Amphitrite en Poseidon op een Romeins mozaiek van ca. 315-325 uit Cirta.
Griekse zeegodin. Haar naam wordt vertaald als 'De allesomcirkelende derde'. Dit is een verwijzing naar het derde element, het water, dat de aarde omvat. Amphitrite is de oceaan die zich uitstrekt over de wereld, of het oerwater waaruit de wereld ontstaat.
Amphitrite was in de Griekse mythologie een zeegodin; Poseidon was haar echtgenoot. Ze werd door Hesiodes de dochter van de zeenimf Doris en de zeegod Nereus genoemd, en is dus een van de vijftig Nereïden (zeenimf, of zeemeermin). Apollodorus noemde haar een dochter van Oceanos, dus een Oceanide.
Homerus spreekt in de Ilias over Amphitrite alsof zij de zee zelf is. Zo noemt hij 'alle zeemonsters en grote zeedieren, die worden gevoed door Amphitrite'. Ze is dus het zeewater zelf, een soort elementaire oerkracht. Dit komt overeen met de betekenis van haar naam. Amphi is 'rondom', of 'alom aanwezig'.
Trite komt misschien van drie, wat te vertalen is als 'derde'. Graves geeft aan dat hiermee wordt verwezen naar het derde element waaruit het universum is opgebouwd. Men geloofde dat alles was gemaakt van vier elementen, aarde, lucht, water en vuur. Water was het derde element. Amphitrite was dus het 'Alom aanwezige' of 'omcirkelende' water, dus de zee die de aarde omvat.
In de Homerische hymne voor Apollo verschijnt Amphitrite bij de geboorte van Apollo onder de voornaamste der godinnen, zoals Dione, Themis en Rhea. Pausanius, die leefde in de tweede eeuw, maakt melding van een beeld op de landbrug (isthmus)tussen de Peloponnesos en Griekenland, bij Corinthe. Pindaros noemt Poseidon de echtgenoot van Amphitrite, godin van de gouden spintol.
Trite wordt door sommigen tegenwoordig ook wel in verband gebracht met een triade, ofwel drievoudige godin. Dit wordt gereflecteerd in de naam Triton. Dit was volgens sommigen van oorsprong een vrouwelijke naam, en er wordt mee verwezen naar de nieuwe maan. De maan heeft altijd een relatie met de waterstanden, dus veel maangodinnen heersen over het water. Bij volle maan is het vloed, bij nieuwe maan is het eb. Amphitrite zou dan misschien een drie-eenheid vormen met Nereis ('natte') en Thetis ('beschikster'), net als 'Amphitrite' titels voor de Griekse zeegodin. Maar hoewel het hier om verwante godinnen gaat, is een drievoudige betekenis in de oudheid niet vast te stellen.
Bij de Grieken is de zeegod Triton haar zoon, met Poseidon als vader. Triton was voor de helft een man, terwijl zijn onderlichaam dat van een vis was.
Amphitre en Poseidon op een vaas van ca. 480 v.o.j. Gevleugelde Iris of Hebe schenkt nektar.
Volgens Graves was Triton van oorsprong haar dochter, of een aspect van Amphitrite zelf. Haar andere dochters heetten Rhode ('roosachtig': naar haar is het eiland Rhodos genoemd) en Benthesikyme ('golf uit de diepte').
Aphrodite heeft een zoon Rhodos, met Poseidon als vader. Dit verwijst naar de identificatie van deze godin met Amphitrite. Amphitrite kreeg van Aphrodite, de uit zeeschuim geboren godin, een rozenkrans als huwelijksgeschenk. Deze krans schonk Amphitrite later aan Theseus, voor zijn huwelijk met Ariadne.
Herodotus noemde de godin Tritonis, die woonde aan het Tritonismeer, een mytisch meer dat ergens in Noord-Afrika zou moeten zijn. Zij was de moeder van Athene. Athenes vader was hier Poseidon. Deze Athene is misschien verwant met Tanit, hoewel de godin als dochter van de zee meer herinnert aan Aphrodite of Ashera.
