Tempelmeisje van Astarte met haar handtrommel
West-Semitische godin van liefde, seksualiteit en oorlog, vereerd door de Joden, Hebreërs, Israelieten en de Feniciërs (Kanaänieten). 'Astarte' is de Griekse vorm van de West-Semitische naam Ashtart of 'Ashtart. In de mythen van Ugarit wordt haar naam gespeld als Athtart of Atrhartu. Een bijnaam is Athtartu van het Veld. De Moabieten kenden een godin Asjtar, die werd vereerd gezamenlijk met de god Kamos. Andere namen zijn Baälat (Vrouwe); Koningin van de hemel; Urania (hemelse). Ook wordt ze De Sterke genoemd. Ze wordt soms ook wel gelijkgesteld aan de Fenicisch/Punische godin Tanit. Als godin van de hartstocht, seksualiteit en vruchtbaarheid wordt ze ook wel Zij van de baarmoeder genoemd. Haar titel was Qadashu ('Heilige'). In de bijbel wordt ze Astaroth genoemd, of ook verkeerd gespeld Astoreth. Deze naam wordt soms geïnterpreteerd als 'vrouw Toren', van het Hebreeuwse woord voor toren tr, naar de toren waarmee ze in afbeeldingen is gekroond. In de functie van stadsgodin, gekroond met een toren, komt ze overeen met de Griekse Rhea of Tyche, de Griekse of Phrygische Magna Mater Cybele, de klein-Aziatische, Artemis van Ephese, of de Arabische Allat of Allat. Ook werd ze geïdentificeerd met de Egyptische Hathor.
Haar metgezel is Baäl-Hadad, de stormgod, afgebeeld als stier. Astarte werd ook wel shem b'l genoemd, 'Naam van Baäl'. Heilige bomen die aan haar waren gewijd waren de acacia en de cypressen.
Astarte in een wagen, achterzijde van een munt met Julia Maesa uit Sidon, Uit de wagen komen takken.
Astarte komt voor in de mythische teksten op kleitabletten uit het Syrische Ras Sjamra (Oegarit). In de Oegaritische mythologie speelde ze een kleine rol, als helpster van Anat en Baäl in de strijd tegen Mot en Yammoe. Astarte was de belangrijkste godin van het Fenicische Sidon en Tyrus. Verscheidene koningen en koninginnen droegen de titel 'priesteres van Astarte'. Ook was ze de hoofdgodin van de stad Byblos, waar ze Baälat (Vrouwe) werd genoemd.
Haar cultus ligt ten grondslag aan die van de Cypriotische Aphrodite en Adonis. In Egypte is ze te herkennen in Hathor en Qetesh. Haar rituelen zijn vergelijkbaar met die voor de Phrygische Cybele en Attis. Zij is ook verbonden met de Mesopotamische Ishtar ('Ster'), aan wie ze haar naam ontleende.
Astarte was van belang voor de vruchtbaarheid en seksualiteit. Orgiastische rituelen maakten deel uit van haar verering. In haar tempels waren zowel mannelijke als vrouwelijke hiërodules, heilige prostituees, werkzaam. De mannelijke heetten kalbu, de vrouwelijke Qodesha. Over hun precieze rol en functie is echter niet veel bekend. In de bijbel wordt hiernaar verwezen als qeteshim, mannelijke tempelprostitué's.
Haar attributen zijn de leeuw en de beker waarin zij de minnaar haar drank aanbiedt. Ze wordt vaak voorgesteld staand op een leeuw, of met een leeuwehoofd, en met bloemen en slangen. Dit komt overeen met de uitbeelding van de Qadashu ('heilige') of de Egyptische Qetesj. Qadashu was een titel voor Astarte in haar rol van heilige prostituee. Verwantschap is zichtbaar met de Egyptische liefdesgodin Hathor, die haar naam heeft gegeven aan het typerende kapsel dat ook door deze Hittitische of Hebreeuwse godin wordt gedragen. Hathors naam is eveneens verwant aan de naam Astarte. Misschien is Astarte een combinatie van Asjera, Anat en Hathor sinds de handelscontacten met de Egyptenaren op gang kwamen. In oostelijke richting vormden deze godinnen zich tot de Indiase Doerga.
Volgens Jeremia in de bijbel worden geuroffers gebrand voor de hemelkoningin. Dit zou Astarte kunnen betreffen. In de openbaringen wordt de Hoer van Babylon beschreven in een paarse jurk, met beker etc: dat is een beschrijving van deze godin, met alle attributen die bij haar en haar inwijdingsritueel horen.
