Je moet er een tekst bijnemen die je wil deconstrueren. Dat kan gaan om een tekst uit de oudheid, maar ook om een latere tekst waarin een bepaalde weergave over het vroege christendom wordt gegeven die je wil ontmaskeren. Dus niet zomaar in het wilde weg wantoestanden opsommen, maar systematisch beweringen ontmantelen.
Els, is dit wat ge daaronder verstaat ?
Het achterhouden van bewijsmateriaal
Gezien het feit dat Marcus in sterke mate de richtlijn vormde voor de andere twee synoptische evangeliën, is het opvallend dat de structuur twee in het oog springende onregelmatigheden bevat. Ten eerste bevat de bekende versie elementen die in de oudste Griekse manuscripten ontbreken. Ten tweede ontbreekt er een gedeelte dat wél voorkwam in de oorspronkelijke versie.
In de vierde eeuw, toen het Nieuwe Testament werd verzameld, eindigde het evangelie van Marcus bij het huidige hoofdstuk 16, vers 8, vóór het relaas over de gebeurtenissen na de opstanding.(7) Deze kortere manuscripten vormen een onderdeel van de
Codex Vaticanus en de
Codex Sinaiticus in het Vaticaanse Archief.(8) Het is tegenwoordig een algemeen geaccepteerd feit dat de laatste twaalf verzen van Marcus 16, met hun afwijkende literaire stijl, ergens na 397 als later geschreven appendices werden toegevoegd door de bisschoppen die het Nieuwe Testament selecteerden.
Oorspronkelijk eindigde het evangelie van Marcus bij vers 16:8, waarin Maria Magdalena en de andere vrouwen terugkeren uit Jezus' lege graf. De extra verzen werden toegevoegd met twee specifieke doeleinden. Het valse bijbelvers Marcus 16:9 is een strategische herinnering aan Maria’s “
zeven demonen” uit Lucas 8:2. Het is zelfs de enige andere bijbelverwijzing naar dit fenomeen, en het heeft tot gevolg dat Maria's status op dit cruciale moment wordt verlaagd.
Bovendien geeft de herrezen Jezus in het al even valse bijbelvers Marcus 16:15 zijn mannelijke apostelen de volgende instructie : “Trek heel de wereld rond en maak aan ieder schepsel het goede nieuws bekend”. Maria Magdalena en de andere vrouwen worden opnieuw uit het evangelische plaatje verwijderd, zodat de mannen opnieuw het alleenrecht op deze beweging kunnen opeisen.(9)
In tegenstelling tot wat deze toevoeging suggereert, werd onlangs onthuld dat voordat het evangelie van Marcus in het Nieuwe Testament werd opgenomen, er een flink deel over Maria Magdalena, Marta en de opwekking van Lazarus uit was verwijderd. In 1958 vond Morton Smith, die later professor Oude Geschiedenis werd aan Columbia University, een fascinerend manuscript van de oecumenische patriarch van Constantinopel in de torenbibliotheek van het klooster in Mar Saba, bij Qumran.
Smith had de opdracht de bibliotheekverzameling te catalogiseren, en na verloop van tijd deed hij een bijzondere ontdekking. In een boek met de werken van Sint Ignatius van Antiochië uit de eerste eeuw zat een afschrift van een brief van de kerkvader Clemens van Alexandrië (ca. 150-215).(10) Hij was gericht aan zijn collega Theodorus en bevatte een kort, onbekend fragment uit het evangelie van Marcus.
In zijn brief besprak Clemens een onorthodoxe groep genaamd “de Carpocraten”, die werden geïnspireerd door de leer van Marta en Salome (dat wil zeggen Helena-Salome, de vrouw van Simon-Lazarus, niet Jezus' zuster Sarah-Salome).(11) In de brief werd verordonneerd om een deel van de oorspronkelijke inhoud van Marcus te verzwijgen, omdat de informatie niet overeenkwam met de orthodoxe eisen. Clemens gaf hiervoor de volgende verklaring :
Want zelfs als zij [de Carpocraten] iets waars zouden zeggen, moet iemand die van de waarheid houdt het niet met hen eens zijn. Want niet alle ware zaken zijn de waarheid; en die waarheid die naar menselijke maatstaven waar schijnt te zijn moet niet worden verkozen boven de ware waarheid - de waarheid volgens het geloof. Men moet nooit voor hen wijken; en als zij hun vervalsingen naar voren brengen, moet men nooit toegeven dat het geheime evangelie, van Marcus is, maar men moet het onder ede ontkennen. Want niet alle ware dingen moeten tegen alle mensen worden gezegd.(12)
In de coupure uit Marcus roept Lazarus naar Jezus vanuit zijn graf, nog voor de steen werd teruggerold.(13) Hieruit blijkt duidelijk dat de man niet in de lichamelijke betekenis dood was, en dat Jezus “opwekking” niet het bovennatuurlijke wonder was zoals het meestal wordt omschreven.
Omdat de opwekking van Lazarus door de heilige Clemens uit Marcus is geschrapt, komt ze ook niet voor in Matteüs en Lucas - alleen in Johannes. Het belangrijkste verschil tussen Johannes en het geheime Marcus fragment heeft te maken met het gedrag van Maria Magdalena in de context van deze gebeurtenis.
