Op weg naar een partnerschaps-samenleving?
Zondag 11 Januari 2009, 10:29 pm - Categorie: maatschappij De wereld verkeert in een meervoudige crisis. Niet alleen is er de klimaatcrisis en de grondstoffencrisis, maar nu ook een financieel-economische crisis. Het dominante kapitalistische vrijhandelssysteem, dat zich vanuit de westerse hemisfeer over de hele aardbol heeft verspreid, is bezig in te storten. De ongrijpbare, want oncontroleerbare macht van dit stelsel wordt ter discussie gesteld. Als gewone burgers voelen we ons onmachtig de virtuele geldwereld te begrijpen of te beïnvloeden. Welke invloed heeft de democratische staatsvorm nog op de schimmige manipulaties van de grote geld-bazen, de oliebaronnen en de klimaatbeheersers? Waarop is onze wereld eigenlijk gebaseerd? Het voordeel van deze mondiale crisis is dat fundamentele vragen over de basis van onze samenleving nu aan de orde komen. En dat is nodig, willen wij ons als menselijke soort verder kunnen ontwikkelen.De vraag waar is onze wereld op gebaseerd? kunnen we rustig beantwoorden met: op een andocratische ordening; man-gecenterd. Een ordening die de man, het mannelijke centraal stelt en die gebaseerd is op macht en beheersing. Dit geldt zowel voor de economie als voor de maatschappelijke bestuursstructuur; deze beide ondersteunen elkaar. Vrouwen worden daarin weliswaar toegelaten, maar alleen als ze zich aanpassen aan de heersende waarden en normen. We leven in wat genoemd wordt een dominantiecultuur. De term is van Riane Eisler, een Amerikaanse sociologe, die rond het eind van de vorige eeuw onderzoek deed naar samenlevingsmodellen in heden en verleden.
Een dominantiecultuur noemt zij een rangschikkende cultuur, namelijk die de ene helft van de mensheid (mannen) rangschikt boven de andere helft (vrouwen). Uit deze basisdominantie komen alle andere dominanties voort: rijken boven armen (ongelijke welvaartsverdeling); de heersende blanke klasse boven gekleurde medemensen; de heersende westerse cultuur boven inheemse culturen in de zogenaamde derde wereld, etcetera. De dominantiecultuur legitimeerde zich in het verleden - en vaak nu nóg - door middel van monotheïstische religies die het geloof in één god een man propageren. Daardoor krijgt genoemde rangschikking de glans van een goddelijke orde, waar je niet tegen mag zondigen. Ook wordt vaak de natuur aangehaald als bekrachtiging van deze patriarchale orde: het is nu eenmaal de natuur van vrouwen om ondergeschikt te zijn. Daarmee lijkt het onveranderbaar. In deze visie zijn man en vrouw in oppositie met elkaar; bijna van een andere soort. De kern van het dominantiemodel wordt gevormd door mannelijke- lees macho- waarden, zoals macht, competitie, roofzucht en ongelijkheid. Doel: beheersing. Resultaat: geweld en uitbuiting. Gelijkwaardigheid en samenwerking zijn vrouwenpraat; de echte man moet een held zijn en stoer. Dit zijn de standpunten die eeuwenlang zijn gebruikt om de bestaande orde te handhaven. Tegenwoordig hoeft dat niet meer zo expliciet gezegd te worden, want de waarden van de dominantiecultuur zijn zo verinnerlijkt dat we bijna niet anders meer kunnen denken. In feite bestaat de andocratie nog steeds, maar in een verhulde vorm. Volgens sommigen is de roep om meer vrouwen aan de top dan ook een manier om vrouwen in te kapselen in het bestaande systeem. Waardoor het feminisme als achterhaald kan worden afgedaan.
Mijn stelling is: om de wereld echt te veranderen, dienen we de kern van het dominantiemodel te erkennen: de onderschikking van de vrouw / het vrouwelijke in alle facetten van de samenleving. Het is belangrijk om dat in te zien, zonder slachtoffergevoel, maar als een feitelijkheid. Het toont zich het opvallendste in onze meest fundamentele relatie: die tussen man en vrouw.
Het evangelie van Isis
Fransen, L.
Bestel bij bol.com
Naar mijn mening staan we nu opnieuw op een breukvlak in de geschiedenis; een scheur in de bestaande systemen. In deze opening wordt zichtbaar wat al langere tijd onder de oppervlakte leeft: een onvrede van vrouwen en mannen dat ze niet wezenlijk hun eigen keuzes kunnen maken, maar moeten schipperen vanuit het oude denken, dat niet meer werkt. Het dominantiemodel heeft zijn langste tijd gehad en er is een toenemend verlangen merkbaar naar een ander soort samenleving, waarin menselijke waardigheid en welzijn voorop staan. Dit uit zich momenteel in eerste instantie in de vraag naar een eerlijker verdeling van de zorgverantwoordelijkheid tussen vrouwen en mannen. De zorg voor kinderen en huishouden, maar ook de mantelzorg voor ouderen en gehandicapten. Die onbetaalde zorg wordt nog steeds voor het grootste deel door vrouwen verricht. Zorgen voor elkaar heeft in de dominantiecultuur immers geen economische waarde. Geroepen wordt om een andere economie, één waarin de zogenoemde vrouwelijke waarden centraal staan: een zorgende economie. Echter om van een uitbuitende economie af te komen, dienen we ook een ander samenlevingsmodel te ontwikkelen. In de plaats van de hiërarchische, piramidale gezagstructuur zouden we kunnen denken aan zelfbesturende eenheden, met elkaar verbonden als in een spinnenweb, samen gemeenschappen vormend, waarin de economie in dienst staat van allen. Dit alles vereist bovenal een verandering in denken en bewustzijn, waarin vrouw en man zichzelf onafhankelijk van elkaar ontwikkelen tot autonome, volledige mensen. Dán alleen is échte partnerschap mogelijk. Zowel in het klein als in het groot.
* Lauri Fransen is de auteur van Het Evangelie van Isis, de rol van het vrouwelijke bij het ontstaan van het christendom, waarin zij o.a. het ontstaan van de dominantiecultuur beschrijft. Tevens is Lauri netwerkpartner van het Godinnenspektakel Netwerk, de nieuwe emancipatiebeweging voor vrouw en man.
Zie ook: website: ama-terra.nl
Weblog: zonnevrouw.ama-terra.nl
| | Auteur: lauri-fransen
Dit artikel is keer gelezen.
Eén reactie