Op zoek naar Sofia: de wijsheid van de vrouw. - De meest funeste mythe aller tijden.

[Balance]

Mythen hadden in de oude tijd de functie die onderwijs, televisie en internet nu hadden: doorgeven van waarden en normen. Mythen zijn veranderbaar en manipuleerbaar. In de mythe van Adam en Eva wordt de overwinning van het patriachaat op het matriarchaat vastgelegd. Met onnoemelijke consequenties: de samenleving en wat we er nu van zien is patriarchaal: de wijsheid van Eva (de slang was voorheen een positief symbool)en Sofia is deels verloren gegaan. Anderen(mn in het buitenland) willen het patriarchaat vervangen door een andere dominatie: het matriarchaat. Hoe zou de wereld eruit gezien hebben als de wijsheid van Sofia (Ipv God de Vader!)leidmotief was geweest? Er zijn verschillen (ook emotioneel/psychisch) tussen 'mannen' en 'vrouwen'. Maw: ik ben op zoek naar antwoord op de vraag: wat is de specifieke wijsheid van vrouwen, waar we zo behoefte aan hebben. Wie helpt me daarmee?

[Roma]

Hee Balance, leuke avatar heb je uitgezocht.

Maar ook bedankt voor je interessante stukje. Het gaat over dingen waar ik me ook vaak mee bezighoudt. Ik zie wel problemen met het patriarchaat, maar ik vraag me vaak of een 'matriarchaat' dan de oplossing is. Ik denk dat het heel wat spanningen kan wegnemen, bijvoorbeeld vrouwenonderdrukking door mannen, en al de gevolgen die dat heeft.

Ik las ergens een artikel waarin werd uitgelegd dat één van de oorzaken van de spanningen komt door het erfrecht, omdat kinderen in het het patriarchaat via de mannelijke lijn erven. Op die manier worden geld en bezit binnen de familie gehouden. Het probleem is natuurlijk dat een man zeker wil weten dat een kind van hem is, anders wil hij niet dat 'zijn' geld na zijn dood naar dat kind gaat. En dus moet hij de vrouw onder controle houden, om ervoor te zorgen dat hij precies weet wie zijn kinderen zijn.

Dat is in een matriarchaat beslist onmogelijk: vrouwen weten altijd zeker wie hun kinderen zijn, en als er dus via de vrouwelijke lijn wordt geërfd, weet je zeker dat het geld binnen de familie bijft. Daarom is het dus logisch dat de familielijn wordt bepaald via de moeder. Geen gezeur over maagdendom, overspel en agressie tegen vrouwen die niet monogaam willen leven, met alle gevolgen van dien.

Ik denk dus dat we veel ellende kwijt zijn als het patriarchaat verdwijnt. Het kort houden en zelfs mishandelen van vrouwen alleen omdat ze niet in seksuele gevangenschap kan leven heeft natuurlijk ook gevolgen voor de opvoeding. Als je zelf gefrustreerd bent, kun je ook je kinderen niet evenwichtig opvoeden. Zo krijg je dus gezinnen waar mishandeling steeds weer wordt doorgegeven.

Maar het matriarchaat is alleen een oplossing als er geen andere machtsposities ontstaan, zodat daar weer andere frustratie uit ontstaat.

Anderen(mn in het buitenland) willen het patriarchaat vervangen door een andere dominatie: het matriarchaat.

Interessant. Waar heb je het dan over?

Hoe zou de wereld eruit gezien hebben als de wijsheid van Sofia (Ipv God de Vader!)leidmotief was geweest?

Ook een interessante vraag. Maar waardoor zijn we eeuwenlang geregeerd door mannelijke goden? Mensen scheppen natuurlijk de goden naar hun evenbeeld. Dus als een god vooral mannelijk is, en de mannen dominant maakt, is die god vast bedacht door mannen die 'dominant' willen zijn.

Ik denk dat als er een Sofia zou 'regeren' (dus een vrouwenbeeld) dat je dan nog niet automatisch een evenwicht hebt. Als je die vrouwelijke god 'creëert' volgens de vooroordelen waar we nu ook al last van hebben, schiet je er niets mee op. Er is tenslotte ook een Maria, die voor veel vrouwen heel veel betekent. Maar dat is binnen het patriarchaat, dus Maria is gewoon aangepast aan de eisen van het patriarchaat.

Er zijn verschillen (ook emotioneel/psychisch) tussen 'mannen' en 'vrouwen'.

Ben je niet bang dat je met zo'n idee de rolverdeling tussen mannen en vrouwen weer vastlegt? Misschien zijn er verschillen tussen mannen en vrouwen, maar als je zegt 'mannen zijn zo' en 'vrouwen zijn zo', dan is er geen ruimte voor individuele verschillen. Of je vindt het heel normaal dat vrouwen huilen, maar mannen die huilen zijn raar. Je wordt zo vastgelegd op een idee.

Maw: ik ben op zoek naar antwoord op de vraag: wat is de specifieke wijsheid van vrouwen, waar we zo behoefte aan hebben.

Okee, ik wil dus niemand vastleggen op een idee. Maar toch ga ik generaliseren: waar veel mannen werken, zijn de bedrijfsverhoudingen vaak heel hiërarchisch en er zijn strikte taakverdelingen. Zijn er veel vrouwen, dan gaat het meer om samenwerking, iedereen probeert verantwoordelijkheid te nemen, en de vervelende klusjes worden verdeeld.

Ik weet niet of dat iets cultureels is, of dat het komt omdat vrouwen beter functioneren in een ander soort organisatie, waar ze niet op hun kop worden gezeten.

Maar ik denk wel dat een maatschappij kan profiteren van zo'n samenwerking, omdat mensen minder op een lage positie worden gehouden.

[Roma]

PS ik heb een andere avatar uitgekozen, ook een natuur-iets. Misschien is dat niet nodig, maar ach, ik vind deze ook wel mooi. Twee keer dezelfde leek me toch wat veel.

[Balance]

PS ik heb een andere avatar uitgekozen, ook een natuur-iets. Misschien is dat niet nodig, maar ach, ik vind deze ook wel mooi. Twee keer dezelfde leek me toch wat veel.

Begrijp ik hetgoed Roma, dat ik ongewild jouw avatar gestolen/gekopieerd heb?

[els]

Je hebt inderdaad dezelfde avatar als Roma. Ik vroeg me al af of dat kon. Nou ja, het kan dus.
Ik ben bezig met het maken/zoeken van avatars, omdat de avatars die bij dit board horen zo lelijk zijn.

Ik moet zeggen dat ik deze ook het mooiste vond.

Ik probeer er nog meer te maken, ze zijn gemaakt met een programmaatje dat vue d'esprit heet. Het idee van landschappen als avatar heb ik trouwens gepikt van een ander forum, een heksenforum of wiccaforum of zo.

[Balance]

Hee Balance, leuke avatar heb je uitgezocht.

Maar ook bedankt voor je interessante stukje. Het gaat over dingen waar ik me ook vaak mee bezighoudt. Ik zie wel problemen met het patriarchaat, maar ik vraag me vaak of een 'matriarchaat' dan de oplossing is. Ik denk dat het heel wat spanningen kan wegnemen, bijvoorbeeld vrouwenonderdrukking door mannen, en al de gevolgen die dat heeft.

Zoals ik al zei: ik zie niet zoveel in de vervanging van het ene dominante systeem door een ander. Beide houden in dat de sene sexe de baas speelt over de andere. Van het patriarchale zijn de nadelen bekend (de voordelen ook trouwens); van het matriarchale weet je het nog niet zo goed, want het heeft in moderne samenlevingen weinig kans gehad zijn kwaliteiten en valkuilen te 'bewijzen'. Misschien moeten we wel streven naar een matripatriarchaat, haha.

Ik las ergens een artikel waarin werd uitgelegd dat één van de oorzaken van de spanningen komt door het erfrecht, omdat kinderen in het het patriarchaat via de mannelijke lijn erven. Op die manier worden geld en bezit binnen de familie gehouden. Het probleem is natuurlijk dat een man zeker wil weten dat een kind van hem is, anders wil hij niet dat 'zijn' geld na zijn dood naar dat kind gaat. En dus moet hij de vrouw onder controle houden, om ervoor te zorgen dat hij precies weet wie zijn kinderen zijn.



Dat is in een matriarchaat beslist onmogelijk: vrouwen weten altijd zeker wie hun kinderen zijn, en als er dus via de vrouwelijke lijn wordt geërfd, weet je zeker dat het geld binnen de familie bijft. Daarom is het dus logisch dat de familielijn wordt bepaald via de moeder. Geen gezeur over maagdendom, overspel en agressie tegen vrouwen die niet monogaam willen leven, met alle gevolgen van dien.

Ik denk dus dat we veel ellende kwijt zijn als het patriarchaat verdwijnt. Het kort houden en zelfs mishandelen van vrouwen alleen omdat ze niet in seksuele gevangenschap kan leven heeft natuurlijk ook gevolgen voor de opvoeding. Als je zelf gefrustreerd bent, kun je ook je kinderen niet evenwichtig opvoeden. Zo krijg je dus gezinnen waar mishandeling steeds weer wordt doorgegeven.

Maar het matriarchaat is alleen een oplossing als er geen andere machtsposities ontstaan, zodat daar weer andere frustratie uit ontstaat.

Anderen(mn in het buitenland) willen het patriarchaat vervangen door een andere dominatie: het matriarchaat.

Interessant. Waar heb je het dan over?

Hoe zou de wereld eruit gezien hebben als de wijsheid van Sofia (Ipv God de Vader!)leidmotief was geweest?

Ook een interessante vraag. Maar waardoor zijn we eeuwenlang geregeerd door mannelijke goden? Mensen scheppen natuurlijk de goden naar hun evenbeeld. Dus als een god vooral mannelijk is, en de mannen dominant maakt, is die god vast bedacht door mannen die 'dominant' willen zijn.



Ik denk dat als er een Sofia zou 'regeren' (dus een vrouwenbeeld) dat je dan nog niet automatisch een evenwicht hebt. Als je die vrouwelijke god 'creëert' volgens de vooroordelen waar we nu ook al last van hebben, schiet je er niets mee op. Er is tenslotte ook een Maria, die voor veel vrouwen heel veel betekent. Maar dat is binnen het patriarchaat, dus Maria is gewoon aangepast aan de eisen van het patriarchaat.

Er zijn verschillen (ook emotioneel/psychisch) tussen 'mannen' en 'vrouwen'.

