Electra. 'Barnsteen'. Ook Elektra. Haar naam betekent barnsteen. Een Electra wordt genoemd als de legendarische stichtster van Troje. Als de dochter van de zeegodin Tethys en de zeegod Oceanos is ze een van de Oceaniden. Ze is de moeder van Iris en de Harpijen; haar echtgenoot is Thaumas ('wonderbaarlijk'), een zoon van de aarde Gaia en Pontus. Ook is Electra een der Pleiaden, dochters van Atlas, en een van de Danaďden.
Een Electra werd genoemd als echtgenote van ene Oedipus. Zij was de moeder van Dardanus, de stichter van Troje, en Iason, de aanvoerder van de Argonauten. De Pleiade Electra werd genoemd als moeder van Iasion, de mooie jongen op wie Demeter verliefd werd, en met wie zij het heilig huwelijk voltrok in een driemaal omgeploegd veld. Ook is ze de vrouw van Corythus; verleid door Zeus wordt ze zwanger van Dardanus, stichter van Troje en een voorouder van koning Priamos. Als Oceanide is ze gehuwd met Thaumas, en moeder van de harpijen en de psychopompos Iris. Bij Euripides trouwt ze met Pylades, die een vorm is van de psychopompos Hermes. Deze huwelijken wijzen op een relatie met de doden en de onderwereld. Ook als Pleiade is er een relatie met de zielen; de Griekse versie van Allerzielen viel als de Pleiaden in november weer onder de horizon verdwenen. Haar rol in de literatuur als moordenares van haar moeder, samen met haar broer, kan zijn geďnspireerd door deze functie van dodengodin of geleidster van zielen. Een van Electra's dochters, de harpij Celaena ('zwarte', 'duistere'), komt tevens voor als een van de Pleiaden.
Bij Euripides, Sophokles en Aischylos is Elektra de dochter van Klytaemnestra en Agammemnon, en de zuster van Orestes. Zij hielp haar broer hun moeder te vermoorden in een verhaal waarin de oude orde, waarin het moederrecht gold, werd vervangen voor een nieuwe, patriarchale orde ten gunste van mannen en vaders.
Het verhaal kan worden gelezen als het omverwerpen van het pythische heiligdom van Moeder Aarde, dat was gewijd aan Artemis, door haar tweelingbroer Apollo. Orestes kan worden vereenzelvigd met Apollo, zijn vriend Pylades met Hermes, de god die toegang had tot de wereld der doden. Elektra, die eerst was gehuwd met een boer, trouwde later met Pylades.
De vrouwelijke hoofdfiguren zijn gelijk te stellen aan aspecten van Artemis of de machtige godin uit een oudere tijd. Ook Electra heeft kenmerken van Artemis, maar Euripides laat haar de oude wet veroordelen en de nieuwe tijd verdedigen. Het noemen van een Electra als grondlegster van Troje legt een verband tussen Electra en Artemis, want Klein-Azië is van oudsher het gebied waar deze godin, onder verschillende namen, werd vereerd.
In de als ouder geldende Ilias van Homerus komt geen Electra voor als dochter van Klytaemnestra en Agammemnon. Hun drie dochters heten Laodike ('gerechtigheid van het volk', 'volksgericht'?), Chrisothemis ('Gouden Orde') en Iphianassa ('Machtige Koningin'). Toch zit ook hier misschien al het thema in verborgen van het omverwerpen van een oudere orde, waarin wordt verwezen naar zelfbeschikkingsrecht van vrouwen. De namen van de dochters verwijzen naar de oude tijd en een oudere rechtspraak en wetten. Homerus laat ze echter opsluiten, en Agammemnon is bereid zijn dochters weg te schenken aan Achilles, die overigens niet op het aanbod ingaat. 'Machtige Koningin' maakt in geen enkel opzicht haar naam waar, en 'Gouden Orde', de oude orde die werd geschonken door wetgevende godinnen zoals Themis, moet zich onderwerpen aan de nieuwe orde, waarin zij volledig ondergeschikt is aan haar vader en echtgenoot, en ze moet al haar rechten opgeven.
Dit staat in contrast met het gegeven dat de Trojaanse oorlog werd veroorzaakt door de 'ontvoering' van Helena door Paris. Deze ontvoering was in de oudheid een betwist feit, en velen waren ervan overtuigd dat Helena uit vrije wil met Paris meeging, iets wat in de context van de overheersing van mannen over vrouwen nauwelijks aannemelijk zou zijn. Het vertrek van Helena is veel verstrekkender dan alleen maar eigenzinnigheid van een verliefde vrouw; het zijn de vrouwenrechten in het algemeen die moeten worden overwonnen.
Bij Homerus staat dit gegeven niet centraal; de Ilias draait vooral om heldenverhalen, het verrichten van heldendaden en het sterven van een heldendood.© nissaba.nl Deze pagina is 7300 keer bekeken
|
| Kenmerken
Functies: dood, onderwereld
hemellichamen: Pleiaden
Feesten en rituelen: Allerzielen (2 november)
goden: Atlas, Corythus, Dardanus, Iason, Oedipus, Orestes, Pylades, Thaumas
Mythische plaatsen: Troje
Landen/volken: Grieken
Streek/gebied:
Oude pagina's
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden
|
Beer (Demeter) Hoi Els mag i k wee
Els (Bellona) Hallo Lou, er zijn n
lou (Bellona) goed uitgelegd :duim
Els (Diana) PS, de achterzijde v
Els (Diana) Hallo Gretha, bedank
Gretha/Beer (Diana) "Haar belangrijkste
Els (Diana) Hee Gretha, zeker ma
Gretha (Diana) Hoi Els Mag ik weer
Marleen (Artemis) Dit heeft mij erg ge