Astarte werd alom vereerd in Palestina. Van haar zijn honderden beeldjes opgegraven, die in verschillende categorieën kunnen worden onderverdeeld. Volgens een opsomming door Patai komt ze voor terwijl ze lelies of slangen in de handen houdt, met de handen voor de geslachtsdelen, zwanger, pilaarvormig etc. Ze worden gedateerd van het Midden Brons (2000 - 1500 v.o.j.) tot de Vroege IJzertijd (900 - 600 v.o.j.), het einde van de Israelitische monarchie. Ook uit een nog latere periode zijn nog beeldjes gevonden. Over diverse beeldjes bestaat onduidelijkheid of ze Astarte, Asjera of Anat voorstellen. In andere gevallen zou het ook om prostituees van de godin kunnen gaan, in plaats van om de godin zelf.
Lucianos van Samosate vermeldt naar aanleiding van zijn bezoek aan de tempel van Sidon in Fenicië dat Astarte dezelfde was als de Griekse maangodin Selene of Europa. De priester die hij daar sprak vertelde hem dat Europa uit het koningshuis van Agenor stamde, en door Zeus in de gedaante van een stier naar Kreta was gevoerd. Dezelfde mythe werd ook in Tyrus verteld. Het verhaal lijkt te zijn geëvolueerd uit een verhaal uit de Hittitische traditie van Oegarit, over de stiergod El en twee vrouwen, waarvan er een wordt geassocieerd met Ashera. Het gebied van Fenicië is in het verleden meermalen het nieuwe thuisland geworden van culturen die van Kreta wegtrokken, zowel de Minoïsche als de latere Myceense. Fenicië/Kanaän was in het Middellandsezeegebied een belangrijke handelsnatie, zodat beïnvloeding in de andere richting ook veelvuldig heeft plaatsgevonden. De Cyprische Aphrodite is van oorsprong de Fenicische Astarte. De naam Europa wordt gewoonlijk opgevat als Grieks, en bijvoorbeeld vertaald als 'breed gezicht', geassocieerd met de 'volle maan'. Maar waarschijnlijk ligt het Semitische woord ehreb ('avond' of 'westen') eraan ten grondslag. De naam van Europa's broer Kadmos komt van het Semitische woord voor avond. Kadmos ging op zoek naar zijn zuster, maar heeft haar nooit kunnen vinden. Astarte werd hier ook vereerd als de planeet Venus.
Lucianos noemde ook nog een Astarte-tempel uit Byblos. De door hem Aphrodite genoemde godin werd hier echter eenvoudig Baälat ('Vrouwe') genoemd; ze was ook bekend als Baälat Gebal, de 'Vrouwe van Byblos'. In de Griekse mythologie komt ze voor als Beltis. Lucianos heeft het nog over de rituelen voor Adon; het verhaal komt overeen met dat van de Griekse Aphrodite en Adonis, die stierf na te worden gecastreerd door een zeug. Dit wordt jaarlijks door de bevolking herdacht door rouw, zich op de borst slaan en klaagzangen.
Uit Lucianos' verslag blijkt ook nog dat Astarte dezelfde is als de Griekse Hera. Astarte wordt door de Feniciërs naar Cyprus gebracht, waar ze vereerd wordt als Aphrodite. Uit een tweetalig tablet blijkt dat ze bij de Etrusken Uni heette.© nissaba.nl Deze pagina is 13874 keer bekeken
|
| KenmerkenTitels: Hemelkoningin, Athtartu van het Veld, shem baal, Baalat Gebal
Verwant: Ashera, Hathor, Aphrodite, Europa, Uni, Hera, Tani
Functies: liefde, sexualiteit, vruchtbaarheid
hemellichamen: Venus
Attributen: beker, boom, leeuw, lelie
goden: Baal
Lokatie
Stad / steden: Sidon, Ugarit
Landen/volken: Fenicië, Israël, Kanaän, Semitisch, Syrië
Streek/gebied: , , ,
Oude pagina's
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden
|
Beer (Demeter) Hoi Els mag i k wee
Els (Bellona) Hallo Lou, er zijn n
lou (Bellona) goed uitgelegd :duim
Els (Diana) PS, de achterzijde v
Els (Diana) Hallo Gretha, bedank
Gretha/Beer (Diana) "Haar belangrijkste
Els (Diana) Hee Gretha, zeker ma
Gretha (Diana) Hoi Els Mag ik weer
Marleen (Artemis) Dit heeft mij erg ge