Hallo New User,
Hier mijn persoonlijke mening hierover. Dat wil zeggen, ik ben niet speciaal geschoold hierin, maar dit is wat ik in de loop van de tijd over Griekse mythologie bij elkaar heb gesprokkeld.
In de mythologie liggen de familieverhoudingen nooit zo erg vast. De verhalen komen uit verschillende mondelinge overleveringen, en de symboliek is ook nooit zo duidelijk.
Aphrodite zelf is bijvoorbeeld volgens de ene mythe geboren uit het zeeschuim en de afgesneden genitaliën van Uranus, volgens de andere is Dione haar moeder. Maar dat betekent niet dat er meerdere Aphrodites zijn. Het zegt meer dat er in de mondelinge overlevering bepaalde dingen op verschillende manieren zijn overgekomen.
Bovendien is het ook niet precies duidelijk wat er is overgenomen van wie. Het is wel bekend dat de naam Aphrodite een verbastering is van de Fenicische Astarte, welke naam op zich ook al weer een Griekse verbastering is van de Fenicische godin die ondermeer 'Atthart' werd genoemd. Maar die Fenicische godin is op zich natuurlijk ook weer niet erg eenduidig.
Het blijkt wel dat ook de Grieken met de stamboom zaten, want bij Plato wordt onderscheid gemaakt tussen Aphrodite Pandemos (lichamelijke liefde) en Aphrodite Urania (spirituele liefde), met elk andere ouders. Maar dit toont meer aan hoe mythologie wordt gemaakt dan dat het bewijst dat er twee Aphrodites waren.
Zo'n onderscheid ken ik over Eros trouwens niet. Wel had Eros een tweelingbroer 'Anteros' (moeder Aphrodite). Hij wordt geïdentificeerd met iemand die doodgaat, dus misschien is dit gesteld tegenover 'levenskracht'?
Er bestond nog meer onderscheid tussen soorten liefde:
eros: seksuele liefde
phileo: genegenheid
agapao: achten, tevreden zijn
stergo: liefde van ouders voor kind of heerser en onderdanen.
Ik heb zelf geprobeerd het uit het Engels te vertalen, hoop dat het klopt.
De naam Erebos (Grieks: de 'diepte' of 'onderwereld') wordt geassocieerd met de nacht: de naam is mogelijk (of zelfs waarschijnlijk, maar het is moeilijk zoiets te bewijzen) een verbastering van een Fenicisch/Semitisch woord voor 'avond' of 'schemering', namelijk 'ehreb'. 'Nyx' betekent nacht.
Het kind van de nacht is in letterlijke symboliek het ochtendrood, of ook wel de planeet Venus (die alleen 's ochtends en 's avonds zichtbaar is, en daarom ook met de roodgekleurde hemel wordt geassocieerd, en met het komen en verdwijnen van de zon, aan de randen van de nacht).
Als je in de mythologie familieverhoudingen tegenkomt die iets te maken hebben met nacht, ochtendrood, Venus, oost en west etc, is het meestal wel mogelijk de hele 'familie' in die context te zien.
Aphrodite is bijvoorbeeld zelf de planeet Venus. Ook wordt ze net als Eros geassocieerd met erotiek. Eros' naam is zelf synoniem met de sexuele liefde. Als zijn vader wordt niet alleen Ares genoemd, maar ook Hermes, wiens naam komt van de fallische zuilen die als wegwijzer dienden. Eros werd zelf ook in de gedaante van zo'n zuil vereerd in Boiotië, en hij werd wel verward met Priapos, ook weer een kind van Aphrodite, met als vader Dionysos (zelf weer een fallische god) of Adonis. Hera gaf Priapos zijn grote fallus, en Hera is zelf ook weer te herleiden tot Atthart. Een Adonis is inmiddels ook spreekwoordelijk voor een man die vrouwelijke begeerte opwekt.
Venus (Aphrodite) is traditioneel de godin van de (seksuele) liefde, deze relatie gaat al terug tot de Babylonische Ishtar. Dat wil dus zeggen dat er ook een symbolische relatie is met de schemering, want alleen rond dat tijdstip is Venus zichtbaar. Dus daarom kun je net zogoed verwachten dat een kind met de naam 'Erotische Liefde' als mythologische ouders de nacht heeft alswel de planeet Venus of de liefdesgodin die met deze planeet wordt geassocieerd.
Denk ook bijvoorbeeld aan de godin van de schemering, Eos, die ook met erotische liefde en met Aphrodite (Venus) wordt geassocieerd.
Het aanwijzen van deze ouders aan Eros (de nacht of Aphrodite) komt dus op de een of andere manier uit dezelfde traditie, alleen door de eeuwenoude mondelinge overlevering zijn al die verhalen steeds verder vervormd, en allen een eigen leven gaan leiden.
Ook zijn er associaties van Eros met seks als oerkracht van het bestaan, en juist met de dood. Al die symboliek loopt in de mythologie door elkaar.
Maar er bestaan nog meer tradities: Eros als kind van Chronos, of Eros en Nyx kinderen van Chaos.
Over Ares weet ik niet genoeg om daar iets zinnigs over te zeggen in dit verband, hoewel ik wel wat zou moeten kunnen vinden.
Wel typisch: ook Iris wordt genoemd als moeder van Eros, met westenwind Zephyros als vader. Ik vind al die namen (Iris, Ares, Eros) wel wat op elkaar lijken, geen idee welke rol het toeval of de klankverwantschap hierbij speelt.
Wel interessant om nog eens verder op zoek te gaan.
Hier in elk geval nog alles op een rijtje bij Carlos Parada:
Daar wordt nog wel iets gezegd over 'twee soorten liefdes', iets met 'lichaam' en 'ziel', maar het is mij niet zo duidelijk wie dit onderscheid maakt, en welke rol Eros hierin heeft.
Nou, zoiets is altijd heel leuk voor mensen die houden van puzzles over familierelaties.
Het probleem is volgens mij dat iedereen zo graag wil dat de goden op de mensen lijken, met een duidelijke stamboom. Maar de werkelijkheid is dat de mythologie komt uit overleveringen die sinds mensenheugenis mondeling zijn doorgegeven, waardoor er allerlei vervorming en lokale versies ontstonden.
En hoe je ook zoekt, er bestaan niet één 'ware versie'. Maar wel geven mensen weer hun eigen symbolische uitleg aan de verbasterde verhalen.