In Johannes 11:20-29 lezen we :
Toen Marta hoorde dat Jezus onderweg was ging ze hem tegemoet, terwijl Maria thuisbleef (...) [Marta] nam haar zuster Maria apart en zei : “De meester is er, en hij vraagt naar je. Zodra Maria dit hoorde ging ze naar Jezus toe”.
Er wordt geen reden gegeven voor Maria's aarzelende gedrag, maar afgezien daarvan is dit fragment heel ongecompliceerd - Marta verliet het huis, maar Maria bleef binnen totdat Jezus haar riep. De gebeurtenis werd echter veel gedetailleerder beschreven in het deel dat uit Marcus werd geschrapt.
Er wordt in verklaard dat Maria de eerste keer inderdaad met Marta het huis uit kwam, maar toen werd berispt door de discipelen en naar binnen werd gestuurd om Jezus' instructies af te wachten.
Als Jezus vrouw was Maria gebonden aan een strenge code van huwelijkse gewoontes. Ze mocht het huis pas verlaten en haar man begroeten als ze daarvoor nadrukkelijk zijn toestemming had gekregen.(14)
In het verhaal van Johannes blijft Maria zonder verklaring op de plaats die haar is toegewezen, maar de gedetailleerdere tekst uit Marcus werd expres achtergehouden, omdat de
huwelijkse realiteit er te duidelijk in naar voren kwam. Hij legde, in de woorden van Clemens, de waarheid bloot, in plaats van de andere “waarheid volgens het geloof”.
Laurence Gardner :
Maria Magdalena, blz.118-120
Marcus 16:8,
de twaalf toegevoegde verzen
9 En als Jezus opgestaan was, des morgens vroeg, op den eersten dag der week, verscheen Hij eerst aan Maria Magdalena, uit welke Hij zeven duivelen uitgeworpen had.
10 Deze, heengaande, boodschapte het dengenen, die met Hem geweest waren, welke treurden en weenden.
11 En als dezen hoorden, dat Hij leefde, en van haar gezien was, geloofden zij het niet.
12 En na dezen is Hij geopenbaard in een andere gedaante, aan twee van hen, daar zij wandelden, en in het veld gingen.
13 Dezen, ook heengaande, boodschapten het aan de anderen; maar zij geloofden ook die niet.
14 Daarna is Hij geopenbaard aan de elven, daar zij aanzaten, en verweet hun hun ongelovigheid en hardigheid des harten, omdat zij niet geloofd hadden degenen, die Hem gezien hadden, nadat Hij opgestaan was.
15 En Hij zeide tot hen : Gaat heen in de gehele wereld, predikt het Evangelie aan alle kreaturen.
16 Die geloofd zal hebben, en gedoopt zal zijn, zal zalig worden; maar die niet zal geloofd hebben, zal verdoemd worden.
17 En degenen, die geloofd zullen hebben, zullen deze tekenen volgen : in Mijn Naam zullen zij duivelen uitwerpen; met nieuwe tongen zullen zij spreken,
18 Slangen zullen zij opnemen; en al is het, dat zij iets dodelijks zullen drinken, dat zal hun niet schaden; op kranken zullen zij de handen leggen, en zij zullen gezond worden.
19 De Heere dan, nadat Hij tot hen gesproken had, is opgenomen in den hemel, en is gezeten aan de rechter hand Gods.
20 En zij, uitgegaan zijnde, predikten overal, en de Heere wrocht mede, en bevestigde het Woord door tekenen, die daarop volgden. Amen.
Nederlandse Statenvertaling
Noten :
7. J.R. Porter
Jesus Christ, Duncan Baird, Londen, 1999, blz. 129.
8. M. Baigent, R. Leigh en H. Lincoln,
The Holy Blood and the Holy Grail, hfst. 12, blz. 282-283, en noot 12/5, blz. 432.
9. Nancy Qualls-Corbett,
The Sacred Prostitute, blz. 56; Marjory Malvern,
Venus in Sackcloth, hfst. 2, blz. 17 en noot 2/10, blz. 186;
Oxford Annotated Bible (red. Herbert G. May en Bruce M. Metzger), Oxford University Press, Oxford, 1962, blz.1238.
10. Het gezaghebbende werk over dit onderwerp is Morton Smith,
The Secret Gospel, Victor Gollancz, Londen, 1974.
11. E. Pagels,
The Gnostic Gospels, hfst. 3, blz. 60.
12. Er staat een lang artikel over deze vondst, genaamd
The Strange Case of the Secret Gospel According to Mark' (red. David Fideler) in
Alexandria : The Journal for the Western Cosmological Traditions, Phanes Press, 1995, dl. 3, blz. 103-129.
13. M. Smith,
The Secret Gospel, hfst. 7, blz. 51.
14. M. Baigent, R. Leigh en H. Lincoln,
The Holy Blood and the Holy Grail, hfst. 12, blz. 296.
Els, ken gij het boek :
Valsheid in geschrifte, door Jacob Slavenburg, Walburg Pers
Groetjes, willy
idd. beetje vreemde samenloop van omstandigheden).
Ik moet zowat alles dubbel lezen, en daarna de hele boel nog een keer. Mijn streven is daarom om in simpele taal een samenvatting te schrijven.
‘een berg van haatgevoelens die in de geschiedenis met geweld is opgelegd door mensen die beweren de vertolker van god te zijn