Ben je niet bang dat je met zo'n idee de rolverdeling tussen mannen en vrouwen weer vastlegt? Misschien zijn er verschillen tussen mannen en vrouwen, maar als je zegt 'mannen zijn zo' en 'vrouwen zijn zo', dan is er geen ruimte voor individuele verschillen. Of je vindt het heel normaal dat vrouwen huilen, maar mannen die huilen zijn raar. Je wordt zo vastgelegd op een idee.

Maw: ik ben op zoek naar antwoord op de vraag: wat is de specifieke wijsheid van vrouwen, waar we zo behoefte aan hebben.

Okee, ik wil dus niemand vastleggen op een idee. Maar toch ga ik generaliseren: waar veel mannen werken, zijn de bedrijfsverhoudingen vaak heel hiërarchisch en er zijn strikte taakverdelingen. Zijn er veel vrouwen, dan gaat het meer om samenwerking, iedereen probeert verantwoordelijkheid te nemen, en de vervelende klusjes worden verdeeld.

Ik weet niet of dat iets cultureels is, of dat het komt omdat vrouwen beter functioneren in een ander soort organisatie, waar ze niet op hun kop worden gezeten.

Maar ik denk wel dat een maatschappij kan profiteren van zo'n samenwerking, omdat mensen minder op een lage positie worden gehouden.

Dag Roma.

Ik probeer te reageren op je opmerkingen. Weet nog niet zo goed de juiste weg in dit forum, dus ik hoop maar dat mijn reactie op de juiste plek terecht komt.

Zoals ik al zei: ik zie niet zoveel in de vervanging van het ene dominante systeem door een ander. Beide houden in dat de ene sexe de baas speelt over de andere. Van het patriarchale zijn de nadelen bekend (de voordelen ook trouwens); van het matriarchale weet je het nog niet zo goed, want het heeft in moderne samenlevingen weinig kans gehad zijn kwaliteiten en valkuilen te 'bewijzen'. Misschien moeten we wel streven naar een matripatriarchaat, haha.

Hoewel er veel op en af te nuanceren valt, heb je in de kern gelijk als je zegt dat mannen wilden weten wie hun kinderen zijn en dus.....

De meeste deskundigen zijn ervan overtuigd dat er het matriarchaat er het eerst was, en dat de mannen de dominantie hebben over weten te nemen en patriarchaten vestigden en de wereld naar hun idee organiseerden. Kernvraag is natuurlijk: hoe hebben die hem dat geflikt? Of: hoe hebben vrouwen dat kunnen laten gebeuren, zou je dat ook kunnen zeggen? Mythen en goden spelen daar m.i. een centrale rol in.

'Anderen'willen vooral een matriarchaat vestigen:
kijk eens op de volgende sites: Een duitse vrouw (Hannelore Vonier) die zich in Amerika gevestigd heeft. Ze grossiert in sites geloof ik. Ziet er technisch allemaal goed uit, maar als ik de toon van haar commentaren en haar 'volgers'lees, krijg ik de kriebels. Dan is Nissaba een verademing.

Matriarchaat alleen ook geen oplossing:
dat klopt, helemaal met je eens. Daarom zou ik op zoek willen naar iets anders. Een samenleving waarin bvb. niet 'kennis'centraal staat, maar wijsheid (hoe ga je met kennis om). Dan gaat wijsheid dus meer over beslissingen nemen enz.
Je hebt helemaal gelijk. Ik zie hetzelfde nu ook gebeuren trouwens: ik werk in een bedrijf waar 800 mensen werken en waar nu vrouwen sterk in de top vertegenwoordigd zijn en vergaande beslissingen kunnen nemen. Maar is het zoveel beter nu? In hun ijver om te bewijzen dat ze net zo goed of beter zijn dan mannen, nemen ze nog scherpere beslissingen dan mannen lijkt het wel. Zo heb je er nog niets aan als vrouwen de top bereiken. Dan zijn het qua karakter gewoon mannen. Dan zijn ze ook onderworpen aan het economische systeem en de economische wetten bvb. Zolang dat zo is, schiet je met 'vrouwen aan de top' ook niet veel op, maakt geen verschil. Dus waarom dan die strijd?

Ik zou met het zoeken naar 'Sophia' een alternatief willen vinden. Er moet toch meer zijn dan enerzijds de strakke systematische en structurele wijheid van de man-filosofen en anderzijds de priesteressen die uit het ritselen van de bomen in een bos de toekomst menen te kunnen voorspellen, wat dan 'spiritueel' genoemd wordt. Er zijn toch ook jonge of oude vrouwen die veel wijsheid in zich hebben? Wijsheid was in de mythologie het domein van de vrouw!

Ik meen dat vrouwen in een aantal zaken 'beter'(?) zijn dan mannen, bvb. spiritualiteit en wijsheid. Misschien is het dat wat we missen? Ik ben nog op zoek naar een methode om dit uit te vissen.

[els]

Mythen hadden in de oude tijd de functie die onderwijs, televisie en internet nu hadden: doorgeven van waarden en normen. Mythen zijn veranderbaar en manipuleerbaar.

Mythen zijn inderdaad net zo makkelijk te manipuleren als het nieuws. Ik hoop altijd maar dat mensen toch zo objectief mogelijk de toestand van onze wereld te verslaan, met al die regels over ethiek en integriteit etc. Maar als je maar kijkt naar de campagnes van Bush en Kerry weet je dat niet iedereen zich daar iets van aantrekt. Wat misschien nog erger is dan mensen die het systeem misbruiken is het publiek dat geen onderscheid weet te maken tussen propaganda en informatie. Ik bedoel de sukkels die hun stem laten bepalen door die reclamecampagnes.

Op de BBC is nu een interessante, driedelige programmareeks over de 'terreur van de angst'. Daar wordt mooi op een rijtje gezet hoe wij ons laten inpalmen door het creëren van vijandsbeelden, en hoe wij uit angst onze vrijheid opofferen, en ons laten domineren door 'angst voor de vijand', in plaats van dat we ons concentreren op de dingen die werkelijk van belang zijn (het welzijn van onze samenleving, bijvoorbeeld).

Grappig detail: degenen die zich volgens deze serie het hardste bezighouden met het creëren van een vijand, zijn de zwaar gelovigen, in de VS de christenen (onder aanvoering van reborn Bush), tegenover de moslimfundies met als idool Bin Laden.

In de mythe van Adam en Eva wordt de overwinning van het patriachaat op het matriarchaat vastgelegd. Met onnoemelijke consequenties: de samenleving en wat we er nu van zien is patriarchaal: de wijsheid van Eva (de slang was voorheen een positief symbool)en Sofia is deels verloren gegaan.

Ik ben het daar helemaal mee eens. Lees tot mijn verbazing dan ook de vreemdste dingen over de nieuwe bijbelvertaling; hierin zou het woord 'jahweh' niet langer als 'heer' worden vertaald, omdat daardoor een beeld zou ontstaan van een mannelijke god!!!

Nogal misleidend, want in de bijbel wordt god heel vaak 'heer' genoemd, en nooit 'vrouw'. Benieuwd hoe de vertalers het woord 'adonai' hebben vertaald. Waarschijnlijk hebben ze nu alle waarden vertaald door het neutrale 'god'. Zie dus weer een nieuwe mythe in de maak! Alsof het christendom geen patriarchale godsdienst was met een mannelijke god.

Lijkt me iets om tegen op te treden. De bijbel wordt niet vrouwvriendelijk door het woord 'heer' te censureren, maar door de vervormde mythes over vrouwen om te vormen tot iets vrouwvriendelijks. De bijbel zelf veranderen, dus.

Hoe zou de wereld eruit gezien hebben als de wijsheid van Sofia (Ipv God de Vader!)leidmotief was geweest?

Ik ben het wel met Roma eens dat mensen zelf hun godsbeeld maken. Dus als een vrouwelijk beeld door patriarchale mannen wordt gemaakt, schiet je er nog niet veel mee op. Alle vrouwen maagd of hoer, dat is niet echt een fijne keuze.

Maar ik weet nog wel dat ik ooit met deze website begon omdat ik vond dat vrouwen te weinig een identificatiemogelijkheid hebben. Dus ik wilde laten zien dat er zoveel aspecten bestaan aan godinnen, dat er voor iedere vrouw wel iets te vinden is dat bij haar aansluit.

Hetzelfde geldt voor de geschiedschrijving; er komen bijna geen vrouwen in voor. Ik vind het totaal frustrerend. Vooral als je dan mannen hoort zeggen: vrouwen hebben helemaal niets aan de wetenschap bijgedragen, mannen zijn overal veel beter in. Noem maar eens één beroemde vrouw. Daarom moeten vrouwen maar beter voor de kinderen zorgen en zich verder nergens mee bemoeien, dat past bij hun natuur.

Gelukkig hoor je dat tegenwoordig niet vaak meer, nu dankzij de vrouwenstudies de balans enigszins wordt hersteld. Balans... heeft jouw naam daar wat mee te maken, Balance?

Ik denk dus in elk geval dat het goed voor de maatschappij was geweest als er naast het eeuwige beeld van de man ook een beeld stond van de vrouw. Dat is goed voor het zelfbeeld van vrouwen, en vrouwen hebben dan automatisch wat meer gezag, zonder dat ze voor ieder beetje respect moeten vechten. Heel wat vooroordelen zouden dan niet zo lang hebben bestaan.

Nou ja, blablabla... Mijn verhaal wordt een beetje lang, vrees ik. Ik wou nog zeggen dat ik niet erg vind om mythen te accepteren, zolang ze maar kunnen veranderen, en zolang je ze maar mag ontzenuwen. Maar ze leiden tot ellende als je de mythen het 'woord van god' gaat noemen, en je mag ze niet langer aantasten. Dan kun je namelijk niets meer veranderen aan de vooroordelen die door die mythen ontstaan.

[Balance]

Dag Els.

Ik ben het helemaal met je eens. Omdat het patriarchaat dominant was (en is), hebben mannen in hun leven veel meer mogelijkheden gehad hun talenten te uit te vinden en aan te scherpen. Vrouwen waren veroordeeld tot een manier van leven. Gelukkig is dat aan het veranderen. Wat ik echter met enige irritatie aan zie is, dat ze relatief weinig voorbeelden hebben (vinden/zoeken?) om zich naar te richten. Ze vinden dan hun voorbeelden in de mannewereld en gaan in dezelfde competitiemolen mee die mannen zo eigen is. Ze willen de mannen overtreffen in hun mannelijke eigenschappen. Hoe vaak hoor je niet dat ze graag 'sterke vrouw'willen zijn. Dat is toch typisch een mannen-trekje? Ik denk dat het sterke terrein van vrouwen hun wisheid is. Dat was in de oude wereld al zo. Die vrouwen zijn weggeschreven en genegeerd in de geschiedenis. DIE moeten we weer naar boven halen. Zowel die uit de geschiedenis als uit de vrouwen van nu. Daarom zou ik tzt met een aantal wat concrete vragen op (o.a.) deze site daarnaar op zoek willen gaan. Je hoort dan van me. Groetjes en veel geluk en wijsheid toegewenst.

