Byzantijnse Madonna - artikel

[els]

Tijdens de grote schoonmaak kwam in in mijn huis een artikel tegen uit een oud tijdschrift, Elsevier's Maandschrift, uit 1933, over 'De ontwikkeling van de typen der Byzantijnse Madonna's', van Elisabeth Korevaar-Hesseling.

Omdat ik nooit weet wat je met een huis vol van dit soort oude papieren moet doen, besloot ik maar om het op het web te zetten, dan is het tenminste niet voor niets geschreven. Ik vond het eigenlijk wel interessant.



Ik ga denk ik eens op zoek naar nog wat aanvullende afbeeldingen. De plaatjes die erbijstonden waren redelijk van kwaliteit, maar bij het scannen verloren ze erg veel detail.

[els]

Na meer dan een jaar: eindelijk deel 2!

http://www.nissaba.nl/godinnen/madonna_2.shtml

[els]

Wel grappig dat ik net een boek over de gnostische oorsprong van Jezus uit heb, en nu een boek zit te lezen over de herkomst van Jezus uit Julius Caesar. Beide boeken geven een andere context voor hun argumenten. Het ligt natuurlijk voor de hand dat het christendom in een Romeinse context is ontstaan, maar dat tevens de gnostiek uit deze Grieks-Romeinse cultureel-religieuze periode komt.

Eerst maar eens samenvatten en alle types op een rijtje zetten. Het gaat om de verschillende typen waarmee in het Byzantijnse Rijk Maria als Theotokos, 'Moeder van God', wordt weergegeven, dus hoe ze is afgebeeld met het kind.

De volgende kwamen we tegen:

Theotokos (moeder van god)

Nicopoia ('Zegebrengster'). Zittend, met het kind recht voor zich, soms de hand zegenend opgeheven.

Hodegitria (wegwijster)

Orant (biddende houding)

Blacherniotissa, zo genoemd naar een kerk in de wijk Blachernae te Constantinopel. Maria als Orant (biddend), maar zonder kind.

Platytera. Ook als orant (biddend), maar met het kind als nimbus voor haar borst.

Kyriotissa (van 'kyrios'). Zij staat rechtop, maar houdt het kind in zittende houding vast.

Eleousa (medelijdende madonna). Haar uitdrukking verraadt een voorgevoel over de bestemming van het kind.

Lactans (zogende madonna)

Maesta (in volle majesteit).

Hier is een andere website waar deze types worden opgesomd, met afbeeldingen van modernere kwaliteit:

http://www.heuvelrugkerken.nl/maria2.htm

Hier zijn nog een paar websites waar je meer afbeeldingen kan zien.

http://www.iconsexplained.com/iec/iec_i ... uitria.htm
http://www.iconenschilder.nl/galerie7.htm

http://nl.wikipedia.org/wiki/Maest%C3%A0
Maesta; Maria in majesteit afgebeeld, getroond en omgeven door engelen en heiligen.

Ik ga later op zoek naar verwantschap tussen deze types en godinnen met dezelfde functies, of andere contexten, maar nu niet meer.

[willy]

Byzantinische Doppelikone (Konstantinopel Anfang 14 Jh.) mit der Hl. Jungfrau Psychosostria.
Ohrid Ikonenmuseeum



Byzantinische Doppelikone (Konstanitinopel Anfang 14 Jh.) mit der Verkündung.
Ohrid Ikonenmuseeum

[willy]

Virgin of Vladmir perhaps the most famous of Byzantine icons.