teksten refereerden aan haar als Ay-Mari10. Een van haar epitheta was Koningin van de Zee. Maar zij werd onder een hele litanie van verdiensten en namen aangeroepen net zoals de "Duizendnamige Kali". Zij was niet alleen Mari, Moira en Marina, Pellagia en Stella Maris, alle titels die naar haar heerschappij over de zee verwezen, maar ook Ilithyia, godin van de geboorte, Hymen, godin van het huwelijk, Venus, godin van de seksualiteit en de jacht, Urania, koningin van de hemel, Androphonos, vernietiger van mannen, en talloze anderen.

De maand April (Aphrilis) bewaart nog steeds de herinnering aan haar. De antieke kalender van Romulus noemde dit de maand van Venus11.


[bewerk] Geboorte

Aphrodite Anadyomene (Romeinse kopie naar een Grieks origineel, Musei Vaticani).Er bestaan verschillende verhalen omtrent Aphrodites geboorte in de Griekse mythologie of wat daartoe gerekend mag worden. Volgens Homerus was ze een dochter van Zeus en Dione, een titanide of oceanide. Met deze moeder, het symbool van de vruchtbaarheid van de natuur, die het in haar gestrooide zaad met rijke oogst teruggeeft, werd Aphrodite soms geïdentificeerd, hoewel Theia (Dione) als afzonderlijk goddelijk wezen haar eigen betekenis en persoonlijkheid had.

Anderen noemen Aphrodite een dochter van Uranus en van de godin van de dag Hemera; nog anderen trachten de omtrent haar afkomst afwijkende mythen in overeenstemming te brengen, doordat zij drie of vier godinnen van die naam aannemen.

Het meest bekend is echter de door Hesiodus verhaalde mythe, volgens welke Aphrodite uit het zilveren schuim (Grieks: ἀφρóς / aphrós) van de zee is ontstaan op het moment dat de golven van de zee bevrucht werden door enige neervallende bloeddruppels van de eerste wereldgebieder en godenkoning Uranus, nadat deze door zijn zoon Kronos met een diamanten sikkel was gecastreerd en daarna van de heerschappij beroofd. Zij rees uit de baren van de zee op als de schoonste van alle vrouwen, blank als het schuim, waaruit ze geboren werd, en beminnelijkheid en lieftalligheid lagen op haar glimlachend gelaat en over haar gehele wezen. Zo kreeg ze de naam Aphrodite, "de uit schuim geborene", of Anadyomene, "de opduikende".

Eerst zweefde zij over de wateren naar het eiland Kythera, vanwaar ze de bijnaam (epiklese) "van Kythera", of Kythereia verkreeg. Vervolgens ging ze naar het eiland Cyprus. Waar zij verscheen, veranderde de woeste grond in bloeiende velden: bloemen ontsproten onder haar bekoorlijke voeten en de gehele aarde juichte in hemelse verrukking. Een zachte adem van de Zephyr had haar naar het land gevoerd. Daar wachtten haar de Horen van de lente op om haar naar de onsterfelijke goden te voeren, ofwel werd ze, zoals de beroemde beeldhouwer Phidias het voorstelde, toen ze uit de zee opdook, ontvangen door Eros (die dan moeilijk als haar zoon beschouwd kan worden, tenzij hier overeenstemming zou zijn met de oudere Egyptische mythe van Isis, Osiris en Horus), bekranst door Peitho en weldra omringd door alle goden van de hemel en van de aarde.


[bewerk] Aphrodites eredienst en epikleses
Aphrodite staat aldus door haar geboorte en afkomst in relatie tot de drie delen van het heelal. Haar oorsprong bevindt zich in de hemel, zij is geboren uit de zee en de aarde heeft haar ontvangen met al de pracht en heerlijkheid, die de lente kan geven. Deze drievoudige betrekking waarin Aphrodite tot de natuur staat, heeft een grote invloed op haar eredienst gehad.

Zij wordt namelijk vooreerst vereerd als "Urania", dit is de "Hemelse", als de godin die bij de hemelse goden thuis hoort en bij hen haar woonplaats heeft.

Ten tweede als Aphrodite "Pandemos", dit is die godin die over het hele land en het hele volk haar macht doet gelden. Men heeft zeer dikwijls de - verkeerdelijke - tegenstelling gemaakt tussen Aphrodite Urania als de godin van de reine, kuise liefde en Aphrodite Pandemos als die van de zinnelijke liefde. Deze opvatting was echter in oorsprong niet gangbaar bij de Grieken. De oorspronkelijke opvatting van deze beide namen was dat Aphrodite Urania een machtige godin van de hemel was, de oude natuurgodin, het symbool van de vruchtbaarheid van de natuur, terwijl Aphrodite Pandemos daarentegen de godin was die door haar macht - de bij ieder mens aangeboren behoefte aan liefde - het hele volk doordringt.

