Ontelbare Griekse mythen vind je in een andere gedaante terug in de bijbel. De motieven zijn veranderd, het verhaal heeft een andere boodschap, maar de gemeenschappelijke herkomst is onmiskenbaar.
Ik heb nu eens als voorbeeld een vergelijking van de verhalen van de Griekse Myrrha en de bijbelse Lot.
Myrrha was de moeder van Adonis. Adonis is een vergriekste vorm van een Semitische god die kan worden gezien als voorloper van Jezus. Myrrha is natuurlijk de voorloopster van Maria. Adonis komt van het Semitische Adon, 'Heer'. Op die manier wordt ook de god van de bijbel een paar keer aangesproken.
Hier de verhalen in een notedop.
Myrrha is dezelfde als Smyrna. Na een aanvaring met Aphrodite (eigenlijk een alter ego van Myrrha) zorgde deze godin ervoor dat ze verliefd werd op haar vader. Met hulp van haar verzorgster werd de vader bedweld, en Myrrha had seksuele gemeenschap met hem, waarna ze zwanger werd van Adonis.
Toen haar vader hoorde wat er gebeurde, ging hij zijn dochter achterna met een zwaard. Juist op het moment dat hij het boven haar hoofd wilde laten neerdalen, veranderde Aphrodite haar in een mirreboom. Het zwaard spleet de boom in tweeën, en Adonis kwam eruit.
Lot was een neefje van Abraham. Hij leefde in het land van de steden Sodom en Gomorra. Deze steden werden verwoest door god: de seksuele ontaardheid van deze steden is tot op de dag van vandaag spreekwoordelijk. De vrouw van Lot werd veranderd in een zoutpilaar, toen ze tijdens haar vlucht omkeek om te zien wat er van haar stad was geworden.
Omdat iedereen van hun stam was gedood, werd Lot door zijn dochters bedwelmd en zij hadden gemeenschap met hem, zodat ze zwanger werden en hun stam voor uitroeing behoedden.
'Lot' is het Semitische woord voor mirre; deze wetenschap maakt de verwantschap tussen de verhalen nog duidelijker.
Geen van beide verhalen hebben 'de oorspronkelijke vorm'. In de bijbel is het de gehistoriseerde versie van de vroeger godsdienst, en ook de moraal is aangepast aan de nieuwe tijd. Het zou interessant zijn te kunnen achterhalen wie dit deed, en wanneer.
Bij de Grieken is de mythische herkomst duidelijker, maar ook hier is de moraal aangepast aan een patriarchale tijd, te herkennen aan de manier waarop Myrrha wordt verguisd en gestraft.
Het lijkt me leuk om de verschillende motieven van deze verhalen eens op een rijtje te zetten, om te kijken hoe de godsdiensten de godsdiensten en rituelen in hun mythen veranderen. Het lijkt me ook interessant om uit te vinden hoe dit in zijn werk gaat, en waarom ze dit doen.