[els]

Hi Balance, sorry voor de vertraagde reactie. Ik was iets aan het schrijven, hoorde toen op de moord op Theo van Gogh, waardoor ik helemaal van slag was, en mijn reactie ging per ongeluk verloren. Daarna teveel beslommeringen gehad. Nu ga ik maar weer even tijd aan mijn eigen idealen besteden.

Ik ben het met je eens dat vrouwen én mannen zijn veroordeeld tot een bepaalde manier van leven. Volgens mij komt dat doordat de godsdiensten mannen en vrouwen uit elkaar halen en een opvoeding voorschrijven die is bepaald door het geslacht.

Ik vind twee dingen hierbij eng: ten eerste dat iedereen die rolverdeling vanzelfsprekend vindt, en dat niemand het ooit ter discussie stelt. Maar ook leidt het tot frustratie, omdat mensen worden opgevoed op een manier die helemaal niet bij hun individuele aanleg past. Het individu wordt genegeerd ten gunste van een geaccepteerd vooroordeel dat door niemand ter discussie kan (of mag) worden gesteld.

Dat betekent dus dat je mensen makkelijk in een gehersenspoelde psychose kan brengen, dat je mensen alles wijs kan maken, en dat ze daardoor aan de consensus van de maatschappij vasthouden, zelfs al is dat duidelijk heel slecht voor hun gezondheid, zowel fysiek als psychisch. Hun eigen gefrustreerde toestand dragen ze vervolgens over op hun omgeving, en zo heb je een onoplosbaar probleem. Dat kan volgens mij alleen maar in orde komen door de stereotiepe ideeën en vooroordelen over man en vrouw overboord te gooien.

Gelukkig zijn deze vooroordelen in Europa uitgebreid ter discussie gesteld, en ik dacht dat we nu een volgende fase in zouden gaan. Helaas lijkt de opkomst van de islam alles weer terug te werpen naar de toestand zoals hij hier eeuwen geleden was, zodat we de discussie weer bij het begin kunnen oppakken.

Hoe vaak hoor je niet dat ze graag 'sterke vrouw'willen zijn. Dat is toch typisch een mannen-trekje?

Wat bedoel je precies met 'sterk'? Ik bedoel, zelf houd ik wel van zwaar fysiek werk, ik was als kind nogal ravotterig en bomenklimmerig ingesteld, en dat is eigenlijk nooit verloren gegaan. Als kind werd ik door niemand tegengehouden, maar toen ik ouder werd, werd ik erg vaak geremd, tot mijn grote frustratie. Ik heb heel wat ruzies en gevechten moeten doorstaan om te mogen zijn zoals ik ben. Dat wil zeggen, ik ben dus niet slap en hulpeloos, kan mijn eigen klusjes opknappen en mijn eigen spullen tillen, doe zwaar werk en wil dat dit niet steeds door mannen uit mijn handen wordt getrokken. Mijn hele leven lang trokken mannen in het kader van vooroordelen dingen uit mijn handen, in plaats van dat ze zeiden, o, het valt toch wel mee, vrouwen zijn sterker dan ik dacht. In die strijd is al heel wat van mijn energie verloren gegaan.
Heel veel vrouwen hebben hiermee te kampen, en daardoor blijven vrouwen altijd onder het niveau presteren dat ze werkelijk aankunnen. Zo blijft de mythe dat vrouwen slap en hulpeloos zijn mooi in stand.

Maar omdat 'sterk' ook nog wel eens wordt gebruikt als 'opgewassen zijn tegen moeilijkheden' begrijp ik niet precies wat je bedoel. Het lijkt mij dat het voor mannen ook niet zo goed is als altijd wordt gevraagd te doen alsof ze de toestand wel aankunnen. Mannen kunnen dacht ik ook wel eens wat hulp gebruiken. Niet dat mannen nou te pas en te onpas in tranen moeten uitbarsten, zoals vrouwen in de film tot vervelens toe doen, maar je hoeft het ook weer niet 'onmannelijk' te noemen.

Ik denk dat het sterke terrein van vrouwen hun wijsheid is.

Bedoel je: een sterk terrein van vrouwen is juist dat ze zich kwetsbaar durven opstellen? Ik kan me er wel in vinden dat dat een sterk punt is, waarmee je conflicten op een wat diplomatiekere manier kan aanpakken.

Alleen zou ik het niet typsich vrouwelijk noemen. Als ik denk aan de agressie van het patriarchaat, denk ik er ook aan dat veel mannen die wel relaxt zijn/waren en niet de competitie in de vorm van strijd aan willen gaan door dit patriarchaat gewoon zijn uitgeroeid, of monddood gemaakt.

Het lijkt er wel eens op dat 'zachtaardige mannen' minder worden gewaardeerd dan agressieve types. Ze voldoen gewoon niet aan het stereotiepe idee dat over mannen bestaat.

Hoewel ik dus niet graag eigenschappen verdeel in mannelijk-vrouwelijk, ben ik het er wel mee eens dat de eigenschappen die als 'vrouwelijk' worden gekwalificeerd ten onrechte te negatief worden gewaardeerd. Ik denk wel dat het goed is voor alle mensen als die eigenschappen wat meer centraal kwamen te staan.

Afijn, heel verhaal, ik weet niet of je goed heb begrepen.

[els]

Ik had trouwens nog een paar links naar vrouwenpagina's bij elkaar gezocht, in het kader van de 'beeldvorming', of beter gebrek daaraan, over vrouwen.








Balance, ik zag op één van de pagina's waar je naar linkte dat je ook geïnteresseerd bent in muziek? Wat voor muziek is dat?

[Balance]

Dag Els.
Bedankt voor je lange bericht. Ik zal proberen mijn reactie kort samen te vatten, want je kunt hier hele discussies over voeren.

1) Vwb, de opvoeding. Tja..zeker is dat dat verschil uitmaakt. Een van de essentiele dingen daarin is m.i. dat vrouwen (van huis uit?/ door de opvoeding?) meer risicomijdend zijn. Andersom: mannen nemen m.i. iha meer risico's. Daar betalen ze ook hun tol voor, maar anderzijds geldt ook het principe: no risk, no pain, no gain. Ik probeer al jaren meisjes/meiden/vrouwen aan te sporen te leren risico's te nemen. Echter: in Israel is lang gewerkt met kibboetsen. Daar werd aan jongen en meisjes bewust sexe-onafhankelijke opvoeding gegeven. Maw meisjes banden plakken en ravotten en jongens echt met poppen laten spelen enz. (Beetje versimpeld zoals ik het zeg - maar je snapt wat ik bedoel). De effecten daarvan zijn onderzocht en zijn niet erg mooi. Gebleken is dat, ook al voed je jongens op een zachte manier op, dat ze op latere leeftijd problemen blijken te krijgen en ook dat ze in de puberteit en later toch gewoon de gebruikelijke mannentrekken krijgen. Ik heb zo'n vermoeden dat het misschien toch simpel een kwestie is van testosteron. In Amerika hebben ze een groep studentenmeiden gevraagd mee te doen aan een proef. Dat hield in dat ze een periode lang (ik dacht 6 maanden) dezelfde hoeveelheid testosteron kregen toegediend als jongens van hun leeftijd. (Hoe verzinnen ze het, maar ja - interessant kan het wel zijn). De proef hebben ze al na een paar weken af moeten breken. Reden: de meiden smeekten erom! Waarom? Ze zeiden: 'We voelen ons de hele dag opgejaagd en agressief, we vechten en maken voortdurend ruzie en ... we denken de hele godsganse dag maar aan een ding: sex!. Ik weet niet meer waar ik dat gelezen heb (stom). Ben er nog naar op zoek.

2) Over films gesproken: waar ik zo verschrikkelijk de balen van heb zijn die Amerikaanse films waar ieder-keer-weer het vrouwtje als onzeker, vragend en volgend wordt neergezet. Zij is vroeg of laat altijd degene die brokken maakt en zichzelf en anderen in gevaar brengt. Het mannetje komt daarna de boel weer redden, krijgt als beloning het vrouwtje en de wereld is weer in orde. Verbijsterend vind ik ook de hoelveelheid vrouwendie dan ook nog wegzwijmelen bij dit soort films.

3) Inderdaad. Met de islam zijn we weer terug in de middeleeuwen. Hoe heeft men zo lang zo tolerant kunnen zijn. Opkomen voor de 'zwakken'?. Er is heftig de slachtofferrol gespeeld en de 'redders' van Nederland zijn er decennia lang ingetuind. Mn neus. En nu is er de uitbarsting. Ik troost me maar met de gedachte: panta rhei. Ook dit. Alles gaat voorbij.

4) Dan de sterke vrouw. Tja, ik heb me altijd afgevraagd wat vrouwen dan eigenlijk bedoelen. Ik moet dan altijd denken aan die Kitty Courbois-types. Sterk, donker, zwijgzaam, enz. Of succesvrouwen, die het 'gemaakt'hebben of die macht hebben?. Ik weet het niet. In elk geval denk ik niet in eerste instantie aan fysiek sterke vrouwen. (By the way - ook vraag ik me af waarom ik vrouwen zoveel 'sterke vrouwen' hoor bewonderen, en mannen eigenlijk heel weinig hoor dwepen met 'sterke mannen'.)

Jouw definitie "problemen kunnen handelen" intrigeert me. Wil ik over nadenken.

Kwetsbaar opstellen vind ik niet altijd een teken van kracht of wijsheid, kan ook dom zijn.

In de kern is het verschil tussen wijsheid en sterk misschien dat 'sterk' vooral uit is op macht en/of zelfhandhaving. Ik geloof niet dat wijze mensen uit zijn op macht. Ik assosicieer wijsheid toch met rust, bedachtzaamheid, evenwichtige beslissingen nemen, humor en relativeringsvermogen. Denken ook meer in wij-termen dan in ik-termen. Wijsheid hoeft ook niet altijd zachtaardig te zijn. De realiteit laat dat niet altijd toe.