Een derde Aphrodite, "Euploia" genaamd, was een godin van de zee en de scheepvaart. In deze drie hoedanigheden werd zij bijvoorbeeld op het voorgebergte Knidos in Klein-Azië in drie afzonderlijke heiligdommen vereerd.

Op andere plaatsen werd de godin vereerd vanwege haar buitengewone invloed op het hart van de mensen, bij wie zij liefde of afkeer inboezemde, en kwam deze Aphrodite "Epistrophia" of "Apostrophia", die haar weerslag vond in de Romeinse Venus Verticordia dat is "die de harten wendt", als derde godin in gezelschap van de Aphrodite Urania en Pandemos voor. De latere mythologie maakte echter tussen de verschillende hoofdvormen waarin de godin werd vereerd, een zo groot onderscheid dat zelfs voor iedere vorm een verschillende genealogie werd aangenomen.


[bewerk] Aphrodite Urania
Het meest afgezonderd en onderscheiden van de overige vormen van haar eredienst was zeker die van Aphrodite Urania. Het was dezelfde eredienst als die van Aphrodite "Akraia" (Paus., I 1 § 3, II 24 § 1; Apollod., I 9 § 28; Vitruv., I 7; Spanheim, ad Callim. Hymn in Jov. 82.), dat is "op de hoogten", die vooral inheems was op Cyprus, te Knidos, te Korinthe en op de berg Eryx op Sicilië. Deze dienst was zeer eenvoudig. Er mochten geen bloedige offers op haar altaren worden gebracht. Het beeld van Aphrodite Urania was gewapend en zij werd samen met Ares vereerd. Vrouwen waren bijna overal van haar eredienst uitgesloten. In Sikyon, waar haar priesteressen een strenge kuisheid in acht moesten nemen, droeg zij op haar hoofd een zinnebeeld van het hemelgewelf en in haar handen een papaver en een appel, de zinnebeelden van de vruchtbaarheid. Altijd werd Aphrodite Urania voorgesteld als geheel gekleed, en men trachtte haar beelden de stempel van ernst en kuisheid te geven, zodat zij later als vanzelf het zinnebeeld van reine liefde en huwelijkstrouw werd. Maar haar eigenlijke betekenis als natuurgodin was die van de sterrenhemel, die van boven zegen en vruchtbaarheid doet neerdalen, vooral door de dauw van de koele nachten. Zo geloofde men bijvoorbeeld op de berg Eryx dat het grote altaar dat de godin daar bezat, iedere morgen vol was van dauw en van fris gras, dat 's nachts was aangegroeid.

Het eigenlijke symbool van deze godin was de maan en naast de maan was ze ook verbonden met de Venusster (de Griekse Aphrodite werd later vereenzelvigd met de Romeinse Venus).

Deze Aphrodite Urania werd door de wijsgeren geprezen en aangeroepen, en geroemd om haar helderheid, die zij door haar grote macht over de hemel verspreidde, en de vruchtbaarheid, die zij uit de hemel op de aarde deed neerdalen.


[bewerk] Aphrodite Pandemos

Aphrodite Pandemos op een bok.Uitgebreider, en voor het grootste gedeelte van het Griekse volk aantrekkelijker, was de eredienst van die Aphrodite die geen abstracte natuurgodin was, maar die over het hele land en het hele volk haar macht en haar invloed deed gelden, die van Aphrodite Pandemos. Dit is de godin van de tuinen en bloemen, de bekoorlijke godin van de lente, de godin die de zinnen bekoort door de liefde. Zij was vooral verbonden met de schone bloemen die zij voortbrengt, zoals mirten en rozen. Zij openbaarde zich bij voorkeur in de vruchtbare vochtigheid van de lente. Als de Zephyr weer begon te waaien en Zeus en Hera hun huwelijksfeest vierden, als de hemel bevruchtende regen op de aarde deed neervallen en de doodsslaap van de winter week voor het jonge, frisse leven van de lente, dan was het de tijd om Aphrodite Pandemos te vereren.

Griekse dichters bezongen graag haar macht, de macht van de liefde, zoals die zich vooral in de lente in de hele natuur openbaart. In dat jaargetijde smaakt ook de godin zelf het zoet genot van de liefde. Zij vertoeft bij Adonis op Cyprus, bij Hephaistos op Lemnos, bij Ares te Thebe, bij Anchises in de bossen van het Idagebergte. Het spreekt vanzelf, dat de voornaamste feesten van deze Aphrodite in de lente werden gevierd, vooral te Paphos en te Amathus op Cyprus, waar men dan tevens de geboorte van Aphrodite uit de zee herdacht. Tegenover de vrolijkheid en de uitgelatenheid van die lentefeesten stond evenwel ook de diepe, even buitensporige smart, die een deel van de eredienst van Aphrodite kenmerkte bij die feesten, die betrekking hadden op de dood van Adonis.


