Al Oeza, omgeven door de sterrenbeelden van de dierenriem
Arabische godin, ondermeer vereerd door de Nabateeërs in Petra. Haar verering in Mekka is bekend uit vroeg-islamitische geschriften. Verder werd ze vereerd in Nakhla. Ook Al Oezza, Al Uzza, Al-'Uzza, Al-'Ozza, Han Uzzai. Haar naam wordt vertaald als 'Machtige'. Zij zou de stammoeder zijn geweest van de Koresjieten (Quraysh), de stam waaruit de profeet Mohammed afkomstig was. Ze was een van de godinnen die in Mekka in de kaaba werd vereerd, met Allat en Manaat.
Mohammed zou 350 godenbeelden uit de tempel hebben verwijderd alvorens hem te reinigen. De goden en rituelen in de tempel zouden betekenis hebben voor de verering van hemellichamen en hun functie in het kalenderjaar. Al-Uzza werd door de Natabeeërs ondermeer afgebeeld omgeven door de sterrenbeelden van dierenriem. Op deze manier werden ook bijvoorbeeld de Akkadische Ishtar of de Egyptische hemelgodin Noet afgebeeld. Isjtar was de planeet Venus.
In oude en traditionele moslimgeschriften wordt vermeld dat Mohammed aanvankelijk zelf een dienaar van Al-Uzza was. In de oude traditie van verhalen rond Mohammed wordt vermeld dat hij een schaap aan haar offerde. De eerste oom van Mohammed heette Abdul Uzza, Dienaar van Uzza. Deze oom werd opgevoerd als tegenstander van Mohammeds islamisering. In een vroege soera werd vermeld dat hij om deze reden in een vuur geworpen zou worden; daarom werd zijn naam Abu Lahab, 'vader van de vlam'. In de bijbel komt een identiek verhaal voor over de zonen van Elisheba en Aäron, Nadab, de eerstgeboren zoon, en Abihu. De jongens maakten een fout tijdens het offer, en 'brachten een vreemd vuur, dat hij verboden had', waarop de kinderen werden verteerd door het vuur dat uitging van de heer. (Lev.10:1).
Al Oezza als graangodin
Ook elders in de bijbel is de naam Uzza in verband te brengen met een offer bij het vaststellen van een plaats voor de tempel van Jeruzalem. Toen de wet (de ark des verbonds) in processie naar de plaats voor de nieuwe tempel werd gebracht, trachtte Uzza, die met zijn broer Abiu of Abihud de wagen geleidde, op de dorsvloer van Kidon de ark op te vangen toen de ossen die de wagen trokken uitgleden. De heer doodde in zijn woede Uzza onmiddellijk. Sindsdien heette de plaats Peres-Uzza. Zowel de broer van Nadab als die van Uzza heette overigens Abihu. De feestelijkheden van die dag werden begeleid door muziekinstrumenten die ook typerend zijn voor de orgiastische eredienst voor Cybele en Dionysos; citers, harpen, tamboerijnen, sistrums, cimbalen en trompetten. Uzza was een Syrische of Arabische variant van Cybele. Het bijbelverhaal herinnert misschien aan een jaarlijkse processie die betrekking had op de jaarlijkse cycli en de vruchtbaarheid. De Griekse Hera werd eveneens geëerd met een dergelijke processie; ook in haar eredienst is sprake van het overlijden van twee jongens die haar wagen trokken, Kleobis en Biton. Hera's processie had een aandeel in de viering de jaarlijkse hiëros gamos, het heilige huwelijk van de godin met Zeus.
Zoals Uzza werd geassocieerd met de 'tuin van Uzza', waar de koningen Manasse en Amon begraven waren, werd Hera geassocieerd met de tuin der Hesperiden, de tuin in het westen van de aarde, die een rol vervulde in de toegang het rijk der doden. Een andere Griekse traditie die kan worden vergeleken met de oude Arabische religie waarin de vruchtbaarheid en het kalenderjaar centraal stonden was het mysterie van Eleusis, voor de godinnen Demeter en haar dochter, de maagd Kore, en een kind, vaak Dionysos.
Dionysos was als Dushara de metgezel van Uzza, of van Allat; de godinnen worden volgens sommige bronnen met elkaar geïdentificeerd, maar ook worden ze wel op grond van verschillende aspecten als afzonderlijke godinnen opgevat. Allat wordt soms ook als moeder van Dushara genoemd. Dionysos' moeder Semele werd door vlammen verteerd, wat haar verwantschap met Uzza laat zien, en ook de relatie tussen de Griekse religie en die in Syrië en Noord-Arabië.
In de joodse overlevering komt een engel Uzza voor. Deze rebelleerde tegen Jahwe. Aan Eva leerde hij geheime kracht.