Ik geloof echt dat dat een kardinaal verschil is. Waar in het verleden mannen-mythologie en in het kielzog daarvan de vader-godsdiensten de toon hebben gezet en het hebben gewonnen van vrouwen-mythologie met moeder-godsdiensten, denk ik dat er in het verleden een principieel verkeerde keus is gemaakt. Mannen hebben de macht (!) gegrepen - maar vrouwen hebben zich even zo goed aan de kant laten zetten. Ik stel het maar even gechargeerd. Ik denk dat we de Godin van de Wijsheid (want dat is niet toevallig altijd een Godin en niet een God) in ere moeten herstellen als tegenwicht voor de God de Vader van de Joden, de Christenen en de Islam en de cultuur die daaruit is voortgevloeid.

4) Tenslotte over mijn muziek: tja..weerspiegelt een beetje mijn karakter: romantisch en klassiek vanuit je hart, maar ook harde rock die zo lekker vanuit je onderbuik kan komen. Mick Jagger van de Stones zei het zo: Paul McCartney maakt muziek vanuit het hoofd en ik maak ze vanuit de buik.

[Balance]

...overigens.....dankjewel voor de moeite die je genomen hebt de links te zoeken en door te tegen. ik ga ze bestuderen.

[els]

Een van de essentiele dingen daarin is m.i. dat vrouwen (van huis uit?/ door de opvoeding?) meer risicomijdend zijn. Andersom: mannen nemen m.i. iha meer risico's.

Ik had in dat verband ook ooit een theorie over de opvoeding: als je tegen een jongetje zegt: 'Dat moet je niet doen, dat is gevaarlijk!', dan doet hij het juist. Als je hetzelfde zegt tegen een meisje, dan vermijdt ze die situatie de rest van haar leven.

Dus volgens mij moet je beide leren omgaan met de gevaren, en zorgen dat ze niet bang zijn, maar ook dat ze het risico goed kunnen inschatten.
Ik vind dat meisjes meer moeten worden aangemoedigd om dingen te doen door ze te leren hoe ze iets moeten doen. Jongens moet je dit natuurlijk ook leren, maar verder zijn ze misschien meer gebaat bij een shockerende aanpak, zoals die vuurwerkactie ‘je bent een rund als je met vuurwerk stunt’. Gewoon uitleggen én laten zien wat de effecten zijn.

Gebleken is dat, ook al voed je jongens op een zachte manier op, dat ze op latere leeftijd problemen blijken te krijgen en ook dat ze in de puberteit en later toch gewoon de gebruikelijke mannentrekken krijgen.

Volgens mij onstaan problemen niet alleen door de opvoeding, maar ook door de stereotiepen die je in de maatschappij om je heen ziet, en door (rolbevestigende) eisen die aan je worden gesteld.
Al die drempels die je iedere keer weer moet nemen, zuigen je op een gegeven moment leeg, en op een dag moet je bakzeil halen omdat je te oud bent om iedere keer dezelfde drempels te kunnen nemen.

Ook zijn er culturen die veel agressiever zijn dan andere culturen, wat wijst op een erfelijke of maatschappelijke component.
Dus opvoeding en omgeving hebben toch wel invloed.

Het lijkt mij dat je kinderen zoveel mogelijk kansen moet geven om hun eigen natuurlijke aanleg te ontwikkelen. Geef ze bijvoorbeeld de mogelijkheden te kunnen kiezen uit allerlei sporten, dan kunnen ze zelf bepalen waarin ze het beste hun ei kwijt kunnen. Dat is toch beter dan al van tevoren zeggen: jij moet dit of dat maar niet gaan doen, want het past niet bij het beeld dat we hebben van jouw geslacht.

Ik vind dus wel dat ze alles moeten leren en proberen, en pas daarna kun je weten wat je ligt.

Over films gesproken: waar ik zo verschrikkelijk de balen van heb zijn die Amerikaanse films waar ieder-keer-weer het vrouwtje als onzeker, vragend en volgend wordt neergezet.

Toevallig werk ik in een bioscoop, ik wilde al eens filmbesprekingen gaan schrijven aan de hand van een 'seksismemeter'. Zeg maar een aantal punten waaraan je beoordeelt of een film seksistisch is. Een beetje volgens het voorbeeld van dat onderzoek 'vrouw in beeld', over het beeld van vrouwen in de media.
Als het jou ook wat lijkt (of als je daar tijd voor hebt), wil je misschien ook iets schrijven? Het lijkt mij in elk geval wel lachen.

Verbijsterend vind ik ook de hoelveelheid vrouwendie dan ook nog wegzwijmelen bij dit soort films.

Snap ik ook niet. Mijn dagdromen gaan er altijd over hoe ik de prins red, die weer eens een risico teveel had genomen... zijn witte paard met de molensteen nog om de nek red ik ook.

By the way - ook vraag ik me af waarom ik vrouwen zoveel 'sterke vrouwen' hoor bewonderen, en mannen eigenlijk heel weinig hoor dwepen met 'sterke mannen'.

Kwenie... ik heb de neiging te gaan schreeuwen als ik de discussie niet kan winnen, en vroeger begon ik ook nog te huilen. :huil:
Nu zie je vrouwen als Annemarie Jorritsma op tv, die koelbloedig over alle drempels heen stappen, en direct hun argumenten klaar hebben als iemand ze in een hoek probeert te drijven, zonder ook maar een beetje een trillend lipje, zonder boos te worden. Hoewel ik zelf 'extreem links' ben (uitdrukking met dank aan Kok) is Jorritsma voor mij een voorbeeld. Zij vertegenwoordigt wat ik in mezelf mis.
Ik 'dweep'' ook wel met 'mooie' vrouwen, kan geen genoeg krijgen van Sharon Stone in Basic Instinct.

Dat mannen niet dwepen met 'sterke mannen' betwijfel ik geloof ik toch.... megasporthelden, de heldenrol die mannen in films aannemen, striphelden... Vroeger identificeerde ik me bij gebrek aan beter altijd met die mannen. Met de mannen uit Trigië vooral.

In de kern is het verschil tussen wijsheid en sterk misschien dat 'sterk' vooral uit is op macht en/of zelfhandhaving. Ik geloof niet dat wijze mensen uit zijn op macht.

Daarbij zie ik wel een situatie voor me. Toen de vliegtuigen zich in het WTC boorden zei Kok dat hij hoopte dat iedereen zijn hoofd erbij zou houden, en dat hij hoopte dat er op een verstandige manier op zou worden gereageerd, althans iets van die strekking. Helaas startten Bush c.s. een enorme campagne om een aantal oorlogen te lanceren, gelegitimeerd door deze aanval. Bush is inderdaad het prototype van een 'sterke' man, maar ik vind hem volmaakt onverstandig. Hij probeert gewelddadige mensen af te troeven door nog meer geweld te gebruiken. Het stort naar mijn mening de wereld nog dieper in de ellende. Bovendien wordt deze oorlog weer een handvat om nieuw geweld mee te legitimeren.

Ik vond dat Kok aanvankelijk 'wijs' reageerde, maar helaas liet hij zich toch meeslepen door de propaganda. Je moet hier dus wel heel erg bovenstaan, wil je er niet door worden geïnfecteerd.

Dezelfde discussie speelt op dit moment in Nederland. Het is heel moeilijk, want het is voor mij duidelijk dat de moord op Van Gogh de lont in een kruitvat moest zijn. Maar hoe dan ook, ook al weet je dat er nog meer aanslagen in de maak zijn om de situatie hier te provoceren, je moet er dus niet met tegengeweld op ingaan... volgens het principe van de wijsheid.

Mannen hebben de macht (!) gegrepen - maar vrouwen hebben zich even zo goed aan de kant laten zetten.

Daar ben ik het deels wel mee eens. Maar ik denk niet gewoon aan 'mannen': ik denk dat 'enge mannen' de macht hebben gegrepen, ten koste van vrouwen én van niet-gewelddadige mannen. Het is natuurlijk wel een lang proces geweest. Er bestaan/bestonden bijvoorbeeld ook al matriarchaten waarin vrouwen werden onderdrukt door hun mannelijke familieleden.

Volgens mij zijn ideologieën succesvol zijn als vrouwen worden gebruikt als 'broedkip. Vrouwen in in 'broedkipideologieën' krijgen enorme aantallen kinderen, waardoor een samenleving in zeer korte tijd wordt ontwricht. De vrouwen die hierin worden geboren hebben natuurlijk niets te vertellen. En de stem van andersdenkenden delft snel het onderspit, omdat ze binnen een paar generaties in de minderheid zijn.

Daarom schreef ik ook een stukje met de titel 'patriarchale jihad'. Maar ik moet zeggen ik deze gedachte nog probeer uit te werken, ik heb nog niet alles op een rijtje.

Afijn, sorry, ik ga maar oeverloos door, dus ik kap hier maar gewoon.

[vladivostok]

Hallo lezers/lezeressen,

Graag geef ik een kleine cursus prehistorie.
De term 'matriarchaat' is fout, 'patriarchaat' ook, beter is 'egalitair' (gelijkwaardig) en hiërarchisch.

Inderdaad deden bij jagers/verzamelaars mannen het jagen, vrouwen en kinderen het verzamelen. Vrouwen begonnen de landbouw dus ook, zo'n 10000 jaar geleden in de heuvels van het Midden-Oosten waar veel eetbare soorten voorkwamen. De landbouw, en wat veeteelt (koeien, geiten, schapen), verspreidde zich naar de Balkan zo'n 8000 jaar geleden. Men leefde in grote dorpen, in grote huizen, op comfortabele plekken die niet te verdedigen waren. Er was ook geen teken van oorlogvoering; niets in die richting opgegraven, wel veel vnl. vrouwelijke poppetjes. Dit was de beschaving van de godin (zie het gelijknamige boek van M. Gimbutas): overerving in vrouwelijke lijn, mannen konden overal heen, het paradijs (zeg ik).

