Godin Lahama - vraag van Jeroen

[els]

De volgende vraag kreeg ik binnen per email.

Bericht: Hallo, op las ik dat Bethlehem al ver voor de geboorte van Christus een heilige plaats was omdat de godin Lahama daar aanbeden werd. Weten jullie wie dat is? vriendlijke groet, Jeroen

[els]

Hai Jeroen, ik citeer even de passage waar je naar verwijst:

The New Testament authors were very clever in locating the birthplace of Jesus as Beth-lehem, a town which allegedly had already produced Israel’s greatest king - David. For these authors the importance of Beth-lehem rests either on its connection with David, and his ancestors Boaz and Ruth, or on the fact that it was built by Rehoboam among other cities for defense purposes as told in II Chronicles 11:6 and fortified as a garrison in II Samuel 23:14. Furthermore, don’t forget that Beth-lehem was already a sacred place - house of goddess Lahama. Beit-Léhem in Hebrew and Beyt-ul Lahm in Arabic have the same meaning: ‘house of bread ’. Back in history, texts found in Tell-el Amarna, dating from the 14th century BC. mention a town south of Jerusalem called Bit ilu Lahama (‘house of goddess Lahama’). Lahama is a goddess. This town is thought to be the Beth-lehem of our day. Which place would be more suitable than Beth-lehem for a supposed Saviour - a Messiah?

Er wordt gezegd dat in een tekst uit Tell El Amarna wordt gesproken over een plaatsje Bit ilu Lahama. Dat kun je inderdaad vertalen als 'huis van de god/godin Lahama. Maar ik kan hier verder niets over vinden.

Wel bekend zijn Lahmu en Lahamu uit het Akkadische scheppingsverhaal. Ik zou dat niet zo snel goden noemen, het lijken meer stadia in de schepping.

Het is geloof ik ook niet zo duidelijk wat die Lahmu en Lahamu precies zijn. Ze worden de ouders van Anshar en Kishar genoemd, en die worden wel opgevat als hetzelfde als de Soemerische An en Ki, ofwel hemel en aarde.
Lahmu en Lahamu waren voortgebracht door Tiamat (een soort vrouwelijk oermonster) en Apsu, de Akkadische oerzee. Bij de Soemeriërs zat het net iets anders, en daar worden Lahmu en Lahamu overgeslagen.

Lahmu en Lahamu zijn dus een soort tussenfase, en bij mijn weten is er niet veel meer over bekend dan hun naam.

Ik heb wel gezocht, en kwam een en ander tegen, maar het is net zo vaag als de pagina die je zelf aanhaalde.

One of these cities was Beit Lahama known today as Bethlehem. So, the word Bethlehem is derived from Lahmo the Chaldean god of fertility, which was adopted by the Canaanites as Lahama. In accordance with the Canaanite practice of building temples to their gods, they built a temple for Lahama on the present mount of the Nativity which overlooks the fertile valleys of the region.
Walls, ramparts and other structures in different sites in Bethlehem clearly establish its Canaanite origin 3000 years before the birth of Jesus.

Op een andere pagina kwam ik de volgende vertalingen tegen van dit woord Lahmo (brood), ik denk Hebreeuws, maar misschien is het Syriac of Aramees of Chaldees.... ik weet het niet.

Translation:
I am the bread of Life
Western Dialect:
Eno-no Lahmo D'Haye
Eastern Dialect:
Ena-na Lakhma D'Khayye
Script Style:
Estrangelo
Comment:
A quote from the Bible by Jesus

Ik kan niets vinden over een godin met die naam, behalve deze vage berichten. Ik zal eens kijken hoe het zit met Ruth en David, omdat hun verhaal zich ook in Betlehem afspeelt. Ruth wordt volgens mij duidelijk geassocieerd met een soort korenmoederachtige godin, en David heeft trekjes van Dionysos. Dionysos heeft een aantal overeenkomsten met Jezus, zoals iets met de heilige communie (bv brood en wijn nuttigen als het lichaam en bloed van een god).

Misschien is er wel een soort korencultus in de omgeving van Betlehem geweest, maar ik weet niet hoe men dan weet dat er een godin Lahama heeft bestaan, die haar naam gaf aan Betlehem. Ik vind de vertaling 'huis van het brood' net zo voor de hand liggend.

