Ugaritische godin (Ras Shamra), ca. -1800. Ivoor
Semitische godin. Haar naam wordt soms in verband gebracht met vocht, dauw of bronnen, maar ook is als vertaling wel 'Voorzienigheid' geopperd. 'An' is het Soemerische woord voor hemel, dus misschien bestaat daarmee een verband. In de Akkadische mythologie is Antu de vrouwelijke vorm van Anu, de hemel; zij is zijn echtgenoot en de moeder van Ishtar, een met Anat verwante godin. Ishtar is de Semitische opvolgster van de Soemerische, eveneens verwante Inanna.
Ze was krijgster, godin van de oorlog en de jacht, heilige seks, en ze hield toezicht op het juist uitvoeren van de offers. In een Ugaritische mythe rouwt ze om de dood van de god Baal.
Anat werd vereerd in Kanaän (Fenicië), Ugarit en Elefantine. Ze werd ook wel AnathBethel ('Anat huis van god') genoemd; in Elefantine kwam zij voor als Anathjahu. In Egypte was haar naam Antit of Anti. Men noemde haar maagd, vernietiger, levenskracht, adolescent meisje, Yabamat Lilimim (?), Qadashu (heilige), hemelkoningin. Ze werd in verband gebracht met de planeet Venus; deze planeet wordt ook wel aangeduid als hemelkoningin. Vanaf het eerste millenium v.o.j. versmolt Anat met Astarte en Asjera.
Door West-Semitische migranten werden Anat en andere Semitische goden mee naar Egypte gevoerd. Ze werd vooral in het noorden vereerd, waar de Semiten een eigen vorstendynastie tegenover de zuidelijke faraodynastie stichtten. Deze vijftiende faraodynastie, die parallel heerste aan de zeventiende dynastie in het zuiden, wordt de Hyksos-dynastie genoemd. Ook nadat deze dynastie van de troon was gestoten, de bevolking was teruggejaagd naar Syrië en Egypte weer tot één rijk was verenigd onder de 18e dynastie bleven de Semitische goden worden vereerd. De farao Ramses II maakte Anat tot zijn beschermengel in de oorlog en liet in de naar hem genoemde stad Piramesse, die mogelijk was gebouwd op de oude Hyksos-hoofdstad Avaris, een tempel voor haar bouwen. Hij had een dochter die de Semitische naam Bint Anat ('dochter van Anat') droeg.
In het zuidelijker gelegen Elefantine is haar metgezel de god Yahw. De joden die in de vierde eeuw v.o.j. op dit eiland in de Nijl leefden waren nazaten van vluchtelingen voor de Achaemeniden uit Perzië, een episode die in de bijbel voorkomt als de Babylonische ballingschap. Zij vereerden hier Anat onder de naam Anatjahu: dit wordt wel vertaald als 'Anat van Jahu', maar jahu betekent duif. Deze betekenis is in de naam Anatjahu ook mogelijk. In de bijbel wordt geen melding gemaakt van een godin met de naam Anat, maar de naam komt wel voor in plaatsnamen en in een persoonnaam, namelijk Shamgar, zoon van Anat.
In Palestina werd in de vijfde eeuw v.o.j. jaarlijks het huwelijk gevierd tussen de leeuwgodin Anatha Baetyl of Anat-Bethel met de god Jahweh. Zij had overeenkomsten met de Phrygische Cybele.
Anat is verder verwant aan de Egyptische Neith, Sekhmet, de leeuwengodin, of Hathor, en aan de Griekse Athene. In een Cyprische inscriptie wordt Athene Soteir Nike ('Athene, verlosser en overwinnaar') gelijkgesteld aan Anat, wat wijst op haar functie als krijgsgodin. Anat wordt hier l‘uzza hayim genoemd, 'machtige levenskracht'. Al Oeza ('machtige') is ook de titel waarmee een belangrijke Arabische godin werd aangeduid, terwijl'haya' (leven) een titel is voor Ashera, een godin waarmee Anat in diverse teksten mee wordt geassocieerd. Deze titel komt in de westerse bijbelvertaling voor als de naam Eva.