Zo'n 7000 jaar geleden werd het paard getemd op de grasvlakten van Zuid-Rusland (rest van Europa was bos, zonder paarden), door een volkje dat nu Proto-Indoeuropees heet. Met paarden werd het mogelijk met kuddes koeien heen en weer te trekken. Haast onvermijdelijk dat de organisatie daarvan een éénhoofdige leiding kreeg, en dat deze chef zich koning noemde, alles zijn bezit en iedereen zijn ondergeschikte. Eerst ging men collega-veeboeren beroven, toen wat boertjes in de dunbevolkte oostelijke Oekraine, en zo'n 6300 jaar geleden werd een legertje geformeerd, dat richting het oosten van Bulgarije ging. De plaatselijke cultuur werd verwoest. Heuvelforten verschenen, en de typische kegelvormige grafheuvels waarin de helden begraven werden; van de hoge cultuur ter plaatse, met mooi aardewerk, kleine gouden sieraden en een begin van het alfabet, bleef niets over. Het was een klein groepje cowboys, blijkt ook eruit dat het 800 jaar duurde voor een volgende golf uit het oosten over de eerste heen kwam (en over het eerder met rust gelaten West-Oekraine), en dat pas toen de barbaren verder trokken langs Donau en Rijn, 5000 jaar geleden hier, 4000 jaar geleden in Ierland, 3400 jaar geleden Kreta.
Een verklaring voor veel megalithische monumenten is dat het souvenirs waren, voor ons: men wist dat het fout zou gaan en men ging zich er niet tegen organiseren.

Zo kwamen de Indoeuropese talen in Europa: Keltisch, Germaans, Slavisch, Latijn, Grieks, Litouws, Lets, Albanees, en in Zuid-Azië: Hittietisch, Armeens,Koerdisch, Perzisch, Sanskriet. En zo kwam er moord en doodslag, een heersende klasse en een grote rechteloze massa, en een mannelijke oppergod.
Dit is bewezen, zie ook James Mallory's in search of the indoeuropeans. Let niet op de desinformatie die door geschiedenisboekjes, teleac en BBC verspreid wordt.
Andere lectuur: Michael Dames' the Avebury cycle, en Silbury Hill (vlakbij Avebury), met de theorie dat deze kunstmatige heuvel de zwangere buik van de godin is, met water eromheen het lichaam.
Ook Merlin Stone: the paradise papers.

Het is niet zo, dat wij elkaar altijd de hersens hebben ingeslagen, een populaire psychologische misvatting. In Europa zijn we er grotendeels weer vanaf sinds de grootste militaire organisatie, Duitsland, het lid op de neus kreeg. En daarom zijn we weer terug bij sekse-gelijkwaardigheid en is het christendom een aflopende zaak.

groeten.

[els]

Hai Vladivostok, bedankt voor je samenvatting van de geschiedenis.

De strekking van wat je zegt doet me erg denken aan wat Riane Eisler schreef in De Kelk en het Zwaard (The chalice and the blade). Heb je dat toevallig gelezen?

[vladivostok]

dag Els,

ja heb ik, en gelezen; klopt wel maar niet gedetailleerd. heb je Gimbutas gelezen? The civilization of the goddess, niet meer te koop wel nog in te zien in de Universiteitsbib Singel A'dam afd theologie - m.n. laatste hoofdstuk the end, over de zondeval (zeg ik), uitvinding van de mannelijke oppergod, invasie van de arische cowboys in de Balkan.
Zal ik trouwens het stukje brengen als nieuw onderwerp "basiskennis prehistorie, theologie en psychologie"? Zo is het misschien niet zichtbaar genoeg.

groeten, :klok:

[els]

Hai Vladivostok,

Ik heb een paar boeken van Gimbutas: The living goddesses, The goddesses and gods of Old Europe, The language of the goddess. Ik heb ze doorgelezen, niet echt als een geheel. Ik vind het wel interessant wat ze schrijft. Ze is nogal verguisd vanwege haar godinnentheorie, maar dat leidt mooi de aandacht af van de diverse patriarchale mythes die ze heeft doorgeprikt.
The civilization of the goddess ken ik niet. Bij de Amerikaanse boekhandel hebben ze af en toe heruitgaves van haar boeken, dus dat houd ik een beetje in de gaten. Ik zal ook de UB eens proberen.


Het is misschien inderdaad wel handig als je een nieuw onderwerp hierover opent. Dat is vooral handig als je het later nog eens terug probeert te vinden.

[Els_admin]

De meeste deskundigen zijn ervan overtuigd dat er het matriarchaat er het eerst was, en dat de mannen de dominantie hebben over weten te nemen en patriarchaten vestigden en de wereld naar hun idee organiseerden. Kernvraag is natuurlijk: hoe hebben die hem dat geflikt? Of: hoe hebben vrouwen dat kunnen laten gebeuren, zou je dat ook kunnen zeggen? Mythen en goden spelen daar m.i. een centrale rol in.

Ik heb er een theorie over, maar hij is nog in de maak. Volgens mij is de oorzaak van de dominantie van het patriarchaat dat het patriarchaat zich richt op zoveel mogelijk nakomelingen, die allemaal het patriarchaat gaan verspreiden, omdat ze met die ideologie worden opgevoed.
Vrouwen hebben in het patriarchaat een hele beperkte rol. Ze worden kort gehouden, moeten veel kinderen baren en ze hebben weinig bewegingsvrijheid. Ze kunnen niet meer deelnemen aan het ontwikkelen van nieuwe processen in de maatschappij, omdat ze niet hoeven te leren. Ze hoeven alleen maar het huishouden te doen en voor de kinderen te zorgen, de rest is geregeld.

Ook een groot probleem bij zelfontwikkeling door leren is dat de structuren waarin vrouwen zelf kennis overdragen zijn doorbroken, omdat vrouwen in een patriarchaat geen onbeperkte bewegingsvrijheid hebben.

Vrouwen die niet op die manier worden beperkt, hebben meer interesses dan alleen maar het krijgen van kinderen. Ze kunnen zich dus ook op andere gebieden ontwikkelen, en deelnemen aan de maatschappij buiten de familie. Maar daar gaat ook tijd inzitten. Daardoor zullen zulke vrouwen niet zomaar onbeperkt kinderen nemen, en hun levenswijze zal zich dus minder snel verspreiden.

Het gevolg is dat zulke 'vrije vrouwen' al snel in de minderheid zijn. Combineer dit nog met het kwaadspreken dat patriarchale mensen doen over vrije vrouwen en vrije seks, en ongebonden vrouwen zullen het uiteindelijk afleggen.

Ik vraag me af of tegen zo'n ontwikkeling iets te doen is. In elk geval moet je erop blijven hameren dat vrije seksualiteit voor vrouwen een heel belangrijk goed is, en dat het vaderrecht beslist geen onbetwistbaar recht is, zeker niet als het ten koste gaat van de vrijheid en dus vrije ontwikkeling van vrouwen.

[vladivostok]

Hoi,

"Matriarchaat" betekent moederheerschappij, maar de mannen in het paradijs konden juist doen wat ze wilden (en de vrouwen ook). Dat veranderde met de paard- en veenomaden op het grasland van Zuid-Rusland. Een 'fantasy'-roman die het aardig weergeeft is 'the year the horses came' van Mary Mckey (of McKey).
Wat het legertje arische cowboys 6300 jaar geleden in de Balkan aanrichtte was moord en verkrachting, en dat was niet te stoppen tot 60 jaar geleden.

[Hologram]

Mythen hadden in de oude tijd de functie die onderwijs, televisie en internet nu hadden: doorgeven van waarden en normen. Mythen zijn veranderbaar en manipuleerbaar. In de mythe van Adam en Eva wordt de overwinning van het patriachaat op het matriarchaat vastgelegd. Met onnoemelijke consequenties: de samenleving en wat we er nu van zien is patriarchaal: de wijsheid van Eva (de slang was voorheen een positief symbool)en Sofia is deels verloren gegaan. Anderen(mn in het buitenland) willen het patriarchaat vervangen door een andere dominatie: het matriarchaat. Hoe zou de wereld eruit gezien hebben als de wijsheid van Sofia (Ipv God de Vader!)leidmotief was geweest? Er zijn verschillen (ook emotioneel/psychisch) tussen 'mannen' en 'vrouwen'. Maw: ik ben op zoek naar antwoord op de vraag: wat is de specifieke wijsheid van vrouwen, waar we zo behoefte aan hebben. Wie helpt me daarmee?

De scheppingsmythologie in de Nag Hammadi-geschriften

Jaldabaoth en het Karma van Sophia

door Evelien Nijeboer

In 1945 zijn er in Nag Hammadi (Egypte) gnostische teksten gevonden, die op esoterisch gebied een belangrijke vondst genoemd kunnen worden. Het gaat om een verzameling scheppingsverhalen en openbaringen, die in onderlinge variaties verhalen over de manier waarop uit een bovenhiërarchische wereld onze kosmos tot stand gekomen is. Ze geven een zeer ongebruikelijke en verrassende visie op fundamentele zaken als de erfzonde, de oorsprong van goed en kwaad, etc. Omdat de teksten nogal moeilijk toegankelijk zijn, maar wel van groot belang voor deze tijd, is hier geprobeerd deze zienswijze in een meer verteerbare vorm weer te geven.

Sophia en Jaldabaoth

Volgens Rudolf Steiner beschikte men in de gnosis in de eerste eeuwen na Christus nog over een nagalm van een weten omtrent de oergeschiedenis van de schepping. De gnostische geschriften zouden in dit licht te begrijpen zijn. De Nag Hammadi-geschriften vallen in deze categorie. Ze gaan voor een groot deel over werelden die boven de tot onze kosmos behorende 9 engelhiërarchieën uit gaan: werelden van Vader, Moeder en Zoon, en de door hen geschapen Aeonen. Deze lijken te zijn beschreven vanuit een directe waarneming ervan. In deze regionen zijn “daad” en “gedachte” één en dezelfde werkelijkheid , net als “idee” en “wezen” Het is een zuiver mentale of geestelijke werkelijkheid, die bijna conceptueel aandoet. Tegelijkertijd is ieder wezen (Aeon) dat genoemd wordt een wereld op zichzelf.


Tekstfragment Nag Hammadi

Hoofdthema in deze scheppingsmythen is dat onze materiële wereld tot stand is gekomen door een in eerste instantie mislukte scheppingspoging van Aeon Sophia, die Jaldabaoth schiep, een arrogant beest dat op zijn beurt onze kosmos geschapen heeft. Doordat de Moeder zich ermee verbond accepteerde de Vader toch deze daad, als project om ook uit het onvolkomene het goede te laten ontstaan. In verschillende geschriften wordt heel exact behandeld hoe dit in zijn werk ging. Christus als Verlosser speelt een centrale rol hierin; daarnaast zijn er ook andere ‘lichten’, Aeonen en grote geesten die hierin hun rol spelen. Er zijn onderlinge variaties in de verschillende verhalen, toch is duidelijk dat ze dezelfde thematiek vanuit verschillende invalshoeken behandelen. In de onderstaande samenvatting is met name uitgegaan van de teksten ‘het geheime boek van Johannes’, ‘Oorsprong van de wereld’ en ‘Het wezen der machten’.


