DE HOLDA-MYTHEN

Index




HOOFDSTUK III. DE METHODE VAN HET FOLKLORE
AAN DE HOLDA-MYTHEN GETOETST


TOELICHTING: onderaan deze pagina.

§ 1 INLEIDING
123 Toelichting van de titel
124 Zijn er directe berichten over Holda?
126 De geloftesteen van Luddingen
127 De altaarsteen te Leiden
128 Walafridus Strabo
129 Burchard van Worms
130 Luther. Alberus Erasmus
131 De naam Holda op zichzelven beschouwd
133 Dr. Asmus en de hypothese van een henotheïsme der Germanen
135 Holda adjectief van Frigg
135 De Duitsche moedergodinnen
136 Het matriarchaat
138 Grimms hypothese van de vermoedelijke identeit van Frigg en Freya
141 Verband tusschen Holda en Hel
142 Holda en Hille

§ 2 BRONNEN
145 Belang dezer Folkloristische bronnen voor de kennis der Holda-mythen
146 Plaats der vrouw in het Germaansche Folklore
147 Functiën der godin gaan over op de H.Maagd
149 De "Moosfräulein"
150 Strägele en Posterli
151 Witte vrouwen en elvinnen
158 De "Frau-Hollen-Abend" en Onzer Vrouwen Sabbath

§ 3 Godin van vegetale en animale vruchtbaarheid
163 Holda's woning onder de aarde
165 Overeenstemming hiermee in sagen en legenden
167 Resultaat: Holda's woning
169 Holda's werkzaamheden. De bron
170 Heilzame bronnen
171 Verband tusschen de bronnen en de korenoogst
172 Maria-legenden daaromtrent
173 Het Drentsche wapen
173 Het Vergodedendêl. "Vor fru Holle"
174 Parallelen in het Folklore van andere volken
175 Holda en Demeter
176 Resultaat: Holda's invloed op den plantenwasdom
176 Unser-Frauen-Wurzweihe
177 De bloemen bloeien onder Holda's voetstappen
178 Verklaring van Holda's sleutelbos
179 Holda schenkt ook animale vruchtbaarheid
179 De haas
182 Het ei
184 Holda straft met ziekten
185 Verklaring van een merkwaardig gebruik in de Altmar
186 De Noorsche Huldre draagt een koestaart
187 Resultaat

§ 4 Holda, godin van geboorte en dood.
189 Holda, liefdesgodin
190 Uit Holda's bron komen de kinderen
192 Freya's Folkvângâr
193 Bij Holda vertoeven ook de afgestorvenen
195 De ooievaar
197 Invloed van Holda's bronnen op de vruchtbaarheid der vrouwen
198 Verklaring van een gebruik in Bellin
199 Parallellen in het Folklore van andere volken
200 Holda en het huwelijk
203 De katten. De pinksterpop
204 Holda als Juno Lucina
205 Zij is kleinen kinderen genegen
208 De wieg
209 Holda en de Pontyanaq
213 Zij brengt dodelijke ziekten
215 Holda en de bijen

§ 5 Holda, godin van den huiselijken arbeid
219 De spinavonden
220 Verband tusschen Holda en het spinnen. Sprookjes daarover
223 De elvinnen en het spinnen
224 De "Zwölften". De Rusalka's.
228 Het "taboe" en het begrip
230 Wat leert ons dit voor de beteekenis der XII?
230 Holda beschermt den arbeid
231 Sprookjes daarover
234 Holda en de grenssteenen

§ 6 Holda en de weerschverschijnselen.
238 De wilde jacht
241 De stormwind
244 Herodias
245 Diana
247 Verklaringen van de wilde jacht
251 Onderscheiding tusschen Holda als storm- en doodsgodin
253 Holda brengt sneeuw
254 Maria zur Schnee
255 De legende van Keizer Ludwig
256 Hildesheim
257 Holda en de zonneschijn. Meikerrijmpjes
263 Het doodenrijk Engelland
266 Resultaat

§ 7 Slotbeschouwingen.
267 Beoordeling van onderscheidene verklaringen van Holda's wezen
270 Eindresultaat

TOELICHTING

indexterug naar de index.
Op zoek naar informatie over godinnen voor mijn homepage kom ik soms wel eens aardige boekjes tegen die allang niet meer verkrijgbaar zijn. Deze studie van Laurentius Knappert, uit 1887, is zo'n boek. Het is zijn onderzoek naar de functies en achtergrond van de godinnen of mythische vrouwenfiguren Holda en Perhta, bekend uit de Germaanse en Nederlandse folklore. In het bijzonder gaat Knappert in zijn onderzoek ervan uit dat Holda een verzelfstandigde vorm is van een van de bijnamen van de godin Freya, en dat haar wezen in grote trekken overeenkomt met deze Germaanse godin.

Wat de wetenschappelijke waarde betreft, zijn de conclusies soms achterhaald, maar anderzijds staat er zoveel waardevolle informatie in die is verkregen dankzij het werk van vele mythenverzamelaars, dat het jammer zou zijn als dit voor mensen uit onze tijd niet meer toegankelijk zou zijn. Wat de kennis van veel oudere volkse cultuur betreft, leunen we nog steeds op dit onderzoek.

Nu het besef van onze oude tradities in snel tempo in de vergetelheid verdwijnt, wordt het belang van de oude verzamelwoede duidelijker. Oude volksgebruiken en feesten verschaffen inzicht in onze kalenderfeestdagen, zoals Sinterklaas of kerstmis. Ook onze sprookjeswereld kwam voort uit oude gebruiken, bekende volksfiguren of de oude godenwereld. Verder herinneren allerlei oude zegswijzen en namen van plaatsen en streken aan dit verleden.

Omdat dit boek vele verwijzingen uit de Nederlandse volksgeschiedenis bevat, is het leuk om eens te bekijken. Daarom ben ik zo vrij het derde hoofdstuk op een website te zetten. Gedeelde vreugde is dubbele vreugde, en met een beetje geluk lezen meerdere mensen het, en heb ik ook nog eens wat aanspraak over dit onderwerp. Het is een treurige zaak, maar steeds minder mensen weten wie Vrouw Holle is! Ik ben begonnen met de eerste paragrafen. De rest komt op zijn tijd, en ik hoop er nog wat leuke plaatjes bij te vinden.

Ik heb de interessantste noten met blauwe letters in de tekst opgenomen. Verdere noten met voornamelijk literatuurverwijzingen heb ik weggelaten. Ook de noten en passages met Griekse en Hebreeuwse letters heb ik weggelaten, omdat ik het ten eerste niet kan lezen, en ten tweede deze letters niet kan produceren. Verder stonden er nog veel noten in Skandinavische talen, die ik ook maar niet heb opgenomen, omdat ik het toch niet kan vertalen, en het geeft me gewoon teveel extra werk.
Op sommige plaatsen heb ik nog wat eigen noten toegevoegd, voor de duidelijkheid met groene letters. Ik heb zoveel mogelijk de spellingsregelsloze taal van Knappert aangehouden, maar als het al te tenenkrommend tegen ons taalgevoel ingaat, heb ik het gewoon veranderd.

Wie nog wat meer wil weten over de godinnen die in deze tekst worden genoemd, moet ook eens een kijkje nemen op mijn homepage, Terramater. Ook goden en allerlei gebruiken worden hier besproken, in relatie met de godinnen waar ze mee te maken hebben. Het is een homepage in eeuwige aanbouw, dus niet alles staat erop, helaas!

DE HOLDA-MYTHEN