Mooi artikel inderdaad. Vreemd genoeg staan in die artikelen iets heel anders dan in de moderne stukken over hartjesdag. In wiki en verder overal staat dat het niet bekend is waar de naam hartjesdag vandaan komt, maar dat het waarschijnlijk komt van 'hert', omdat de hertejacht op hartjesdag vrij was voor het volk, terwijl normaal alleen de adel op herten mocht jagen. Er werd dan dus een volksfeest gehouden waarbij, nou ja, ik citeer:
Misschien was het een dag waarop in de bossen rond Haarlem vrij op herten mocht worden gejaagd. De vangst werd op straat geroosterd en daarbij werd zoveel mogelijk gedronken. Bij het feest hoorden activiteiten als katknuppelen, vuurwerk afsteken, verkleedpartijen en zedeloos gedrag.
http://stadsarchief.amsterdam.nl/presen ... at.nl.htmlLet op dat 'misschien': misschien werd er dus ook helemaal niets op straat geroosterd? In elk geval, hierover zijn al die websites vaag, ze kopiëren misschien allemaal elkaar.
Maar centraal in die verkleedpartijen was dat mannen als vrouw verkleed gingen en vrouwen als man. Een soort carnaval dus, met een omkering van de orde.
Van de website waar jij naar linkte komt dit:
"'s Anderen daags trokken de dorpelingen in volmaakte orde naar de zanderijen rondom,
tot aan Nerdinck, waar de bomen van Hertha
stonden en waar altijd recht was gesproken.
Onder groot gejuich werden de linden geveld en verbrand!"
Daar staat deze uitleg over:
Nerdinck is de oude benaming van Naarden. Het komt van Ner/Nerthus (ook wel Hertha, de Germaanse godin van de vruchtbaarheid van de aarde) - thinc (of dinc, het oud-Nederlandse woord voor geding en gerecht), dus de gerechtsplaats van Ner.
Dat verklaart volgens mij beter die relatie met de boom bij Kraantje Lek en met eventueel Hertha. Vreemd dat dit nergens meer wordt vermeld.
Nog een foto uit het gemeentearchief (zie de link hierboven):
De viering van Hartjesdag, spotprent door Johan Braakensiek, 1895. Nummer: 010097000013
En deze, een schilderij van Johan Braakensiek, 1926:
http://www.beleven.org/feest/hartjesdag
Ik weet niet waarom Hertha niet meer als mogelijkheid wordt genoemd, maar wel een vage hertenjacht die ook niet zeker lijkt. Niemand noemt hiervoor een bron.
Nou ja, moet snel afluisten want er breekt hier onweer los.