De teksten zaten tweeduizend jaar in deze pot onder de grond

Het ‘geheime boek van Johannes’ is een openbaring van de opgestane (en met de Vader verenigde) Christus aan de apostel Johannes. Hierin geeft Christus hem een nieuwe versie van het scheppingsverhaal, als vernieuwing van de Genesis zoals die door Mozes is opgetekend.. Er is uitgebreid aandacht voor de structuur van de bovenhiërarchische werelden waar onze wereld uit “gevallen” is. De herkomst van de teksten ‘Oorsprong van de wereld’ en ‘Wezen der machten’ is onbekend, en behandelt deze thematiek meer vanuit het standpunt van de Moeder, van de (geestelijke) levenssfeer waarin de aarde zich uitgevormd heeft. Hieronder eerst een samenvatting van ‘Het geheime boek van Johannes’.

‘Het geheime boek van Johannes’

Eerst is er de Vadergod, die met veel omschrijvingen als alomvattend, zonder begin of eind, ongrijpbaar en onbenoembaar wordt omschreven. Hij is een zuiver schenkend geestelijk levend licht. Als eerste scheppingsdaad doet Hij een evenbeeld van zichzelf uitstromen. Hierdoor kan Hij zich in zichzelf spiegelen, en zich van zichzelf bewust worden. De entiteit die zo geschapen wordt heet Moeder-vader, Barbelo, eerste Aeon, en opmerkelijk genoeg ook Eerste Mens. Dit wezen is androgyn, maar ten opzichte van de Vader toch vrouwelijk, vandaar dat zij hierna Moeder genoemd wordt. Zij doet raadselachtig, bijna duister aan: zij spiegelt het alomvattende Vaderwezen in zijn geheel vanuit een perifere bewustzijnstoestand, maar ís hem niet. Zij ontleent heel haar wezen aan de Vader, maar is als wezen toch zelfstandig. De Vader omvat alles, ook dat wat hij níet is; de Moeder-vader draagt Zijn reflectie in de vorm van een volmaakt bewustzijn.(1)

Barbelo vraagt de Vader om Voorkennis, en de Aeon Voorkennis wordt geboren. Zo vraagt zij verder om Onvergankelijkheid, Eeuwig Leven, Gedachte en Waarheid. Dit worden allemaal Aeonen, androgyne wezens (2) die in zich een geestelijke wereld van tijd of duur dragen. Met iedere nieuwe vraag benoemt zij een aspect van de Vader, en vraagt hem dit deel van zichzelf te manifesteren ofwel te scheppen. Dan kijkt de Moeder-vader scherp in het licht van de Vader terug en zo wordt een lichtvonk geboren, lijkend op de Vader maar kleiner van gestalte: zoon Christus. Deze vraagt ook om medewerkers: Bewustzijn, Wil en Woord. Hiermee schept Hij het Al. Daarna komen nog vier grote lichten uit de vereniging van Christus en de Onvergankelijkheid voort: Genade, Begrip, Waarneming en Verstand. Deze vier Lichten krijgen elk drie Aeonen onder zich, deze vormen een twaalfheid, waartoe ook Sophia (Wijsheid) behoort. Zo ontstaat een in zichzelf harmoniërende, maar toch ook in zich gedifferentieerde kosmische wereld (het Pleroma). Hierbinnen zijn er ook nog de wezens Adamas (“rode aarde”) en Seth (“genoegdoening”). Zij wijzen meer specifiek naar de mensheid vooruit. Adamas is een soort volmaakte geestelijk-fysieke mens, als het ware een zelfstandig afbeeld van de Moeder. Seth is zijn zoon, degene wiens ‘zaad’ bestaat uit alle Ikken (ontwikkelingskiemen) van de mensheid, die zich op dat moment nog moet gaan ontwikkelen.


A. Dürer: Maria (1511)

Dan komt een moment dat een lagere Aeon, Sophia, de impuls in zich voelt opkomen om een evenbeeld van zichzelf te scheppen.(3) Zij vergat echter haar mannelijke paargenoot in haar daad te betrekken; haar voortbrengsel was daardoor niet in overeenstemming met de heelheid van het Pleroma. In deze regionen zijn gedachte, wil en werkelijkheid één, dus zij kon pas zien wat ze gedaan had toen het al te laat was. Het wezen dat zij schiep heette Jaldabaoth, een arrogant beest dat niet wist waar hij vandaan kwam, en dacht dat hij de enige God was. Hij kluisterde zijn moeder aan zich door grote krachten aan haar te onttrekken, dit om een universum te scheppen (ons universum) ter meerdere eer en glorie van zichzelf. Het was een wereld waarin de materie (“het tekort”) als principe heerste; een eigenschap van materie is dat zij een veruiterlijkt beeld is dat wel afkomstig is uit, maar geen deel meer heeft aan de geest. Sophia werd opgeteerd en kwijnde weg terwijl ze probeerde haar fout voor het Pleroma te verbergen. Alleen de Moeder zag wat er gebeurde. In deze regionen is “zien” ongeveer gelijk aan accepteren, deel hebben aan; dit betekent dat de Moeder vanuit een hoger niveau de zin of noodzakelijkheid van Sophia’s daad inziet. Het Pleroma als zodanig is perfect, en daardoor niet voor ontwikkeling vatbaar. Het gaat hier om een lastig dilemma aangezien de Vader alles is, ook dat wat hij niet is. Alleen de Moeder, als spiegel van de Vader, kan bevatten dat ook de manifestatie van het onvolkomene noodzakelijk is, als voedingsbodem voor nieuwe ontwikkelingen.

Adamas

Vervolgens worden er een aantal acties op touw gezet om Jaldabaoth zover te krijgen dat hij meewerkt. Deze heeft inmiddels al vele hemelen en machten (Archonten) voor zichzelf geschapen. Dan tonen de Aeonen, heel slim, een beeld van de ware Mens (Adamas) op de wateren. Jaldabaoth en de zijnen raken ervan bezeten, en besluiten te proberen hem na te maken. Zij scheppen een vleselijk lichaam naar dit beeld, maar kunnen het niet oprichten omdat er geen geest in aanwezig is. Dan verlangt de Moeder de kracht terug, die Jaldabaoth aan haar onttrokken heeft.(4) Hierop fluisteren de Aeonen Jaldabaoth in, zijn geest uit te ademen in het zielloze lichaam, zodat het zal opstaan en leven. Hij doet dit, inderdaad begint het menselijke lichaam (Adam) te stralen van leven, maar is zich nog niet erg bewust. Jaldabaoth is dan de krachten, die hij gestolen had, kwijt.


De Ripleyrol, 16e eeuw

De Vader geeft het lichaam, waarin Adam is gaan wonen, een goddelijke vonk, de Epinoia. Dit om de krachten van de Moeder erin te bundelen. We mogen er vanuit gaan dat Adam in dit stadium nog androgyn is. De Epinoia werkt aan Adams lichaam, wekt zijn denken en stelt Sophia in staat haar fout te herstellen. Jaldabaoth ziet hoe Adam hem overtreft; hij brengt hem in zijn paradijs (dit is nog niet op de fysieke aarde), en legt een sluier over zijn kenvermogens. Opmerkelijk genoeg wordt hier het paradijs als een verdorven lusthof van de Archonten omschreven. Jaldabaoth verbiedt Adam ten strengste te eten van de Bomen van Kennis en Leven, omdat hij bang is dat Adam zich zijn ware oorsprong zal gaan herinneren. Christus zelf zegt echter, Adam geïnspireerd te hebben toch te eten van deze boom der Kennis (Ook Johannes verbaast zich hierover).

Jaldabaoth raakt bezeten van de Epinoia die hij in Adam waarneemt, en tracht met zijn wil deze geestvonk te pakken. Deze is natuurlijk niet op deze manier te pakken, maar toch wil hij het. In zijn verwoede poging schept hij, als beeld van deze goddelijke vonk, het vrouwelijke lichaam: Eva. Adam wordt weer uit zijn vergetelheid gewekt, doordat hij haar als zijn medemens en gelijke herkent. De Epinoia trekt zich terug in de Boom der Kennis, en onderwijst hen daar verder. Jaldabaoth vervloekt Eva, door te zeggen dat haar man heer over haar zal zijn (de tekst vermeldt dat hij nu eenmaal niet beter weet). Vervolgens gooit hij ze uit het paradijs. Jaldabaoth wordt dol bij het zien van Eva en verkracht haar, de andere archonten volgen zijn voorbeeld.(5) Uit deze verbintenis komen opmerkelijk genoeg Kaïn en Abel voort, het “beregezicht” en het “kattegezicht” (ook genoemd de “onrechtvaardige” en de “rechtvaardige”). Uit Adam en Eva wordt daarna Seth geboren; deze is dus hun (enige) eigenlijke zoon. In andere versies is ook hij degene die de erfelijkheidsstroom in gang zet, samen met zijn zuster/vrouw Norea. De laatste wordt in ‘het geheime boek van Johannes’ echter niet genoemd. Seth krijgt de taak de zaden van de Boom des Levens te halen uit het paradijs, en ze in Adams mond te leggen, opdat Adam kan sterven in het vertrouwen dat uit hem ooit de verlossing zal voortkomen.


E.Munch: Madonna (1894)


Sabaoth en Pistis-Zoë

Seth heeft dezelfde naam als de grote Seth, die de verzameling Ikken van mensheid als “zaad” heeft voortgebracht. Seth en Norea kunnen vermoedelijk gezien worden als meer menselijke of persoonlijke varianten op de nog meer kosmische Adam en Eva. Voor meer informatie hierover vanuit het standpunt van de Moeder moeten we naar de teksten ‘Oorsprong van de wereld’ en ‘Het wezen der machten’. In deze versie is Sophia simpelweg een product van Pistis (“geloof, vertrouwen”) die weer een directe emanatie van God is. Pistis aanschouwt Sophia’s mislukte voortbrengsel Jaldabaoth, die bralt dat hij de enige God is, en wordt ongerust. Ze laat hem weten dat er een God is die hem verre overtreft en hem zal overwinnen. Jaldabaoth’s zoon, Sabaoth hoort haar en bekeert zich. Hij wordt overgoten met Pistis’ licht, waardoor hij de jaloezie van Jaldabaoth en de zijnen wekt en oorlog tegen hen moet voeren. Hij wordt door Pistis verheven en schept zijn eigen hemelse woonplaats met vele geestelijke bewoners en krijgt bovendien Pistis’ dochter Zoë als partner. Zij onderwijst hem over de hogere hemelen. Er wordt gesproken over “Sabaoth en zijn Christus”, alsof Sabaoth een soort geestelijke drager is van (de dan nog macro- of buitenkosmische) Christus. Zoë en Sabaoth scheppen samen een aantal goede geesten, net zoals Jaldabaoth een aantal verdorven geesten schept. Dit alles gebeurt nog vóórdat Eva en het Paradijs bestonden.