Hier staat nog een keer iets op een serieus ogende pagina, maar het is niet erg informatief:

The name of the city means in Arabic "house of meat", while it in Hewbrew can be translated with either "house of bread" or "house of Lahmu" (a goddess).

Wel interessant en toevallig: Lammas was een Keltisch broodfeest of een oogstfeest. Het wordt weliswaar afgeleid van hlaf mass (saxisch: loaf mass, ofwel feest van het brood), maar toch frappant. Het feest is gewijd aan een korengodin.




Plus nog iets over een lokatie in India:

From here another stretch of walk along the River (Barai Nallah) to Palahmo. There is a small temple on the edge of a gorge dedicated to the local Goddess Paldan Lahmo, from this the place has got its name.

Ik zal nog eens zien of ik iets concreets kan vinden.

[willy]

Lahmu and Lahamu

These names ('the hairy one' or 'muddy') known in Sumerian times in the 21st century BC (texts of Gudea, Cylinder A). They have three pairs of curls. Lahmu is the gatekeeper of the Apsu, seen as the domain of the god Ea (Sumerian Enki). In other texts there are more Lahmu's, sometimes 8, but also 50. Gudea (on lay Cylinder cylinder A) speaks about 50 Lahama's of the engur (approx. syn. with abzu). This large number is in this creation epic Enüma elish reduced to the pair Lahmu and Lahamu (man and wife? It is not written down!) because of the analogy in this theogony to other pairs.


Nimgirsig, the ensi of the magur-boat, He[ld] the holy scepter for the lord, The lahama's of the sea, the fifty, did ho[mage to him], The kara's . . d like a . . -bird of heaven.


The Akkadians could look into the holy treasure chest of the gods. Though they had committed no sacrilege, its lahama deities of the great pilasters standing at the temple were thrown into the fire by Naram- Suen.


The built-in door-sockets of the house are lahama deities standing by the Abzu.


Like a pelican emerging from the sacred reed-bed, like lahama deities going up from the Abzu , like one who is stepping from heaven to earth, Lugalbanda stepped into the midst of his brothers' picked troops.


The destruction of the land was complete, the Ekur destroyed, and its content looted and sent to Agade. The structure on the stone platform at Baalbeck, the artificial mountain were destroyed. This is described further in the poem: "The people now saw its cella, the house that knew no light, the Akkadian saw the holy vessels of the gods, its great lahama of the dubla, who stood at the house."
The terms "lahama" and "dubla" are unknown and left untranslated since they do not fit any known meaning. "Cella" is the usual term used for the most sacred inner sanctum of a temple or palace, that is, the holy of holies.
Although the poem is in Akkadian Semitic, it is very probably that these unknown terms are borrowed terms from the original Sumerian. In the case of "Dubla," DU is the Sumerian term for "bond or connection," and BLA, a form of BAL means "crossbeam" as applied to buildings of structures.
The term "lahama" also lends itself to Sumerian definition. LA means bright or light, HA or KA is the word for the mouth or to speak, and MA is the common term used for ship or craft.. LAHAMA probably means "the ship whose mouth speaks loudly and brightly".


Zecharia Sitchin has proposed a theory about the creation of the Earth, based on the Sumerian creation epics, including the Enuma Elish. In the epics, the planets were refered to as “gods” and to them were assigned the names of the gods of the Anunnaki.
In the beginning there existed the Sun (Apsu), encircled by the planet Tiamat, and the planet Mercury (Mummu). Then, between Tiamat and Mercury, came into being the planets, Mars (Lahmu) and Venus (Lahamu). Then there came into being, beyond the planet Tiamat, the planets, Jupiter (Kishar) and Saturn (Anshar) along with their “emissary” Pluto (Gaga). Last to come into being were the planets, Uranus (Anu) and Neptune (Ea). Thes nine planets, or “gods” moved in a counterclockwise direction around Apsu, the Sun.


Nu ben ik niet zo’n fan van Sitchin of Von Daniken, maar wat hij hier zegt lijkt mij wel het overwegen waard. Ik bedoel dat “Lahamu” de planeet Venus zou zijn. Venus is in alle oude tijden, en voor sommigen nu nog, een aanbeden planeet geweest. (Inanna, Ishtar, Quetzalcoatl, Lucifer, Aphrodite, en nog tientallen anderen. En kan zowel vrouwelijk als mannelijk gevonden worden.
Het is dus goed mogelijk dat de Kanaäniten een god of godin aanbaden welke de planeet Venus voorstelde?
Ook Lahmu welke Mars zou voorstellen komt er dan goed uit, daar de liefdesgeschiedenis tussen hen beiden genoeg gekend is.

