Pele. Pele was de vuur- en vulkaangodin op Hawaii. Ze was tevens godin van de natuur, chaos, ceremonies en seksualiteit. Op Hawaii was de aardgodin Papa haar moeder. Papa werd ook Haumea genoemd. Volgens een bron was Pele de dochter van Hina en Kane-hoa-lani. Volgens een ander verhaal was Kane-hoa-lani haar broer. Hina heerste over het water, en veroorzaakte een enorme vloed, waardoor Pele werd gedwongen over de oceaan rond te zwerven, tot ze op Hawaii kwam.
Pele woonde in de krater van een aktieve vulkaan, Halema'umu'u. De vulkaan fungeerde als hiernamaals voor de overledenen, en Pele bewaakte hier de zielen van de doden. Ze werd verleid door Kamapuk'a ('varkensjong'), een heldengod of -mens met een knots. Ze noemde hem een vies varken, en er ontstond een ruzie met veel vuur, regen en mist.
Volgens een legende verliet Pele haar geboorteland na een ruzie om een man met haar zus Na-maka-o-ka-hai (ook Nämaka), een zeegodin. De man was Au-kele-nui-a-iku, een tovenaar die met zijn magische kracht de bron met het levenswater had ontdekt.
Na-maka-o-ka-hai achtervolgde Pele, verwoestte haar land met een vloedgolf en joeg haar op. Pele's familie kwam haar te hulp, maar allen raakten hun huis kwijt en werden door het woeste water de oceaan in gedreven. In kano's konden ze zich veilig stellen op verafgelegen eilanden. Pele sloeg overal waar ze kwam met haar magische schep Pao-a een vulkaan uit de grond, als woonplaats. Aan de rook van de vulkanen, die tot in de hemel reikte, zag haar zuster de zee vanuit de verte dat Pele nog niet was vernietigd. Verder werd ze opgejaagd, tot Pele ten slotte, gewond en gebroken, voor dood werd achtergelaten.
Pele trok verder naar Honolulu, en groef daar een put van vuur. In de krater die zich vormde, ontstond een wit zoutmeer. Ook de volgende door haar gemaakte vuurplaatsen overstroomden door het opkomende water. Ze groef in de vulkaan Hale-akala, wat een vloed van lava tot gevolg had. Na-maka-oka-hai kwam haar op het spoor en brak Pele's gebeente van lava. Nog vandaag noemt met de brokken lava na-iwi-o-Pele, 'gebeente van Pele'. Alom werd gerouwd over de dood van Pele, terwijl Na-maka-oka-hai vol vreugde over de nu uitgestrekte oceaan keek. Toen zag ze in de verte, vanuit de met sneeuw bedekte bergtoppen op Hawaii, de uhane (geest) van Pele opstijgen, in de vorm van vulkanische rookwolken, roodgekleurd door de gloed van het machtige vuur eronder. Nooit zou ze Peles vuur kunnen overwinnen.
Pele verscheen vaak als een adembenemend mooie vrouw onder de mensen, en nam dan deel aan de sportevenementen, zoals aan wedstrijden speerwerpen. Maar ook nam ze soms de gedaante aan van een oude vrouw. Eens verzocht ze als oude vrouw om het op te mogen nemen tegen Kumu-kahi, een jonge en aantrekkelijke, sportieve koning. Hij lachtte haar echter uit, en vertoornd toonde Pele haar ware gedaante. Ze barstte uit in een vulkanisch vuur en wierp Kuma-Kahi in zee, waar ze hem bedolf onder een lavastroom. Er zijn meer verhalen waar ze in haar woede omstanders bedolf onder de lava, hen veranderend in verstarde pilaren.
Ook nu Hawaii tot het Christendom is bekeerd wordt Pele nog vereerd. Bij de krater worden aan haar jenever, koek en andere dingen geofferd. Deze krater ligt in het National Park, en het is verboden om stenen mee te nemen, op straffe van ongeluk en ellende tot ze worden teruggebracht. Verder worden aan Pele fruit, bloemen, slingers en varkens geofferd, en kippen, vissen en mensen. Een lichaamsdeel van een dood familielid, in combinatie met gebeden, maakte dat het familielid werd opgenomen onder de vooroudergeesten met goddelijke kracht, die de levenden bijstonden als dit nodig was.
Misschien is Peles naam etymologisch verwant aan de naam van de Noorse onderwereldgodin Hel. Het verhaal over Pele's strijd tegen de vloed toont verwantschap met de Griekse versie waarin Pyrrha als overlevende optrad. In de vloedmythe van de Grieken worden door een cryptisch advies van Themis stenen opgevat als het gebeente van Moeder Aarde, Gaia. © nissaba.nl Deze pagina is 8650 keer bekeken
|
| KenmerkenAndere namen: Haumea
Verwant: Papa, Hina, Caca, Sengen, Fornax
Functies: dood, vloed, vulkaan, hiernamaals, sport, spelen, offer, verstenen
Attributen: lava, vuur
goden: Kane-hoa-lani
Lokatie
Stad / steden: Honolulu
Landen/volken: Hawaii, Polynesië
Streek/gebied: ,
Oude pagina's
Kijk hier voor uitgebreide zoekmogelijkheden.
lexicon
kalenderdagen
mythische plaatsen
hemellichamen
attributen
functies
goden
archeologische lokaties, tempels etc.
landen
steden
|
Beer (Demeter) Hoi Els mag i k wee
Els (Bellona) Hallo Lou, er zijn n
lou (Bellona) goed uitgelegd :duim
Els (Diana) PS, de achterzijde v
Els (Diana) Hallo Gretha, bedank
Gretha/Beer (Diana) "Haar belangrijkste
Els (Diana) Hee Gretha, zeker ma
Gretha (Diana) Hoi Els Mag ik weer
Marleen (Artemis) Dit heeft mij erg ge