Dan komt het project Mensheid in zicht. De hogere geesten tonen het beeld van de Ware Mens (Licht-Adam) op de wateren. Jaldabaoths paargenote, Pronoia (Voorzienigheid), wordt verliefd op deze Lichtgezant. Deze echter ‘haat’ haar omdat ze in de duisternis is. Omdat zij haar liefde niet kan bevredigen stort zij haar licht-bloed op de aarde, waardoor de aarde gereinigd wordt. Hieruit ontspruit Eros, en daarmee al het leven der natuur op aarde. De andere Archonten hebben Licht-adam ook gezien, en bespotten Jaldabaoth ermee. Deze stelt voor een fysieke vorm te maken naar Adams beeld, zodat hij erop verliefd zal worden en zich zal laten vangen. Hierop schept Pistis Sophia-Zoë, door een lichtdruppel te plengen in de wateren der chaos. Daarmee is zij hen voor en schept haar eigen mens het eerst. Zij is androgyn, en heeft een zoon, “de onderwijzer” die door de Archonten (ter misleiding) “het Beest” wordt genoemd. (6) Dit omdat hij wijzer is dan allen. Sabaoth krijgt verder de taak deze dingen te openbaren aan de zielen die in de vormen van de Archonten zullen gaan wonen.


‘Aurora’, J.Böhme, Theosophische Werke, 1682

Het lichaam van Adam, dat de Archonten geschapen hebben, ligt roerloos omdat er geen geest in aanwezig is. Sophia-Zoë stuurt hem haar adem; hij kan zich dan bewegen, maar nog niet opstaan. De Archonten zijn gerust, en zetten Adam in het paradijs. Dan wordt Adam door Sophia-Zoë, ’die ook Eva genoemd wordt’ (7), tot leven gewekt. Hij staat op en zijn ogen worden geopend doordat hij haar herkent als zijn wederhelft. Hierop ontwaren ook de Archonten Eva-Sophia-Zoë, en willen haar grijpen. Zij laat een fysiek evenbeeld achter, en verenigt zich met de Boom der Kennis. De Archonten verkrachten dit fysieke evenbeeld, waarmee zij per saldo slechts zichzelf (hun eigen soort lichamelijkheid) bezoedelen en veroordelen. Ook in deze versie komen Kaïn en Abel uit deze vereniging voort. De Archonten waarschuwen Adam en Eva niet te eten van de Boom der Kennis. Dan komt echter de zoon van Sophia-Zoë, “het Beest” ofwel de Onderwijzer, en zegt hen juist wel te eten van deze boom, opdat zij zich hun hemelse oorsprong zullen herinneren. In de kortere versie ‘Wezen der Machten’ wordt gezegd dat de “geestelijke vrouw” (Sophia-Zoë zelf) in de slang gaat, en Eva onderwijst. Eva en Adam eten, en worden gewekt voor de Gnosis (kennis omtrent het Pleroma). Als Jaldabaoth het merkt, vervloekt hij hen en alle dingen die hij zelf geschapen heeft, en gooit hen uit het Paradijs. Sophia-Zoë wordt boos hierom, en werpt de Archonten op de aarde waar ze als demonen zullen verblijven. Hierna schept zij de Phoenix, als beeld voor de opstanding uit de dood.

Norea

In ‘Het wezen der machten’ wordt nader ingegaan op de figuur Norea. Zij is de dochter van Adam en Eva, en zuster/vrouw van Seth. Eva noemt haar een ‘helpster voor vele geslachten der mensheid’. Ook wordt ze genoemd als ‘de maagd die niet door de Archonten bezoedeld is’. De tekst komt grotendeels overeen met ‘Oorsprong van de wereld’. Halverwege het verhaal, na het scheppingsproces, gaan de Archonten naar Norea en liegen haar voor dat haar moeder Eva naar hun kant is overgelopen. Als ze hen niet gelooft proberen ze haar met geweld te pakken. Dan roept Norea de Vader aan, en Aeon Eleleth (zijnde ‘het begrijpen’) komt naar haar toe. Hij licht haar in omtrent de oorsprong en het wezen van Jaldabaoth en de zijnen, en ook omtrent Norea’s eigen ‘wortel’ in de waarheid. Het verhaal dan gaat over in de Ik-vorm; Norea vertelt het hele scheppingsverhaal nog eens opnieuw, als zij de kennis reproduceert die zij van Eleleth gekregen heeft. Door deze kennis is zij gewapend: Jaldabaoth en de zijnen houden er niet van gezien te worden en verdwijnen naar de achtergrond. Norea zelf wordt in eerste instantie door deze kennis zo in beslag genomen (‘kennen’ en ‘één zijn met’ zijn in deze regionen nog steeds min of meer hetzelfde) dat zij zichzelf nauwelijks meer van deze wezens der materie kan onderscheiden. Als zij echter hiernaar vraagt hoort zij dat zij direct uit de Vader is, en dus eigenlijk reeds verlost.

De gestalte van Norea lijkt raadselachtig; haar kennis over het boze maakt haar verwant eraan. Tegelijkertijd wordt omschreven dat zij een ’wortel der waarheid’ bezit, direct uit de Vader is, en niet bezoedeld is door de Archonten. Wellicht maakt dit dat zij ertegen bestand is de kennis omtrent hen te dragen. Zij wordt ingezet om de erfelijkheidsstroom (gevolg van de “erfzonde”) te verzorgen. Je zou kunnen zeggen dat zij een principe vertegenwoordigt dat in de geest één is, maar zich op aarde gespleten toont als de kloof tussen geest en materie. Zij moet in haar wezen deze kloof zien te overbruggen, een menselijk gezien onmogelijke opgave; wel heeft zij direct contact met dit zeer hoge principe, als om haar hierbij te helpen.(8) Hier doemt een vergelijking met de hierboven omschreven Moeder op; deze heeft een soortgelijke positie ten opzichte van de Boze. Als de “mensendochter” van Eva representeert Norea waarschijnlijk de verbinding die de Moeder met Sophia is aangegaan, toen zij Jaldabaoth schiep.

Je zou kunnen zeggen dat de Moeder zich op eenzelfde manier met Sophia verbonden heeft, als dat de Vader zich door Christus heen uitdrukt. Zij hebben echter zeer verschillende verhoudingen tot de Boze. Christus wordt vanuit de Vadergod als het ware geofferd aan de Boze, en treedt hem vanuit de geest en van buitenaf tegemoet. Dit betekent, dat Christus en de Boze altijd als opponenten van elkaar zullen optreden. Hierdoor ontstaat de situatie dat Christus niet anders kan dan zich op aarde aan de Boze te offeren, om hem in de geest te kunnen overwinnen. Sophia heeft een meer complexe verhouding tot de Boze. Ze heeft hem immers zelf (in onwetendheid) voortgebracht, en ging er in eerste instantie bijna zelf aan ten onder. Doordat de Moeder-vader haar draagt zal Sophia haar “fout” ten goede kunnen keren: dit door zichzelf en de eigen wilsimpulsen te leren kennen en begrijpen. Het is een uitgesproken troostrijke gedachte dat fouten nodig zijn om van te leren, dat het juist onze onvolkomenheden zijn waaraan we ons kunnen ontwikkelen. Sterker nog: de ziel die zich te zeer schaamt of te bang is om zichzelf onder ogen te zien, lijkt nog het meest op Sophia die door Jaldabaoth wordt leeggezogen, zonder dat zij om hulp durft te vragen.

Licht- én duisternismysteriën

De Nag-Hammadi teksten zijn zó revolutionair dat het een fundamentele omscholing eist om ze in het bewustzijn op te kunnen nemen. Dit is één van de redenen dat ze zo moeilijk te begrijpen zijn. De heerschappij van Kaïn en Abel bijvoorbeeld, die in de westerse esoterie (Vrijmetselarij) als hoogste instantie beschouwd wordt, wordt door deze teksten naar de tweede rang verwezen. Kaïn en Abel zijn immers allebei zonen van de Archonten, die Eva verkracht hebben. Meest ingrijpend is natuurlijk het idee dat volgens het hier vertegenwoordigde standpunt veel, zo niet het grootste deel van het westerse gedachtengoed is gebaseerd op het standpunt van de boze demiurg, ook bekend als de Draak ofwel de Boze. Híj heeft Eva bezoedeld en vervloekt, terwijl het niet Lucifer maar Christus was die haar liet eten van de boom der Kennis. De gangbare visie op erfzonde, sexualiteit en dergelijke (het gespleten hoer-madonna-vrouwbeeld) komt zo radicaal op zijn kop te staan. De Madonna, het onbevlekte beeld van de eeuwige Sophia, wordt aangewezen als de oorsprong van het boze in de wereld, terwijl Eva juist degene zou zijn geweest die Adam tot menszijn wekte, en tot kennis heeft gebracht.

Toegepast op het beschouwen van de licht- en duisternis-mysteriën, wordt door deze teksten veel duidelijk over de wisselwerking tussen deze twee hoofdstromen. Van oudsher werkten deze verschillende stromingen samen, (vaak bestreden ze elkaar helaas ook); dit is waar Christus aan het kruis op doelde toen hij tot Maria en Johannes zei “moeder, zie uw zoon; zoon, zie uw moeder”. Lichtmysteriën (Moeder) hebben van oudsher te maken met het schouwen, de ontwikkeling van het Geestzelf. Duisternismysteriën (Zoon) hebben te maken met Levensgeest en Geestmens, met inspiratief bewustzijn en het uitoefenen van magie, gerichte wilskracht. De duisternis-mysteriën onderhielden contacten met mensen van de licht-mysteriën, die hen hielpen om bewustzijn omtrent het eigen doen te verkrijgen. Uit de tekst volgt echter dat een Geestzelf-ontwikkeling ook niet op zichzelf kan staan. De eerste zoon van Sophia is Jaldabaoth. Als het Geestzelf-bewustzijn niet gericht is op het verzorgen en begeleiden van de ontwikkeling van de Mensenzoon, dan gaat de draak in de mens zich van deze kracht bedienen. Het Geestzelf wordt dan tot instrument van de dubbelganger, en versterkt de mantel van zelfbehoud die een mens juist moet loslaten en omvormen om tot zijn ware Ik te kunnen komen. Alleen de directe toewijding en overgave aan het ontwikkelen van de Mensenzoon, kan ervoor zorgen dat een mens zichzelf voorbij komt.