[Brunetti]

Toevallig al googlend in dit forum verzeild geraakt. Zelf verzot op de oude geschiedenis van het Nabije Oosten en meer specifiek de Sumeriërs, kon ik het niet laten te reageren toen ik hier enkele bekende Sumerische namen zag verschijnen.

Even een kader scheppen! De Sumerische beschaving spreidt zich over duizenden jaren. Voor eerst gegroeid uit een eenheidscultuur rond de 'zoete' Perzische Golf (8000 vC), vervolgens toegeschreven aan het Sumerisch volk (veel discussie over de aard van dit volk, maar volgens mij moet dit al snel een mengelmoes geweest zijn...), dan krijgen we de Akkadiërs (Semitisch en wellicht al ter plekke gelijktijdig met de Sumeriërs) en pas dan de Babyloniërs. Ik kan zo nog even doorgaan... maar gedurende heel deze geschiedenis kwamer er godheden bij of veranderde van naam, of van karakter. Je kan als het ware via mythes en andere tradities een lijn trekken naar de Griekse mythologie bij voorbeeld.

Lahama werd zowel geassocieerd met een godheid als met een beeld van een bewaker(ster).
Vooreerst zijn het wezens gekoppeld aan de Sumerische god Enki ('de vijftig lahama van de engur/abzu'). Ze behoren bij de wezens die er op uit werden gestuurd om de 'me' (traditionele wetten, krachten) terug te heroveren op Inanna (lees de mythe 'Inanna en Enki'). Deze wezens werden vaak gelinkt aan de abzu (het grote onderaardse zoetwaterbassin) en Eridu (Sumerische stad waar Enki stadsgod was).

Een Lahama was ook een groot beeld dat als bewaker werd opgesteld in de poorten van de grote tempels (in de afdeling Nabije Oosten in het Louvre kan je er niet naast kijken).

Het woord 'Lahama' komt van het Oud-Akkadisch 'Lahmu', wat 'harig' betekent. Lahmu is de naam van een beschermende en heilbrengende godheid, in het begin geassocieerd met Enki, later met Marduk (Babylonië). Afbeeldingen van deze god, voorgesteld met lang haar en baard (vaak met vier tot zes grote krullen), werden in de Neo-Assyrische periode gebruikt als beschermers die de demonen en slechte geesten buitenhielden.

In het Babylonische scheppingsverhaal (enuma elisj) zijn Lahmu en Lahamu, man en vrouw. Een goddelijk paar van oergoden. Ze waren voortgebracht door Absu (zoete water) en Tiamat (zoute water). Zij op hun beurt brachten het paar voort Anshar en Kishar (voorstelling van An, de hemel en Ki de aarde).

Groetjes

[els]

Hai Willy en Brunetti, bedankt voor jullie informatie.

Lahmu is de naam van een beschermende en heilbrengende godheid, in het begin geassocieerd met Enki, later met Marduk (Babylonië).

Als Lahmu wordt geassocieerd met Enki en Mardoek, komen die planeten van Sitchin, waar Willy naar verwees, toch weer even om de hoek kijken. Mardoek is de planeet Jupiter (als mijn aantekeningen hierover kloppen). Enki zou de planeet Mercurius zijn, hoewel ik weinig zekerheid vind over de Soemerische planetennamen.

Ik vind Sitchin weer vaag omdat hij Apsu bijvoorbeeld de zon noemt, terwijl ik niet anders weet dan Apsu is een soort oerwater.

Ook kan ik me voorstellen dat die Chaldeese godheid die hierboven werd genoemd er iets mee te maken heeft (met Mardoek), hoewel deze in verband werd gebracht met vruchtbaarheid, en de betekenis 'brood'.

Het woord 'Lahama' komt van het Oud-Akkadisch 'Lahmu', wat 'harig' betekent.

Harig...eet smakelijk... het is heel iets anders als brood.
Wel moet ik denken aan beschrijvingen van de planeet Venus of van kometen als harig (zie Sitchins Venus/Lahamu ook nog eens).

Lahmu of de lahama's worden soms een soort waterdemonen of visgod genoemd, hoewel ik het ook wel eens omschreven zie als 'golven'. Dit heeft te maken met de relatie met de abzu. Dat lijkt dus ook niet op 'brood'. {doet me verder off topic wel denken aan de bijbelse Lamech, die ook indirect met de grote vloed in verband wordt gebracht }

In elk geval zie ik nog niet het verband tussen de Akkadische/Soemerische Lahmu/lahama's en de inscriptie van Tell el-Amarna die wordt geassocieerd met Betlehem.

Ook zie ik nog niet dat het een godin betreft. Het klopt wel dat het oerpaar Lahmu en Lahamu mannelijk en vrouwelijk is, maar een Lahamu die betekenis heeft gekregen als zelfstandig opererende godin (bij de west-Semieten) zegt mij niets.

[Brunetti]

Els,
Met alle respect maar gebruik Sitchin niet als betrouwbare bron! Dan raad ik je veel liever Kramer aan. Sitchin gebruikt zijn kennis om bepaalde theorieën kracht bij te zetten, theorieën die echt niet serieus kunnen genomen worden. De enigste bedoeling van die man is om zo veel mogelijk boeken te verkopen en hij slaagt er nog in ook. Ondertussen krijgen steeds meer mensen foutieve informatie over oa. de Sumeriërs. Eén van de grootste fouten die Sitchin maakt is - onder het mom dat hij en enkel hij alleen de oude kleitabletten correct kan lezen - de Sumeriërs een kennis van het heelal toedichten die zij niet hadden. Astrologie/astronomie begint eigenlijk pas bij de Oud-Babyloniërs. Neemt niet weg dat de Sumeriërs wel eens naar boven keken maar zoals Sitchin beweert zelfs kennis hadden van een tiende planeet in ons zonnestelsel... larie! De Sumeriërs kenden enkel de Zon (Utu/Sjamasj), Venus (Inanna/Isjtar), Maan (Nanna-Suen/Sin),... De Sumeriërs waren veel meer gefixeerd op de landbouw, irrigatie,... dan dat ze bezig waren met de lucht.
Sitchin breit ideeën van periodes millennia van mekaar aan elkaar. Marduk is bijvoorbeeld de hoofdgod bij de Babyloniërs, 100den tot 1000den jaren later dan Enki zich in Eridu vestigde.

Lahama, Lahmu, Lammu, Lamma, Lamassu... allemaal namen voor deze 'harigen', beschermgodheden in Mesopotamië. Werden soms ook ingezet als tussenpersonen, onderhandelaars tussen de grote goden en de mindere godheden of mensen.

Groeten

[els]

Met alle respect maar gebruik Sitchin niet als betrouwbare bron!

Ik heb hem ook niet als bron gebruik, Brunetti. Willy kwam ermee aan, en die zei zelf al dat hij er niet dol op was. Hij is ook iemand die enthousiast is over al die webmysteries.
Ik baseer me zoveel mogelijk alleen maar op teksten uit de oudheid, en verder gebruik ik officiële naslagwerken en serieuze boeken over mythologie en geschiedenis.
Omdat je de betekenis 'harig' noemde, moest ik even denken aan lahamu als Venus, maar ik gaf ook al aan dat Sitchin niet zo betrouwbaar is, met zijn Apsu als de zon.

Maar goed dat je wel aandacht besteedt aan zijn methode. Het web wordt overwoekerd met al dit soort vage theorieën, die net zo lang geknipt en geplakt worden tot iedereen denkt dat het dan wel echte mythologie zal zijn... dat is het ook, alleen is het moderne mythologie. Het kost heel wat tijd om dat allemaal te ontzenuwen.

Aangezien ik niets kan vinden over een godin die haar naam zou hebben gegeven aan Betlehem, probeer ik uit of er een verband te leggen is met de Soemerische of Akkadische Lahamu/Lahmu etc., of met die Chaldeese 'Lahmo' waar verder niets over te vinden is.

Maar eigenlijk weet ik al niet of dat enige zin heeft, gewoon een beetje gaan zoeken naar een godheid met een naam die net zo klinkt. Alsof je je kwartje gaat zoeken ergens onder een lantaarnpaal, omdat je daar wat ziet.

Tot dusverre weet ik niets beters, maar soms kom je leuke dingen tegen door een beetje onorthodox te gaan zoeken.

[els]

Hallo Willy en Brunetti, ik kreeg net een bedankmailtje van Jeroen, en dat wilde ik dus ook even aan jullie doorgeven.
Ik hoop dat hij er iets aan heeft gehad.