Aphrodite en Adonis, Attische roodfigurige aryballosvormige lekythos door Aison (ca. 410 v. Chr., Louvre).Deze schone jongeling, die of als herder de kudden in het gebergte weidde, of als jager door de bossen rondzwierf mocht zich in de liefde van Aphrodite verheugen, totdat een everzwijn hem doodde. De godin zocht hem, vond eindelijk zijn lijk en kon zelfs van dat lijk niet scheiden. Eindelijk kregen de goden medelijden met haar en stonden toe, dat Adonis slechts de helft van het jaar in de onderwereld zou doorbrengen, maar gedurende de andere helft in gezelschap van Aphrodite, zolang de lente en de zomer duurden, van het heerlijke licht van de zon mocht genieten.

Vooral in het Oosten knoopten zich aan deze mythe zeer grote feesten vast. Op zinnebeeldige wijze werd dan eerst het verdwijnen van Adonis voorgesteld; men zocht hem, tot men eindelijk zijn lijk vond en hem beklaagde. Al de plechtigheden, al de klaagliederen, waarmee een lijkstatie vergezeld ging, werden ook uitgevoerd en gezongen door de stoetgangers, die zijn beeld als dat van een gestorvene meevoerden, totdat aan het einde van het feest de blijde kreet weerklonk: "Adonis leeft en is verrezen!". Zo werd door het nieuws van zijn terugkeer de smart in blijdschap omgetoverd. Men onderhield ook kleine tuintjes met kort bloeiende bloemen ter ere van hem.

Deze feesten waren een zinnebeeldige voorstelling van het vergankelijke van de heerlijkheden die de lente schenkt, met de uitdrukking van het gevoel van angst en somberheid, dat de mens overvalt, als alles in de natuur de doodsslaap schijnt in te gaan.

De mythe vertelt over twee kinderen, die de godin aan Adonis zou geschonken hebben en noemt hun namen: Golgos en Beroë.


[bewerk] Aphrodite Euploia

Opschrift KNI, Aphrodite Euploia en een voorsteven op de achtergrond (linkerkant) en een incuse vierkant met een leeuwenkop erin en de naam van een magistraat eronder (ΕΟΒΩΛ[Ε) (zilveren tetradrachme, Knidos, ca. 400 v. Chr.).Ten derde staat Aphrodite in betrekking tot de zee. Zij heet daarom Euploia, dat is die een goede vaart schenkt. Andere bijnamen die wijzen op haar band met de zee zijn Pontia (kai Liménia) (van de diepe zee (en de haven), voor haar bijzondere tempel in Hermione op de Peloponnesos, zie Paus., II 34.11.), Thalassía (van de zee), Liménia (van de haven), Aligéna (zeegeborene), Epipóntia (uit de zee) en Pelágia (van de kusten). Natuurlijk werd zij in die hoedanigheid het meest aan de kusten vereerd. Zij is een godin van de kalme, rustige zee. Zij weet Poseidon, als deze stormen wil verwekken, tot bedaren te brengen en verschaft de zeelieden een gelukkige vaart en leidt hen in een veilige haven.


[bewerk] Andere verschijningsvormen van Aphrodite
Aan deze drie voorstellingen, die men zich van Aphrodite vormde, sloten zich verder andere aan. Vooreerst werd zij nog vereerd als godin van de schoonheid. Zelf bezat zij die schoonheid, en elke bekoorlijkheid die een vrouw kan hebben, was in volkomen mate haar deel. Het was haar taak om die schoonheid door versierselen van het lichaam te doen uitkomen.

Oorlogsdaden, waaruit een mannelijke geest spreekt, zijn haar geheel vreemd. Waagt zij zich in de oorlog, dan bekomt het haar slecht, zoals toen zij voor Troje door Diomedes, die op de steun van Pallas Athena kon rekenen, gewond werd. Op het slagveld kan zij haar macht niet doen gelden, en toch is ze machtig. Niet alleen helpt zij de Trojanen de lange strijd volhouden door de steun, die zij verleent aan haar lieveling Paris en haar zoon Aeneas, maar zij bedwingt allen die zij onder haar macht wil brengen door de onweerstaanbare kracht van haar schoonheid.

De gulden Aphrodite, de zoet lachende Aphrodite, zijn bijnamen die op deze eigenschap betrekking hebben. Zij draagt de gordel der liefde, die alle tovermiddelen die de liefde tot haar beschikking heeft, in zich bevat: het hevig verlangen en de zoete taal van de liefde, die zelfs de geest van de verstandigen van het rechte spoor doen afdwalen. Haar ogen, haar schone boezem, haar lieflijke mond, die met een rozenknop wordt vergeleken, worden door de Griekse dichters dikwijls met geestdrift bezongen. Wanneer men de uitnemende schoonheid van een sterfelijke vrouw wil beklemtonen, vergelijkt men haar met Aphrodite.

Door de Horen en de Chariten laat zij zich telkens bekransen met lentebloemen; haar kleren zijn met de geuren van deze bloemen doortrokken. Die eenvoudige doch schone versiering van de godin met bloemen heeft ook de beeldende kunst, die in Aphrodite het ideaal van vrouwelijke schoonheid trachtte voor te stellen, overgenomen. In het Oosten werd daarvan afgeweken, in de echte Oud-Griekse kunst niet.

Behalve onder de al genoemde bijnamen werd de godin nog onder verscheidene andere namen vereerd, vooral naar de plaatsen, waar zij tempels had, zoals "Kypris", "Kythereia", "Kytherea" (naar het eiland Cyprus), "Paphia" (naar de stad Paphos; Paus., III 36; Tac., Hist. II 2; Hom. Hymn. in Ven. 59; Apollod., III 14 § 2; Strab., XIV p. 683.), "Amathusia" (naar de stad Amathus), "Idalia" (naar de berg Ida), "Knidia" (naar de stad Knidos), "Erykine"/"Erykina" (naar de tempel die aan Aphrodite gewijd was op de berg Eryx op Sicilië) of "Akadalia" (genoemd naar de gelijknamige bron in Boeotië, waar Aphrodite baadde met de Chariten; Virgilius, Aen. I 720.).


"Aphrodite Anadyomene" (terracottabeeldje, 1e eeuw v. Chr.- 1e eeuw n. Chr.).Onder haar overige bijnamen verdienen nog vermeld te worden "Areia"12, dat is "de krijgshaftige", die zinspeelde op de innige band waardoor zij met Ares was verbonden. Als gevolg daarvan was zij tot op zekere hoogte zelf een godin van de oorlog geworden. Vooral in Sparta, waar de vrouwen in buitengewone schoonheid uitmuntten, werd zij onder die naam vereerd. Daar had ze een tempel met een zeer oud beeld dat van wapenen was voorzien. Later werd de dienst van Aphrodite Areia ook overgebracht naar Korinthe, Kythera en Cyprus.

Aphrodite "Anadyomene", betekent "uit zee opstijgende" en slaat op de geboorte van Aphrodite uit het schuim van de golvende zee.

Aphrodite "Erykine"13 was een bijnaam van Aphrodite naar de berg Eryx op Sicilië, alwaar zij op de noordwestelijke punt een prachtige tempel had. Deze tempel was, naar men vertelde, gesticht door haar zoon Eryx, die zij van Butes gebaard had. Onder dezelfde naam werd de godin vereerd in Psophis in Arcadië, waar Psophis, de dochter van Eryx, haar een tempel bouwde.

De dienst van deze godin was over geheel Sicilië verspreid en kwam van daar in het begin van de tweede Punische oorlog naar Rome, waar voor haar in het jaar 217 v. Chr. na de slag bij het Trasimeense meer een tempel werd opgericht. Een tweede tempel werd voor de Porta Collina gebouwd in 181 v. Chr.

Aphrodite "Hetaira" was oorspronkelijk een godin die de innige band van de vriendschap beschermde en beheerste; later werd zij de schutsgodin van die vrouwen te Athene, die, zoals wij boven gezien hebben, hun leven geheel aan de dienst van deze godin wijdden en zich met haar durfden vergelijken.

Aphrodite "Kallipygos"14, die vooral op Sicilië vereerd werd, werd door deze bijnaam aangeduid als "de godin met de schone billen". Deze zonderlinge bijnaam werd verklaard door een legende, inheems in Syracuse. Daar raakten twee zusters in strijd wie van beiden de ander, wat dit lichaamsdeel betreft in schoonheid overtrof. Zij riepen een jongeling tot scheidsrechter in, die ten voordele van de oudste zuster besliste en door de schoonheid van deze zó bekoord werd, dat hij haar tot zijn vrouw wenste te maken. Hij deelde de zaak aan zijn jongere broer mee, die nu liefde opvatte voor de jongste zuster, en hoewel de meisjes dochters waren van een eenvoudige landman en de jongelingen zonen van een rijke burger van Syracuse, stemde deze laatste er in toe, dat zijn zonen de dochters van de landman huwden. Uit dankbaarheid daarvoor richtten de beide zusters ter ere van Aphrodite Kallipygos te Syracuse een tempel op, waarin het beeld van de godin geplaatst was met haar gewaad tot boven de heupen opgeschort.

Aphrodite "Ktesylla"15 was de naam van de godin die in een tempel te Iulis op het eiland Keos stond. Nadat Hermochares zijn vrouw Ktesylla, die hij had verloren toen ze hem een zoon baarde, ten grave droeg, vloog uit de doodskist een duif ten hemel op. Haar lijk was verdwenen. Het orakel van Delphi verklaarde daarop, dat Aphrodite haar tot zich had genomen en dat ter herinnering daaraan een tempel moest gebouwd worden voor Aphrodite Ktesylla.

Te Sparta werd ook nog tegelijk met een Aphrodite Urania, wier beeld gewapend werd voorgesteld, een Aphrodite "Morpho" vereerd, naar het schijnt een godin van de kuise liefde en de huwelijkstrouw.