In de bijbel wordt explicieter van het kinderoffer melding gemaakt in verband met het gebod van het offer van de eerstgeboren, en het offeren van de kinderen aan het vuur. Dit betreft de tophet, een offerplaats van vuur, waar nog overblijfselen van zijn aangetroffen in het Punische Carthago, ter ere van Tanit en Baäl Hammon. Ook het tonen van de pasgeborenen aan het haardvuur, zoals bij de Grieken aan Hestia, heeft verwantschap met dit offer. Hestia heette bij de Skythen Tabiti, een naam die mogelijk verwant is aan het woord tophet. Herinneringen aan een mensenoffer komen meestal in de bijbel of bij de islam alleen nog in een bedekte of mythische vorm voor. In het hindoeïsme is het gebruik echter nog lang voortgezet.
Uzza werd in Mekka geassocieerd met de duif en de gazelle. 'Gazelle' is ook de vertaling van de naam van de bijbelse Tabitha, die werd geassocieerd met een wederopstandingsritueel in de stad Joppe (Jaffa), de stad van ondermeer Derketo.
In Arbela vatte Assurbanipal haar op als een krijgsgodin. Ze was gewapend met pijl en boog. Op munten uit Zidon staat ze op de boeg van galeischepen. Ze wijst voorwaarts, alsof ze de richting aangeeft. In Zidon werd Uzza geassocieerd met de maan.
Vanwege Uzza's pijl en boog, en vanwege het feit dat vele dieren aan haar waren gewijd, kan ze ook worden geassocieerd met de Griekse Artemis, de jachtgodin en Vrouwe der Dieren. Ook Artemis' Aziatische alter ego Iphigeneia is verwant aan Uzza. Via Iphigeneia is ook een relatie zichtbaar tussen Anahita vereerd aan de Zwarte Zee en Uzza.
Een andere context waarin Uzza nog werd genoemd is de paleiselijke 'Tuin van Uzza', waarin de koningen Manasseh en zijn zoon Amon werden begraven. Zij vereerden Asjera en Baäl. Van Manasseh werd gezegd dat hij zijn zoon door het vuur had geofferd. Misschien is de tuin van Uzza verwant aan de tuin van Asjera, de bijbelse Hof van Eden of de tuin van de Griekse Hesperiden.
Ogenidool uit Uzza's tempel van de gevleugelde leeuwen in Palmyra.
In Petra werd in de tempel van Uzza, de Tempel van de Gevleugelde Leeuwen, een beeld gevonden dat bekend staat als 'ogenidool'.
In het oude Arabia kwamen theofore namen veel voor. Ook Allat en Manat zijn godinnennamen die door mensen werden gedragen. Met het geven van de naam van een god stond iemand onder bescherming van de betreffende god. Met de naam hoopten de ouders het kind een bepaalde richting te geven.
Het heiligdom van Al-Uzza in Mekka heette Suquam. Hier werd zij vereerd in de gedaante van een zwarte steen. Drie acacia's vormden haar troon, maar de godin woonde zelf in een boom.
Soera 53:19-23 zou volgens vroege overleveringen van ondermeer Ibn Ishaq hebben vermeld dat de godinnen werden vereerd als bemiddelaar tussen de mens en god, maar dit werd later herroepen, en hun verering verboden. Volgens de legende was de eerste tekst Mohammed door de duivel ingegeven. Uit de Soera kan worden geconcludeerd dat de drie godinnen de zelfde functie hadden die bekend was van andere, eerdere godinnen uit de Syrisch-Arabische regio. De Fenicische Asjera fungeerde als bemiddelaar voor de mensen met haar echtgenoot El. Mensen die gunsten van deze god verlangden, stelden hun vragen aan Asjera en vroegen haar voorspraak. Zij was de enige die rechtstreeks met de grote god kon communiceren. In het Katholicisme vervult de maagd Maria voor vele gelovigen dezelfde rol.
Misschien is de naam Uzza verwant aan de Griekse en Indiase naam van de dageraadgodin, respectievelijk Eos en Ushas. De morgenster (Venus) werd gewoonlijk opgevat als de aankondiger van de dag.
© nissaba.nl Deze pagina is 8451 keer bekeken
|
| Kenmerken
hemellichamen: Venus, zodiac
Attributen: boog, duif, gazelle, hert, pijl
Landen/volken: Arabisch, Nabataea, Syrië
Streek/gebied: ,
Oude pagina's
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden
|
Beer (Demeter) Hoi Els mag i k wee
Els (Bellona) Hallo Lou, er zijn n
lou (Bellona) goed uitgelegd :duim
Els (Diana) PS, de achterzijde v
Els (Diana) Hallo Gretha, bedank
Gretha/Beer (Diana) "Haar belangrijkste
Els (Diana) Hee Gretha, zeker ma
Gretha (Diana) Hoi Els Mag ik weer
Marleen (Artemis) Dit heeft mij erg ge