Bloeddorstige mythen over Anat komen ook overeen met die over de Griekse Enyo. Anats mythologie ligt verder ten grondslag aan het verhaal over Andromeda en het zeemonster Ceto.
Haar attributen zijn spintol, speer en schild, gier en de zeis. Anat wordt gewoonlijk als maagd aangeduid, maar ze wordt ook wel genoemd als de metgezel of vrouw van Baäl. Ze is speels, maar zeer bloeddorstig. Nadat ze een leger versloeg nam ze in extase een bad in het bloed van haar ontelbare slachtoffers. Van hun hoofden maakte ze een gordel. Met haar zeis doodt ze de bevolking van twee steden, wier hoofden als gemaaid graan opgehoopt lagen. Ze baadde in hun bloed en dronk dit, alvorens zich te reinigen. Varianten van deze mythe komen voor bij Sekhmet of Hathor, Neith, Coatlicue, Kali, Morrigan, Medusa en Laima.
Ze hielp haar broer Baäl in zijn strijd tegen het zeemonster Yam en ze doodde Mot, de dood, Baäls moordenaar. Met het geweld waarmee dit gepaard ging, werd Baäl weer tot leven gebracht. Ze doodt de demon Lotan (hebreeuws Leviathan) en bevrijdt zo de wereld van chaos. Met hulp van de zonnegodin Shamat, de goddelijke lamp, haalt ze Baäl terug uit de onderwereld, en brengt zo de regen terug op aarde. De terminologie die in de teksten wordt gebruikt om haar geweld te beschrijven, verwijst naar een mogelijke herkomst van oogstrituelen.
Als gier is ze verantwoordelijk voor de dood van Aqhat, zoon van Daniel, en de droogte die Baäl hierdoor veroorzaakte. De moeder van de gieren blijkt Aqhat te hebben verorberd. Dit had zeven jaren droogte tot gevolg. Aqhats zus Pughat wreekt zich op de moordenaar, de dronken soldaat Yatpan, en maakt zo een eind aan de droogte. Anat had een oogje op de magische boog van koning Akht, die hem had gekregen van de god van de smeedkunst Kothar. Deze deed hem zelfs voor het aanbod van onsterfelijkheid niet van de hand, en Anat doodde hem: de boog viel hierbij in zee en ging verloren. Vanaf dat moment regende het niet meer en de aarde verdroogde: Akth werd nu een stervende en herrijzende god, en was verbonden met de cyclus van het gewas.
Anat deed het met Baäl in de gedaante van een koe, en baarde een wilde os. Zij deelde het goede nieuws aan Baäl mee op de berg Zephon, waar Baäl woonde. Dergelijke Semitische mythen zijn de bron voor een identieke uitspatting van Pasiphae op Kreta, die de moeder van de Minotaurus werd nadat ze in de gedaante van een koe gemeenschap had gehad met een witte stier. © nissaba.nl Deze pagina is 7200 keer bekeken
|
| KenmerkenAndere namen: Anatjahu, Antit
Verwant: Anatu, Antum, Athene, Anahita, Enyo, Sekhmet, Hathor, Andromeda
Functies: maagd, oorlog
Attributen: gier, koe, schild, speer, spindel, stier
goden: Baal, Mot, Yam
Mythische plaatsen: Zephon
Lokatie
Stad / steden: Elephantine, Ugarit
Landen/volken: Egypte, Fenicië, Joden, Kanaän, Semitisch
Streek/gebied:
Oude pagina's
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden
|
Beer (Demeter) Hoi Els mag i k wee
Els (Bellona) Hallo Lou, er zijn n
lou (Bellona) goed uitgelegd :duim
Els (Diana) PS, de achterzijde v
Els (Diana) Hallo Gretha, bedank
Gretha/Beer (Diana) "Haar belangrijkste
Els (Diana) Hee Gretha, zeker ma
Gretha (Diana) Hoi Els Mag ik weer
Marleen (Artemis) Dit heeft mij erg ge