Aphrodite Melainis16 ("de zwarte"), ook wel Aphrodite Melaina genoemd, schijnt een bijzondere verering te hebben gekend in Thespiae (Paus., IX 27.5.), in Melangeia (Paus., VIII 6.5.) en in Korinthe (Paus., II 2.4.). Deze epiklese van Aphrodite schijnt te hebben gewezen op het chtonische karakter van Aphrodite, als een vruchtbaarheidsgodin.

Aphrodite "Nymphia"17 was de beschermster van de verloofden en de jonggehuwden, die een eigen heiligdom kreeg net buiten Troezen door Theseus toen deze Helena tot vrouw nam (Paus., II 32.7.). Haar bijnaam was afgeleid van νύμφη / nýmphê, een term voor een meisje dat overgaat van de adolescentie naar gehuwde vrouw.

Aphrodite "Peitho"18 was een versmelting van Aphrodite met haar metgezelin Peitho, waarbij de nadruk kwam te liggen op het aspect huwelijk en verloving, die door beide godheden al werd gepatroneerd en nu als het ware door de fusie van beide godin nog nauwer werd verbonden met Aphrodite.

Aphrodite "Xene"19, dat is "de vreemde Aphrodite", was de naam waaronder men beweerde dat Menelaos een tempel voor Aphrodite had opgericht in Egypte. Toen namelijk Paris, na Helena geschaakt te hebben, naar Troje trok, kwam hij ook in Egypte, maar de koning van dat land, Proteus, hield haar voor zich en joeg Paris het land uit, ofwel alleen, ofwel met een schijnbeeld van haar. Helena hield hij echter bij zich, en hij gaf haar later met de door Paris geroofde schatten aan Menelaos terug, die uit dankbaarheid een tempel oprichtte voor Aphrodite. De Romeinen noemden deze godin Venus Hospita.

De zogenaamde "Aphrodite van Aphrodisias", de stadsgodin van Aphrodisias in Klein-Azië, schijnt een oorspronkelijke Carische godheid te zijn geweest, die zou versmelten tot een drie-eenheid van Aphrodite Ourania, Pandemos en Pelagia20. In deze hoedanigheid werd Aphrodite tot in de Romeinse keizertijd doorheen heel het Middellandse Zeegebied aanbeden. Onder andere keizer Hadrianus was een fervent vereerder van haar. In de 5e eeuw n. Chr. werd haar tempel echter omgebouwd tot een christelijke Basiliek. Nu staat het echter in Parijs en daar wordt het nog dagelijks bezocht door toeristen.


[bewerk] Aphrodites feesten
De Aphrodisia21 waren feesten gevierd ter ere van Aphrodite, voornamelijk op het eiland Cyprus, en wel het meest in de stad Paphos. Tijdens deze feesten mochten geen bloedige offers worden gebracht aan de godin, die hier onder de gedaante van een spitse ronde kegel of van een kleine witte piramide werd vereerd. De vlam van het offervuur, wierook en mirre waren haar welgevallig. Later schijnen de Aphrodisia met aan Aphrodite gewijde mysteriën gepaard te zijn gegaan. Ook bij de tempel van Aphrodite te Amathus, die na die van Paphos de beroemdste tempel van de godin op Cyprus was, werden Aphrodisia gevierd, evenals op het haar gewijde eiland Kythera. Verder werden de Aphrodisia gevierd op Aigina, te Thebe, te Korinthe en te Athene, hoewel ze zeer waarschijnlijk in heel Griekenland waren bekend. In de meeste plaatsen namen aan deze feesten door de hetairen met hun minnaars deel.

Bij de tempel op de Eryx22 op Sicilië werden merkwaardige feesten gevierd: de Anagogia en Katagogia. In en bij die tempel werden namelijk talloze duiven gehouden, die op een bepaalde tijd alle wegvlogen, naar men zei, naar Lybië. Dit werd als het vertrek van Aphrodite beschouwd en met een feest, de Anagogia, gevierd. Negen dagen later keerden de duiven terug met een vreemde, buitengewoon mooie duif voorop. Dit noemde men de terugkomst van de godin, die feestelijk werd gevierd door de Katagogia.


[bewerk] Aphrodite in relatie tot andere goden en stervelingen
Zoals gezegd, is Aphrodite een godin van de liefde en vruchtbaarheid. Zij schenkt aan de stervelingen de innemende bekoorlijkheid, die liefde opwekt, maar zij boezemt ook de verterende hartstocht van de liefde in. Zijzelf is met haar voorbeeld voorgegaan. Zij heeft de hartstocht van de liefde gevoeld, zij heeft meer dan één gelukkig gemaakt door hem haar liefde te schenken. Zij is getrouwd met Hephaistos, de kreupele god van het vuur, maar deze mocht zich niet lang in haar trouw verheugen. De mannelijke, krijgshaftige Ares, de god van de oorlog wist haar voor zich te winnen. Toen Hephaistos het overspel van zijn vrouw met Ares bemerkte, vervaardigde hij een kunstig net. Terwijl de beide minnaars zich veilig waanden voor elke verstoornis, werden zij plotseling door Hephaistos in dat net gevangen en aan de spottende blikken en woorden van de overige goden prijsgegeven.

Uit die verbintenis van Aphrodite en Ares ontsproten een vijftal kinderen: Harmonia, Deimos, Phobos, Eros en Anteros.

Aphrodite stond ook tot Hermes in een zeer nauwe betrekking. De vrucht van hun vereniging was Hermaphroditos. Aan Poseidon zou zij een dochter met de naam Rhode hebben gebaard.

Bij Dionysos was zij volgens sommigen de moeder van Priapos. Met deze vruchtbaarheidsgod lijkt ze een nauwe band te hebben, want we vinden verscheiden heiligdommen van Aphrodite en Dionysos in elkaar buurt.

Maar niet alleen goden, ook stervelingen mochten zich soms in de liefde van de godin verheugen. We zagen dit al bij Adonis. Dat de godin het niet apprecieerde dat men spotte met haar amoureuze avonturen blijkt uit de volgende legende: toen de muze Kleio23 spotte met de liefde van Aphrodite voor Adonis, werd ze door de godin tot straf daarvoor met liefde voor Pieros vervuld, aan wie zij Hyakinthos baarde.

De mythe weet verder te verhalen van haar liefde voor de Trojaanse herdersvorst Anchises, die zij opzocht in de schaduwrijke bossen van het Idagebergte. Zij baarde hem een zoon Aeneas, die zij gedurende zijn hele leven steeds als een trouwe moeder ter zijde stond. Zij redde hem, toen hij in de strijd gewond neerlag, voerde hem met zijn vader behouden uit Troje, toen de stad werd verwoest en bijna al de ongelukkige inwoners omkwamen. Zij stond hem bij in al de moeilijkheden die hij op zijn zwerftochten moest ondervinden, en door haar toedoen werd het hem gegeven de grondslagen te leggen van het Romeinse rijk, dat eens de wereld zou overheersen. Op zijn afstammelingen, die zich naar Julus, de zoon van Aeneas Julii noemden, ging haar genegenheid over, zodat ook de grote hervormer van het Romeinse staatswezen Gaius Julius Caesar meende zich hierom in de bijzondere gunst van Aphrodite te mogen verheugen.

Ook Butes, een van de Argonauten, die door het gezang van de Sirenen verlokt, van de Argo in zee sprong, mocht in de liefde van Aphrodite delen, door wie hij werd gered en gekoesterd. Zij baarde hem een zoon Eryx genaamd.


"Het oordeel van Paris" (van links naar rechts): Athena (met helm), Hermes (met caduceus), Aphrodite (gedrapeerd), Oinone (Paris' eerste eega, met panfluit), Paris zelf (met Phrygische muts) en Eros (detail van de voorkant van een Romeinse marmeren sarcophagus (117-138 n. Chr.), naar hellenistische thema's.).Anderen mochten zich, zo al niet in de liefde, dan toch in de uitnemende gunst van de godin verblijden. Onder deze moet in de eerste plaats Paris, de zoon van de Trojaanse koning Priamos worden genoemd. Aphrodite was hem namelijk dank verschuldigd. Want toen de godin van de twist, Eris, op het bruiloftsfeest van Peleus en Thetis, waar zij alleen van alle goden en godinnen niet was uitgenodigd, een gouden appel had geworpen met het opschrift "aan de schoonste", en Hera, Athena en Aphrodite elkaar het bezit daarvan betwistten, werd Paris door Zeus tot scheidsrechter aangesteld. Hij wees de appel toe aan Aphrodite, daartoe geleid door de onweerstaanbare schoonheid van de godin en door de belofte die zij hem deed, dat zij hem de liefde zou verschaffen van de schoonste vrouw op aarde. Deze belofte vervulde zij door hem het hart te doen winnen van Helena, de echtgenote van de Spartaanse koning Menelaos. Altijd bleef Aphrodite Paris beschermen en begunstigen, tot hij kort vóór of bij de val van Troje door het zwaard van de Grieken viel.

Ook Hippomenes, de zoon van Megareus, genoot van de genegenheid van de godin toen hij de race aanging met Atalante24. Deze leefde eenzaam in de bossen en daagde iedereen die haar hand begeerde, uit tot een wedloop. Hij moest dan ongewapend de loop naar een bepaald doel beginnen. Zij volgde hem met een lans en doorboorde hem, als zij hem ingehaald en dus had overwonnen. Aphrodite schonk Hippomenes echter drie prachtige gouden appelen, die hij gedurende de loop één voor één Atalante voor de voeten wierp. Verrast door het gezicht van deze schitterende kleinoden, bukte zich de hem nasnellende Atalante om die één voor één op te rapen. Maar zij verloor daardoor zoveel tijd, dat de gelukkige minnaar het eerst het doel bereikte.