De nereïden werden vaak afgebeeld als zeemeerminnen (vrouwen met een vissenstaart); tritons waren 'zeemeermannen', echtgenoten van de nereïden. Zeegodinnen, en ook Amphitrite, werden vaak afgebeeld met tritons. De Romeinse Venus, die door de Romeinen werd gelijkgesteld aan Aphrodite, werd afgebeeld terwijl ze werd begeleid door vrouwelijke tritons. Amphitrite werd ook begeleid door dolfijnen. De Afrikaanse Mama Wata ('Moeder water') wordt uitgebeeld als een zeemeermin, en zij leeft in Zuid-Amerika voort als Yemanja.
De dolfijn speelde ook een rol in de Griekse mythe: Poseidon wilde trouwen met Amphitrite, maar zij verborg zich voor hem in het Atlasgebergte, volgens sommigen om haar maagdelijkheid te bewaren. Poseidon stuurde een dolfijn (ook wel Delphinus genaamd) naar haar toe, die een goed woordje voor hem deed. De dolfijn leidde vervolgens het huwelijksceremonieel, en werd als beloning als sterrenbeeld aan de hemel gezet. Het woord 'dolfijn' komt van het Grieks voor baarmoeder (delphinos). De dolfijn werd beschouwd als de baarmoeder die het leven voortbracht. Een dolfijn of grote vis (de dolfijn beschouwde men als een vis) was een heilig dier dat met verschillende godinnen in verband stond, zoals Demeter in Phigalia, Aphrodite, Tanit, of de Syrische Derceto, de moeder van Semiramis. De grote vis Ceto of Cetos, die de stad Joppa bedreigde en Andromeda wilde verslinden, is afkomstig uit dezelfde bronnen. Volgens de Arabische traditie was ook de walvis die de bijbelse Jonas opslokte en drie dagen in haar buik hield voor hij er weer uit kon een vrouwelijke vis. In de Griekse vertaling van de bijbel heet deze vis Ketos Megalos (grote vis). Delphyne was ook een titel van Moeder Aarde, die met de slang Python de wereld creëerde. Nereïden werden wel afgebeeld rijdend op dolfijnen.
De dichter Ovidius beschrijft in zijn Metamorfosen Amphitrite als de oerzee. Voor de oceaan en de aarde er waren, was er Chaos, een vormeloze, donkere massa. Ovidius beschreef hoe Amphitrite aan de kust haar armen uitstrekte over het land. Ze krijgt verder geen rol in de schepping of in het ontstaan van de wereld, maar ze wordt wel opgevat als het oerwater. In dit soort mythen is de zee een vrouwelijk element, de bron waaruit al het leven voorkomt. Het is een metafoor voor het menstruatiebloed, dat zich bevindt in de grote diepte of afgrond, de baarmoeder. In het Egyptische scheppingsverhaal van Heliopolis (een vrij late mythe) was er eerst de chaos; dan komt de god Atoem als berg voort uit de oerwateren. Dit water was de godin Naunet en haar mannelijke tegenhanger Noen. Ook is de herkomst van dit beeld van de schepping te herkennen in de mythen over de Babylonische moedergodin en oerzee Tiamat of de Soemerische Nammu.
De Romeinse Salacia is dezelfde als Amphitrite. De zeegod Neptunus stuurde een dolfijn om haar te zoeken, toen zij zich voor hem verborg in de Atlantische oceaan.© nissaba.nl Deze pagina is 13613 keer bekeken
|
| Kenmerken
Functies: zee
hemellichamen: Dolfijn
Attributen: dolfijn
goden: Neptunus, Poseidon
Landen/volken: Grieken
Streek/gebied:
Oude pagina's
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden
|
Beer (Demeter) Hoi Els mag i k wee
Els (Bellona) Hallo Lou, er zijn n
lou (Bellona) goed uitgelegd :duim
Els (Diana) PS, de achterzijde v
Els (Diana) Hallo Gretha, bedank
Gretha/Beer (Diana) "Haar belangrijkste
Els (Diana) Hee Gretha, zeker ma
Gretha (Diana) Hoi Els Mag ik weer
Marleen (Artemis) Dit heeft mij erg ge