wintiritueel
Mama Aisa. Aardgodin uit Suriname, de eerste van de winti's. Ze wordt ook wel Mama-fu-doti ('Moeder Aarde') genoemd.
Er zijn verschillende soorten aisawinti's, bijvoorbeeld de familiewinti (Bere-aisa) die uit Afrika met de voorouders mee zijn gekomen, of winti's die verbonden zijn aan een bepaalde lokatie, en die hier ook al konden zijn voor het wintigeloof naar Suriname kwam. Aan het hoofd van alle Bere-aisa's staat Konder-Aisa; zij is gehuwd met Tata Loko of Papa Loko. Deze heeft de gedaante van een slang die huist in een boom. Bij de verering van Aisa speelt hij altijd een rol. Aisa zelf manifesteert zich in dromen vaak als een Creoolse vrouw in traditionele kledij; deze heeft de kleuren van de Tata Loko, de slang. De slang behoort tot de chtonische of aardse goden, en is dus traditioneel gekoppeld aan goden en godinnen die heersen over het domein van de aarde.
De winti-traditie is door slaven uit west-Afrika meegenomen naar Amerika, en door de Surinaamse en Antilliaanse cultuur behouden en voortgezet, ondanks de onderdrukking van de christelijke slavenhouders, die deze 'heidense' godsdienst niet toelieten. In Suriname vermengden de uiteenlopende Afrikaanse tradities van de verschillende volken zich met elkaar, maar er ontstond een nieuwe diversiteit doordat de plantages van elkaar geïsoleerd waren. De plantages kenden elk hun eigen winti-liederen. Ook vond vermenging plaats met Indiaanse tradities en rituelen.
Het winti-geloof kent vier godenpantheons, van de aarde, water, lucht en bos. De centrale winti is Anana Keduaman Keduampon. Mama Aisa staat aan het hoofd van elk pantheon. Zij is een grong winti, een winti die behoort tot het pantheon van de aarde. De winti's hebben goede en kwaadaardige aspecten. Als ze worden genegeerd, kunnen hun slechte aspecten naar voren komen. Hierbij staat ook de relatie tot de omgeving en anderen een rol. Harmonie binnen de gemeenschap is bijvoorbeeld van belang.
'Winti' betekent volgens een bepaalde opvatting 'wind' of 'geest'. Met 'winti' wordt het gevoel bedoeld van de nabijheid van een goddelijke kracht, alsof een 'tornado' langskomt. Tijdens de winti-pré, een ritueel met extatische trommelmuziek en dans, worden de voorouders of geesten opgeroepen. Maar winti's kunnen zich ook op een andere manier openbaren, bijvoorbeeld in dromen. Als een winti bezit neemt van iemand, wordt zijn eigen bewustzijn uitgeschakeld en kan via de winti inzicht ontstaan in iemands situatie.
Contact met de winti kan ontstaan door snel in het rond te tollen, tot er een soort trance ontstaat. Dit doet denken aan de derwishdansen van het soefisme. Muziek speelt bij de wintirituelen een grote rol om in trance te raken, en zon in conatct te komen met de winti's. Een trance kan bijvoorbeeld worden opgewekt door het snelle trommelritme en door de teksten. Voor elke winti bestaan eigen liederen, elk met een eigen ritmisch karakter, en eigen dans en zelfs een speciale
samenstelling van het ensemble. Met de juiste muziek wordt de juiste winti opgeroepen. Elke winti-pré begint met een lied dat is opgedragen aan moeder Aisa, de prisdoti.
Liederen voor Aisa worden ook als eerste gespeeld tijdens de banja-pré (rituelen bij banjamuziek). Banja is een stijl uit Afrika die vooral bewaard is gebleven bij de marrons, weggelopen slaven die in de oerwouden van Suriname nieuwe gemeenschappen hebben gesticht. Hier zijn veel tradities bewaard gebleven die in Afrika inmiddels zijn verdwenen. Tijdens het lied voor Aisa wordt de grond of de plaats geëerd waar het ritueel wordt gehouden.
Winti-genezingsrituelen zijn een soort sjamanistische rituelen, waarbij de winti-genezers contact proberen te krijgen met de winti's, en de vloek proberen op te heffen die de ziekte heeft veroorzaakt.
Winti is een vorm van animisme, waarbij elk natuurlijk object een goddelijke, wezenlijke kracht bezet die het bestaan ervan mogelijk maakt. Dit is te vergelijken met het Romeinse numen. Verder staat voorouderverering centraal. Winti komt ook in veel opzichten overeen met voodoo, die zich in ondermeer Haïti ontwikkelde. Ook zijn er overeenkomsten met gebruiken in Noord-Afrika, die ondermeer in verband worden gebracht met Aisha Qandisha.
© nissaba.nl Deze pagina is 34448 keer bekeken
|
| KenmerkenEtymologie: wind, geest Andere namen: Mama Aisa, Mama-fu-doti Verwant: Aisha Qandisha
Functies: voorouders
Lexicon: animisme
Attributen: slang
Oude pagina's
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden
|
Beer (Demeter) Hoi Els mag i k wee
Els (Bellona) Hallo Lou, er zijn n
lou (Bellona) goed uitgelegd :duim
Els (Diana) PS, de achterzijde v
Els (Diana) Hallo Gretha, bedank
Gretha/Beer (Diana) "Haar belangrijkste
Els (Diana) Hee Gretha, zeker ma
Gretha (Diana) Hoi Els Mag ik weer
Marleen (Artemis) Dit heeft mij erg ge