In een andere versie van het verhaal wordt verhaald, dat Atalantes hart koud bleef, ook voor de liefde van Meleagros, maar dat naderhand Meilainion, de zoon van Amphidamas, door haar schoonheid geboeid, haar, toen zij ook voor hem vluchtte, onophoudelijk heeft vervolgd en voor haar heeft geleden en gestreden. Hij heeft haar gediend zonder moe te worden, tot eindelijk Aphrodite haar hart vertederde en zij Meilainion huwde.

Op Cyprus wist men te verhalen over Kinyras, de eerste priester van de godin, de vervaardiger van de treurliederen, die op de feesten (Adonia), waarop men de dood van Adonis herdacht, werden gezongen. Hem werd de instelling toegeschreven van de nachtelijke feesten ter ere van de godin gevierd (pervigilia Veneris). De godin schonk hem schoonheid, rijkdom, bekwaamheid, geluk, al wat hij behield tot op hoge ouderdom, en na zijn dood mocht zijn as en later die van zijn nazaten in haar tempel rusten.

Verder werd Pygmalion voor zijn trouwe gehechtheid aan de dienst van de godin beloond, doordat zij aan een door hem vervaardigd ivoren beeld, dat de naam van Galathea droeg, waarvoor hij in liefde was ontbrand, adem en leven gaf, opdat het hem tot een levensgezellin zou worden.

Toen een zeker Selemnos, die door zijn geliefde, de bronnimf Argyra25, was verlaten toen zijn schoonheid verminderde, hierdoor door smart werd verteerd, veranderde Aphrodite, die medelijden met hem kreeg, hem in een rivier, die deze eigenschap bezat dat wie zich daarin baadde voortaan werd gekweld door de smart van de liefde.

Als godin van de liefde verwekt Aphrodite deze hartstocht in het gemoed van de mensen. Vooral in het hart van de vrouwen doet zij die als een verterend vuur ontbranden. We zagen daarvan al een voorbeeld bij Helena, aan wie zij een liefde voor Paris inboezemde, zo groot dat ze zich liet verleiden om echtgenoot, kind en vaderland te verlaten.

Zo ook wist zij in Medeia zulk een hevige hartstocht te doen ontvlammen voor Iason, dat zij alle plichtgevoel en liefde voor haar ouders vergat, om de beminde man te volgen.

Aphrodite was het ook, die het hart van Pasiphaë en van Ariadne door hartstocht verblindde en die Phaidra een onzalige liefde deed opvatten voor haar stiefzoon Hippolytus, die zich aan de dienst van Artemis had gewijd. Vandaar een strijd tussen de beide godinnen, die in de treurige dood van hun beschermelingen eindigde.

Ook voor Psyche26 had Aphrodite een dergelijk lot in gedachte, toen ze haar zoon Eros beval een van zijn scherpste gouden pijlen te nemen, om hiermee het hart van Psyche te doorboren, opdat ze in haar borst een ongeneeslijke liefde voor de gemeenste en geringste van alle mensen die op de aarde woonden, op te wekken. Maar toen Eros zich zelf verwondde aan zijn pijl, werd hij zelf overmand door liefde voor Psyche en besloot haar liefde voor zich te houden. Uiteindelijk slaagde hij erin zijn moeder te verzoenen en konden de geliefden bij elkaar blijven.

Toen de Propoitides27, meisjes uit Amathus op Cyprus loochenden dat Aphrodite een godin was, werden ze tot straf hiervoor de eersten die met zulk een behoefte naar zinnelijke liefde werden overvallen, dat zij tot de diepste trap van vernedering zonken. Daarna werden zij door de godin uit medelijden in stenen veranderd.

Aphrodite zou ook Klytia28 en Kameiro, dochters van Pandareos en Harmothea, nadat hun ouders waren gestorven omwille van hun deelname aan de gruweldaden van Tantalos, opvoeden.

Die macht van Aphrodite, die zij door de hartstocht van de liefde kan uitoefenen is een onuitputtelijke stof voor de Griekse dichters, want die macht is oneindig. Zij strekt zich zelfs uit over het rijk van de doden. Wie door de liefde op aarde ongelukkig zijn geworden, zwerven op een afzonderlijke plaats in de onderwereld nog rusteloos rond.

Aphrodite schenkt ook het genot van de liefde. Dat te smaken is zelfs een plicht tegenover haar. Wie het geringschat of veracht is haar vijand. Daar Hippolytos de hem aangeboden liefde van Phaidra versmaadde, bewerkte zij zijn dood. Daar Narkissos ongevoelig bleef voor de liefde van de schone nimf Echo, boezemde zij hem een liefde voor zichzelf in, die de oorzaak werd van zijn dood.

Deze trek in het wezen van de godin gaf aanleiding tot een instelling die aan ons vreemd overkomt. Aan vele van haar tempels waren priesteressen verbonden, die de tempeldienst waarnamen, op haar feesten muziek en dansen uitvoerden, maar zich ook op een bepaald moment zouden geven aan eenieder die hen begeerde (Hierodulen). Er bestaat echter veel onduidelijkheid over deze instellingen en in het recente onderzoek is deze zogenaamd tempelprostitutie van de hierodulen in vraag gesteld.

