Luce Irigaray (1930 of 1932) ,Frans-Belgisch filosofe, psychoanalytica, taalkundige en feministe.
Zij werd in 1930 of in 1932 in België geboren (zij is terughoudend over haar persoonlijk leven en haar precieze geboortejaar is niet bekend). Na haar afstuderen aan de Universiteit van Leuven (1955) studeerde zij in 1961 in Parijs nogmaals af, in de psychologie.
Na vervolgens enkele jaren in België te hebben gewerkt, keerde zij terug naar Frankrijk. Zij stond onder invloed van de psychoanalyticus Jacques Lacan, en promoveerde 1n 1968 in de linguïstiek. Na een docentschap aan de Universiteit van Vincennes (1970—1974) promoveerde zij opnieuw, ditmaal op een filosofisch onderwerp, om spoedig daarna de universiteit te verlaten. Als reden daarvoor wordt wel aangegeven dat zij zich in haar proefschrift te kritisch had opgesteld tegen het mannenbolwerk en tegen de denkbeelden van Lacans school, het 'fallocentrisme' waarin de man nog steeds centraal stond.
In 1982 was Irigaray gastdocent aan de Rotterdamse Erasmusuniversiteit. Sinds de tachtiger jaren biedt zij ideologische steun aan de Italiaanse communistische beweging. Zij is al tientallen jaren verbonden aan het “Centre National de Recherche Scientifique de Paris”, thans op het gebied van de filosofie.
Feminisme
Irigaray wijst op de lichamelijke, culturele en maatschappelijke verschillen tussen vrouwen en mannen. Dit is haar op kritiek uit feministische hoek komen te staan: zij zou deze verschillen eeuwigheidswaarde toekennen, en ze daarmee bevestigen.
Toch is dit niet wat Irigaray bedoelt. Zij betoogt veeleer dat de verschillen (de seksuele differentie) maatschappelijk ontstaan, en daardoor weliswaar bestaan, maar van maatschappij tot maatschappij verschillen. Zij hebben dus geen universele geldigheid; maar als zij eenmaal gevormd zijn, dient het individu er wel mee in het reine te komen.
Mannen worden bijvoorbeeld, in de westerse maatschappij, veelal als rationeler beschouwd, vrouwen als emotioneler; Iragaray bestrijdt juist dat dit onderscheid wezenlijk is.
[...]
Voor de gehele tekst zie:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Luce_IrigarayLuce Irigaray
Kritiek
Deze visie is Irigaray op scherpe kritiek komen te staan. Blijkbaar kent zij de heteroseksuele relatie meer waarde toe dan de homoseksuele; en het lijkt erop dat zij de minderheidsrol van een zwarte in een witte omgeving bagatelliseert.
Tevens is haar visie haar uit feministische hoek op het verwijt komen te staan dat zij de man-vrouwverschillen niet (zoals in feministische kring gebruikelijk is) als cultureel bepaald ziet, maar als essentieel.
De ander
In ieder geval benadrukt Irigaray hiermee dat een “wij”-relatie op een verschil is gebaseerd: “ik” versus “jij”. Die wij-relatie is bij haar echter tevens een twee-relatie, die zij wil uitbreiden naar meer veelomvattende maatschappelijke relaties.
Het anderszijn biedt de gelegenheid tot een ontmoeting met de ander; die is daardoor niet het object van onze "afsplitsing", maar is gelijkwaardig, en verschilt van ons. Zij beoogt de genderrelatie tussen twee individuen uit te breiden naar bredere vraagstukken van politiek en van identiteitsverschillen.
Zo heeft zij zich voorvechtster betoond van een Europees burgerschap, dat ook weer diversiteit in zich besloten houdt: verschillen in religie, naar culturele achtergrond, en in etnisch opzicht. Het Europees burgerschap aanvaardt in haar visie die verschillen, in plaats van ze te negeren. Hierbij komt ook de noodzaak tot herbezinning doordat wij ons ervan bewust zijn geworden dat de Westerse cultuur niet de enig bestaande is: ook in dit opzicht ontmoeten wij het andere.
Irigarays aandacht voor de mondialisering is ook aandacht voor milieuzaken. Als marxiste (zij is sterk betrokken bij Italiaanse linkse bewegingen) legt zij niet de nadruk op de traditionele tegenstelling tussen elkaar uitbuitende maatschappelijke groeperingen, maar op de huidige en toekomstige exploitatie door de mens van zijn omgeving.