Bast. Egyptische poezengodin. Godin van de vruchtbaarheid en de vreugden van het leven. Ook Bast, Ubasti of Pasch. Bast of Bastet werd afgebeeld als kat. Ze had ook vaak een sistrum in de linkerhand; aan haar rechterarm droeg ze een mandje, en in de rechterhand een aegis bevond, een borstplaat met hierop het hoofd van een leeuw. In de Griekse mythologie draagt Athene de aegis. Bastet doodt de slang die de zon heeft belaagd. Ze draagt een jurk met rood patroon. Soms heeft ze een lichte huid, blond haar en blauwe ogen.
Vriendelijk als Bastet: Bastet met poezehoofd en mandje aan de arm. Sakkara, Serapeum, 6e eeuw.
Bastet was de moeder van de leeuwengod Miysis, die ook 'Heer van de slachting' werd genoemd. Op feestdagen voor Bast was de leeuwenjacht verboden. Aanvankelijk werd Bast met leeuwenhoofd afgebeeld, maar in de loop van de tijd werd haar zachte kant naar voren geschoven. In sommige teksten wordt ze vereenzelvigd met de vurige leeuwengodin Sekhmet, die haar tegenpool werd. Zij is zelf echter een hele zachtaardige godin, zoals blijkt uit het gezegde 'vriendelijk als Bastet'. Ze is de godin van de vreugde, muziek, dans en seksueel genot.
Bastet werd vereerd als kat, die vooral gold als het lievelingsdier van vrouwen, waarschijnlijk niet alleen vanwege het karakter maar ook vanwege het grote aantal jongen dat de kat werpt en de voorbeeldige verzorging ervan. Als huisdier kwam de kat voor vanaf het tweede millennium. Bastet werd door vrouwen in hun gebeden gevraagd om een voorspoedige geboorte en vruchtbaarheid. Dit is ook een teken van haar verwantschap met Hathor. Bastet wordt verder nog verbonden met Moet. In Heliopolis was ze de dochter van Atoem.
Haar belangrijkste cultusplaats bevond zich in Boebastis in Lybië, de stad die naar haar is genoemd. Hier werd ze vooral tijdens de 22e dynastie vereerd, in de negende eeuw voor onze jaartelling. Ze gold als beschermgodin van de zalf, een van de producten die in Boebastis werden vervaardigd. In deze hoedanigheid werd ze al genoemd in de graftempel van Chefren, farao van de vierde dynastie. Vanaf het Oude Rijk werd ze ook in Memphis vereerd.
Herodotus vermeldt dat Bastet dezelfde is als de Griekse Artemis (Diana), die ook wel 'Moeder der katten' werd genoemd. Zij is de zuster van Horus ('Apollo'), en ze zijn kinderen van Isis ('Demeter') en Dionysos ('Osiris'). In de stad Bouto bevond zich voor Bastet een orakel.
Haar tempel in Boebastis was ingesloten in twee kanalen die vanuit de Nijl waren gegraven en om de tempel heen zijn geleid. Door de opening hiertussen lag de toegangsweg, zodat de tempel binnen een soort hoefijzervormige gracht lag. De tempel, die volgens Herodotus een lust voor het oog was, lag in het midden van de verder opgehoogde stad, zodat je van bovenaf in het heiligdom kon kijken.
Herodotus beschrijft het jaarlijkse orgiastische ritueel voor Bastet. Tijdens dit feest trekt iedereen naar Boebastis, daarbij blaasinstrumenten en ratels bespelend. Als een stad wordt gepasseerd gaan een aantal vrouwen de stad in, waarbij ze hun rokken optrekken en vieze woorden roepen tegen andere vrouwen. In Boebastis vindt uiteindelijk de offerplechtigheid plaats, waarbij grote hoeveelheden wijn worden gedronken. Volgens Herodotus' bron komen er jaarlijks zevenhondderdduizend mensen op de feestelijkheden af. Dit gebruik is ook te herkennen in de mythologie over Baubo, de Griekse oude vrouw die de boze Demeter aan het lachen wist te maken met haar obscene gedrag, en de Japanse Ama-no-uzume, die op dezelfde manier de zonnegodin Amaterasu over haar boosheid heen hielp.
De kat was in Egypte een heilig dier. Op het doden van een poes stond de doodstraf. Dode katten werden in Boebastis gebalsemd en bijgezet in heilige huisjes. Het mummificeren van poezen vond op grote schaal plaats in de late, Grieks-Romeinse tijd. Katers golden als incarnatie van Re, poezen waren het zonneoog. De scarabee die katten dragen zijn symbool van de opgaande zon.
Sporen van haar cultus zijn gevonden tot in Italië, in de plaatsen Rome, Ostia, Nemi en Pompeï.© nissaba.nl Deze pagina is 10580 keer bekeken
|
| KenmerkenVerwant: Sekhmet, Hathor, Artemis, Ama-no-uzume, Freija
Functies: geboorte, vruchtbaarheid
Lexicon: sistrum
hemellichamen: zon
Attributen: aegis, kat, leeuw, ratel, scarabee, zalf
Lokatie
Stad / steden: Boebastis
Landen/volken: Egypte
Streek/gebied:
Oude pagina's
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden
|
Beer (Demeter) Hoi Els mag i k wee
Els (Bellona) Hallo Lou, er zijn n
lou (Bellona) goed uitgelegd :duim
Els (Diana) PS, de achterzijde v
Els (Diana) Hallo Gretha, bedank
Gretha/Beer (Diana) "Haar belangrijkste
Els (Diana) Hee Gretha, zeker ma
Gretha (Diana) Hoi Els Mag ik weer
Marleen (Artemis) Dit heeft mij erg ge