In de oudste tijd werd dit gezien als een regulerende instelling, zodat Solon deze instellingen in zijn wetten voorschreef. Bij sommigen stond de Aphrodite Pandemos, die op zulk een wijze werd vereerd, omwille van deze instelling, niet langer in hoog aanzien, omdat ze een andere visie hadden op seksualiteit.


Aphrodite met een bruid en Dionysos aan de rand van het bed (detail van het "Aldobrandini huwelijk", Romeinse fresco, 1e eeuw v. Chr.).Ook van de "reine" zinnelijke liefde was Aphrodite de godin. De liefde, die de bewerkster is van de voortplanting van het menselijk geslacht, zonder dewelke geen staat kan blijven bestaan, was ook wanneer ze was gelouterd door de heilige instelling van het huwelijk, een uitvloeisel van haar wezen. Het schoonste dat Aphrodite een meisje kan schenken is een gelukkig huwelijk. Dit is het toppunt van geluk, dat de vrouw uit haar hand ontvangt. Onder haar bescherming stond de vrouwelijke jeugd en zij was ook de gehuwde vrouw nabij in de moeilijke uren, waarin zij aan haar kinderen het levenslicht schonk. Vandaar dat ze dikwijls met Artemis werd aangeroepen en dat de afzonderlijke godin Eileithyia, die in latere tijd in het bijzonder de barende vrouwen tot hulp was, even goed een deel van haar wezen voorstelde, als van dat van Artemis.

Reine, trouwe, echtelijke liefde, huiselijke tucht en eerbaarheid, dat was het wat zij onder haar hoede nam. Maar dat alles schreef men toe aan Aphrodite Urania, en vandaar de sterke tegenstelling, die, hoewel niet in het oorspronkelijke wezen van de godin gelegen, in latere tijd door sommigen tussen de "Urania" en de "Pandemos" werd gemaakt.

Aan het einde van de klassieke periode werd door de welstand van bepaalde poleis de dienst van Aphrodite luisterrijker, waaraan ook de "hetaeren", gezelschapsdames die vaak in het gezelschap van de meest vooraanstaande mannen vertoefden, hun steentje bijdroegen. Deze waren mooi, dikwijls schrander, geestig en ontwikkeld. Hetaeren lieten zich dikwijls met Aphrodite vergelijken, of door beeldhouwers of schilders als Aphrodite afbeelden.


[bewerk] Aphrodites gezellen
Aphrodite was steeds door een hele schare van wezens omringd, van wie het de voornaamste taak was aan haar schoonheid en bevalligheid nog meer glans en luister bij te zetten. Vooreerst waren de Horen en Chariten steeds in haar gezelschap. We hebben al gezien, dat zij het zijn die haar kleden en opsmukken en versieren met de gordel, waarin de toverkracht van de liefde woont, die aan de godin haar macht schenkt over goden en mensen. Verder Peitho, de godin van de vleiende overreding, Eros, Pothos en Himeros, d. i. "de god der liefde," "de begeerte" en "het hevig verlangen" en tot slot de Hymen of Hymenaios, de god van het huwelijk en het huwelijksfeest.


"Aphrodite op een zwaan".
[bewerk] Aphrodites attributen
Aan Aphrodite was alles geheiligd wat zich door buitengewone vruchtbaarheid onderscheidde: zo in het plantenrijk de mirte en de appel (μῆλον: ooft), onder de dieren de ram en de bok, de haas, de duif, de mus en de dolfijn. Ook werd de zwaan van oudsher een lievelingsvogel van de godin genoemd. Daarnaast moet ook de spiegel worden vermeld, die de godin zou hebben gebruikt toen Paris zijn oordeel velde op de Ida, terwijl Hera en Athena dit nalieten te doen (Callimachus, Lavacrum Palladis 21-22. (en) ).


[bewerk] Aphrodite in de beeldende kunst

Cypriotische munt van Caracalla met de tempel van Aphrodite te Paphos afgebeeld met binnenin de beroemde kegel. Het opschrift leest ΚΟΙΝΟΝ KVΠΡΙΩΝ.Wat nu de beelden van Aphrodite betreft, deze werden in de oudheid in grote getale overal in Griekenland aangetroffen.


De Ludovisi "Aphrodite van Knidos", een Romeinse marmeren kopie (bovenlijf en heupen) met hersteld hoofd, armen, benen en drapering (ter ondersteuning) (Museo Nazionale Romano, Rome).Men moet evenwel onderscheid maken tussen de oudste symbolische voorstellingen van de godin en de beelden, die hun oorsprong te danken hadden aan de latere, ontwikkelde Griekse kunst. Zo werd zij onder andere te Pap
mark
 
Berichten: 21
Geregistreerd: zo 08 jul , 2007 19:50
Woonplaats: Kekerdom


Keer terug naar Prikbord mythologie, goden en godinnen



Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers. en 13 gasten

cron