Ter afsluiting; boeiend is het om door deze geschriften een vermoeden te krijgen van de achtergrondgeschiedenis van vele hoge wezens, bijvoorbeeld de aartsengelen. Zo is er er de verwijzing naar de figuur Samaël, één van de namen van Jaldabaoth als de Marsgeest, in de rij van planeetgeesten als Gabriël, Anaël, Michaël en Rafaël. Michaël, de aartsengel van de zon, lijkt wel zeer nauw verbonden met Sabaoth, de zoon van Jaldabaoth die het licht van de Moeder ontvangen heeft en hierdoor Christusdrager werd. Orifiël of Uriël, de bij vlagen grimmige Saturnus-aartsengel, is vermoedelijk dezelfde als Oriël of Oroiaël, die als één van de vier lichten genoemd wordt. Dit roept de spannende vraag op of hier een algemene wetmatigheid achter zit, waarbij typische representanten van de lichtmysteriën (b.v. Michaël) eigenlijk in de wereld van Jaldabaoth hun oorsprong hebben, terwijl representanten van de duisternismysteriën (b.v. Orifiël) ooit juist uit ‘de Vader’ zijn voortgekomen.

De Nag-Hammadi geschriften zijn integraal vertaald en van toelichting voorzien door Jacob Slavenburg en Wil Glaudemans, en in twee delen uitgegeven door uitgeverij Ankh-Hermes.

Noten

(1) Een tekst als ‘Donder, volmaakt bewustzijn’ illustreert dit; het is een aaneenschakeling van paradoxen als “Ik ben de hoer en de heilige; ik ben de onvruchtbare, en vele zijn mijn kinderen” etc.
(2) Een Aeon kan gezien worden als een twee-eenheid: op een hoger niveau één, zich manifesterend als tweeheid (een mannelijk en een vrouwelijk deel). Volgens de tekst dragen ze veelal ook twee namen.
(3) Iedere Aeon draagt de volheid van het Pleroma in zich.
(4) Niet helemaal duidelijk is, of hier Sophia of de Moeder-vader bedoeld wordt. Waarschijnlijk de vereniging van beiden.
(5) Deze plastische omschrijving komt het best tot zijn recht als men het zeer letterlijk neemt. Eva is het vleselijke beeld van de goddelijke vonk in de mens; Jaldabaoth kan niet anders dan deze in bezit te willen nemen, en zich ermee verenigen. Hij doet dit wederrechtelijk via de materie (het vlees).
(6) Deze omschrijving doet denken aan een soort voor-menselijke Mensenzoon, die zich hier dan toont als een nog menselijk-onschuldig dubbelgangerwezen, of, zoals Socrates zijn geweten noemde, zijn “daimonon”.
(7) Directe overname uit de tekst ‘oorsprong van de wereld’. Later wordt wél onderscheid gemaakt tussen de fysieke Eva en de geestelijke Sophia-Zoë; wellicht zijn ze hier nog één.
(8) In de tekst ‘Begrip van Norea’ wordt genoemd dat zij de vier Lichten, ontstaan uit de vereniging van Christus en Onvergankelijkheid, tot helpers heeft. Dit zijn Begrip (“het begrijpen”), Genade, Waarneming en Verstand.

[Balance]

Dag Hologram.

Allereerst welkom op de site.
Bedankt voor je meer dan uitvoerige reactie. Ik heb hem uitgeprint en ga hem bestuderen en kom er zeker op terug.

[Balance]

De basis van mythen zijn archetypen. Ik probeer hierna uit te leggen wat een archetype is.

Zoals een mens een persoonlijke geschiedenis heeft met alle ervaringen, beslissingen, gevoelens, gedachten, ups en downs - en zoals de mens een aantal eigenschappen (lichamelijk en psychisch) van zijn ouders ge-erfd heeft, zo heeft de mensheid ook een collectieve geschiedenis.

Archetypen zijn overgeerfde manieren van reageren, die de mensheid sedert de oertijd heeft opgebouwd in situaties van angst, strijd, dood, levensvervulling enz. Ze zijn geladen met impulsen, emoties, driften, behoeften, enz.

Archetypen zijn potentiele gedragspatronen, gedrags-mogelijkheden volgens een bepaald patroon. Een bekend archetype is dat van de held. De opbouw van een heldenverhaal (of dat nu in een mythe is, of in een hedendaagse film) is bijna altijd hetzelfde: 1. de held wordt meestal op bijzondere wijze geboren (hij/zij is geen gewoon mens) 2. hij/zij verneemt een roeping, een opdracht op reis te gaan 3. soms zal de held dat zelf niet willen en verzet hij zich tegen de opdracht. 4. uiteindelijk gaat hij/zij toch en op de tocht/reis ontmoet hij vele gevaren die hij moet overwinnen (dat is vaak de levensreis) 5. soms krijgt de held een helper, die echter geestelijk de mindere is van de echte held 6. de held raakt meestal gewond en herstelt 7. uiteindelijk vecht hij/zij meestal tegen een overmacht (het 'kwade') en 8. zij/ hij wint (of niet) en krijgt een beloning.

(Als je dit stramien kent, wordt elke Amerikaanse film dodelijk saai - sorry.)

Of het nu Beowulf is of Jezus van Nazareth, Fortuyn of Diana, het gaat allemaal volgens hetzelfde patroon.

Archteypen zijn een aanleg om op een bepaalde manier op het leven en/of problemen te reageren. Er zijn veel archetypen. Een van de archetypen heeft de leiding in ons leven, of in een deel van ons leven. Archetypen zeggen ons als het ware:
als JIJ je leven ZO vorm geeft, krijgt het een volwaardige menselijke vervulling.

In onze patriarchale cultuur wordt van mannen gevraagd zich aan te passen, waardoor een groot deel van de vrouwelijke archteypen die hij ook in zich heeft (bvb. dat van de Verzorgende Moeder) ontkend en vergeten worden. Daarmee is zo'n man dan niet kompleet mens. Hij laat zich afsnijden / snijdt zichzelf af van een deel van zijn ware aard. Gelukkig komen er in (bvb) ons land steeds meer mannen die zich deze vreugde niet laten afpakken en ervoor kiezen een deel van een mannelijk (Zeus/Mars/Hermes) archtype te laten voor wat het is en laten een flink deel van een vrouwelijk archtype in zichzelf toe.

Zoals gezegd: er zijn typische mannelijke archetypen, typische vrouwelijk archtypen, kind-archetypen en dier-archetypen. Beelden van archetypen hebben vaak een positieve en een negatieve kant.

Bvb. de Griekse godinnen en goden verbeelden ieder voor zich zo'n archetype. Denk maar aan de Held en zijn reis met opdrachten.

Er zijn archtypen met positieve lijkende krachten en met negatief lijkende krachten.

Een van de archetypen die we allemaal in ons hebben is die van 'de wijze'. Dat kan een mannelijke wijze of een vrouwlijke wijze zijn.

Athena is weliswaar de godin van de Wijsheid, maar een bepaald soort wijsheid, nl. de koelere, klinische, afstandelijke, intellectuele. Niet voor niets kwam zij uit het (denk) hoofd van Zeus en droeg zij een (mannelijk!) wapenuitrusting. Eigenlijk is zij een vermannelijkte wijze, omdat het patriarchaat een echt vrouwlijke wijze niet toe kon staan. Sommigen beschouwen haar als een verraadster van het vrouwlijke.

Een eerder ander type wijze vrouw is de godin Metis. Metis is de eerste vrouw van Zeus, die in verwachting is van een kind. Zeus (het patriarchaat) vreest dat dit kind zijn macht zal overnemen en slikte de zwangere Metis daarom in.

Hij kreeg een barstende hoofdpijn, zijn hoofd werd geopend door een bijl van Hephaistos en uit het hoofd verscheen Athene, in volle wapenuitrusting!

Met het inslikken van Metis is iets fascinerends gebeurd: een zoon van Metis en Zeus kon niet geboren worden. Dit is de grote ontbrekende god bij de grieken. Een zoon van dit godenpaar zou zijn vader verdrongen hebben om liefdevol en met vrouwelijke wijsheid te heersen, ipv met geweld.
Hij zou een andere vader zijn geweest dan de patriarchale afwezige vader die we zo goed gekend hebben in de geschiedenis. (Of juist niet natuurlijk - voor wie hem vat). De geschiedenis was er nog niet klaar voor.

[Balance]

Een archetype anno 2005.

Wat mij altijd gefascineerd heeft is dat het meest uitgeleende boek in de bibliotheken niet een wereld-bestseller is, maar..... het boek "Verzwegen verleden" van Henny Thyssing - de Boer. Dit is al jaren zo en ze is met afstand ! de meest geleende auteur. Het gaat om een streekroman.

Een Groningse onderzoekster, Annemarie van Buuren, heeft een promotie-onderzoek gedaan met als vraag wat streekromans zo trekt in vrouwen. (De categorie wordt praktisch alleen door vrouwen gelezen - en dan zeker niet alleen plattelandse).

Zij is voorbij gegaan aan de heersende mening dat dit een flut-genre is en was nieuwsgierig waarom zoveel gewone vrouwen dit soort boeken zo graag lezen.

Samengevat zegt ze dat de aanvankelijke gedachte dat het zou gaan om het immer aanwezige liefdesverhaal niet klopt. Vrouwen blijken dit soort boeken vooral te lezen omdat de moederfiguur in dit genre zo'n belangrijke rol speelt.

Het is de heldin die op zoek is naar de ware liefde voor haar kind. De ware liefde die ze zelf zo zelfopoffend (!!!) vaak heeft moeten ontberen.

De moederfiguur is altijd op de achtergrond aanwezig. Haar kind handelt en groeit, de moeder vormt het decor. De moeder handelt niet: ze zit thuis na te denken over haar kind. Ze 'interpreteert en becommentarieert' de gebeurtenissen en is daarmee een van de belanbgrijkste personages, ook al is dat vanuit de achtergrond. Ze heeft het uiteindelijk altijd bij het rechte eind.

Wat vrouwen in deze boeken dus zo aantrekt is het archetype van de wijze vrouw!



uitroepteken