Godinnen uit de hele wereld

godinnen uit de hele wereld
index alle godinnen | attributen | weblog | forum | contact | boeken | zoek | links: oude pagina | links: nieuw |

Baubo(Bau) vorige || volgende (Beiwe)


Baubo houdt van een grapje. Ze is afgebeeld met haar hoofd direct op haar benen, zonder romp. Terracotta  beeldje uit Priene, ca. 5e eeuw v.o.j.
Baubo houdt van een grapje. Ze is afgebeeld met haar hoofd direct op haar benen, zonder romp. Terracotta beeldje uit Priene, ca. 5e eeuw v.o.j.

Baubo. Grieks. Haar naam kan worden vertaald als pad, maar heeft ook de betekenis van waarzegger of profetes. Baubo staat in verband met vreugde, zang en dans, ongeremde seksualiteit en met vruchtbaarheid. Baubo is van oorsprong afkomstig uit Klein-Azië, waar ze betekenis had als vruchtbaarheidsgodin. Ze wordt vaak afgebeeld zonder romp, met het hoofd direct op de benen. Baubo wordt genoemd als de grappenmaakster die met haar obscene grollen Demeter aan het lachen maakte toen zij zich terugtrok van de aarde en verborg in een grot, waardoor de aarde verdorde en al het leven onvruchtbaar werd. Door haar vrolijke grappen liet Demeter zich verleiden weer tevoorschijn tekomen. Demeter kon haar lachen niet inhouden, en op hetzelfde moment kwam de aarde weer tot leven. Baubo is een oude vrouw die haar jurk optilt om haar vagina te tonen; in het Grieks wordt dit aangeduid als ana-suromai, 'het optillen van de rok'. Met dit gebaar wordt de macht van de onderwereld en het dodenrijk gebroken. De mythe is bekend van Egypte, waar Hathor de zon Ra uit zijn schuilplaats lokte door haar geslachtsdeel te tonen, tot in Japan, waar de danseres Ama-no-Uzume de zonnegodin Amaterasu uit haar schuilplaats lokte.
Als Baubo's zoon wordt wel de varkenshoeder Eubouleus genoemd. Hij zag zijn kudde varkens in de afgrond genaamd de megara verdwijnen, op hetzelfde moment dat Kore eveneens in de onderwereld verdween. Deze varkens spelen een rol in de mysteriecultus rond Eleusis.
In de Eleusinische mysteriën is Baubo identiek aan Iambe; zij is de verlamde dochter van een koningspaar in Eleusis. Baubo was de baker die Demeter overhaalde gerstewater te drinken, een soort bier of hallucinogene drank die tijdens de mysteriën werd genuttigd; vervolgens bootste ze heel levendig een bevalling na en haalde opeens Demeters zoon Iakchos of Dionysos onder haar rokken vandaan. Iambes naam staat in relatie met de jambische versmaat van de obscene liederen die tijdens de Eleusinische rituelen worden gezongen, en die Iambe en Baubo personifiëren. Iambes gebrek veroorzaakte dat zij hinkte, overeenkomstig het jambische ritme van de gezangen.
Onderdeel van de processie was een reeks spotternijen door gemaskerde figuren. Een dergelijk gebruik was ook bekend bij de nieuwjaarsfeesten van de Romeinen, zoals de saturnalia en het feest voor Anna Perenna. Het oude jaar werd bespot, en moest plaats maken voor het nieuwe. Ook voor de Egyptische poezengodin Bast in Boebastis vond een soortgelijk ritueel plaats, waarbij de vrouwen hun rokken optilden en iedereen uitscholden. Het verhaal van Baubo is ook te herkennen in de mythologie rond de Japanse zonnegodin Amaterasu, die door de schuine grapjes van de vruchtbaarheidsgodin Ama-no-uzume aan het lachen werd gemaakt.
Gimbutas brengt Baubo in verband met de betekenis die de kikker of pad had tijdens het neoliticum. De kikker stond in verband met de vruchtbaarheid van vrouwen, en symboliseerde de vagina of baarmoeder. De houding van de kikker was een metafoor voor de foetus in de baarmoeder, maar ook voor de gehurkte baarhouding. Baubo is een epitheton van Hekate. Hekate wordt soms beschouwd als de oude of wijze vrouw van de triade waarvan Kore het jonge meisje of de maagd is en Demeter de moeder. Als vroedvrouw stond ze vrouwen bij tijdens de geboorte. Kikkers hadden betekenis voor de zwangerschap. In het volkssprookje over Doornroosje is het soms een kikker (ook wel een kreeft) die de koningin meedeelt dat zij binnenkort een kind zal krijgen. Baubo vertoont wat dit vruchtbaarheidsaspect betreft ook overeenkomsten met de Ierse Sheela-na-gig.
In Goethes Faust wordt een Vrouw Baubo opgevoerd als aanvoerster van het dodenleger. Tijdens de Walpurgisnacht rijdt zij op een zwanger varken. In deze late literatuur wordt ze dus eveneens geïdentificeerd met Hekate, die eveneens wordt genoemd als leidster van de 'Wilde Jacht'. Hij signaleerde misschien een overeenkomst met Germaanse aanvoersters als Perchta of Holda.

© nissaba.nl

Deze pagina is 8103 keer bekeken




Kenmerken

Etymologie: pad, profetes
Andere namen: Iambe
Verwant: Demeter, Hekate, Hathor, Ama-no-azume, Sheela na gig


Functies: geboorte, sexualiteit, vroedvrouw, vruchtbaarheid, lachen, zang
Lexicon: megara
Feesten en rituelen: Eleusinische mysteriën (van 17 september tot 23 september)
Attributen: kikker, pad
goden: Dionysos, Eubouleus, Iakchos

Landen/volken: Grieken
Streek/gebied: , ,

Oude pagina's


Zoek:
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden